ΠΑΛΙΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΚΩ

ΠΑΛΙΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΚΩ

Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια έχουν πολύ μεγάλο φωτογραφικό ενδιαφέρον, ούτως ή άλλως. Πόσω μάλλον, όταν αναφερόμαστε στο Οινοποιείο της Κω, που μαζί με την Α.ΒΙ.ΚΩ, αποτέλεσαν τα δύο εργοστάσια "σταθμούς", τα οποία με χρυσά γράμματα συνεισέφεραν στην τοπική ιστορία. 

Η κεντρική είσοδος, επί της Ακτής Ζουρούδη 15, κάποτε έφερε την επιγραφή "Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Νήσου Κω"

Η καλλιέργεια των αμπελιών στο νησί της Κω έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων.Ο περίφημος Κώιος οίνος ήταν γνωστός και φημισμένος πριν 4000 χρόνια στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου. Εύκαρπος αποκαλείτο η Κως και φημιζόταν για τις εκλεκτές ποικιλίες των κρασιών της, αυστηρομελάντος, υποστρυφτομελάντος, πτελεατικός, ιπποκώος, λευκοκώος, τεθαλαττωμένος. Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε το κρασί ως θεραπευτικό μέσο και πρότεινε να πίνουν μαύρο δυνατό κρασί.Η καλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού γινόταν με χειρωνακτικές μεθόδους.

Το 1928 η δημιουργία του οινοποιείου ήταν μια σπουδαία τομή για τα δεδομένα της εποχής. Ιδρύθηκε με αρχικό κεφάλαιο 1.100.000 λιρέτες, το οποίο αυξήθηκε κατ' επανάληψη, για να φτάσει το 1938 τις 3.000.000. Το 1946 το εταιρικό κεφάλαιο ανερχόταν σε 4.500.000 λιρέτες. 

Η ιταλική εταιρεία C.A.I.R (Compania Agricola Industriale Rodi) υπήρξε η κυριότερη επιχείριση στον κλάδο, που είχε εργοστάσια στην πόλη της Ρόδου, στις Φάνες της Ρόδου και στην Κω. Η C.A.I.R έτυχε ιδιαίτερης προστασίας από τις ιταλικές αρχές και είχε ουσιαστικά από το ένα μέρος το προνόμιο εξαγοράς των σταφυλιών σε χαμηλές τιμές, ενώ από το άλλο με διάφορες δασμολογικές εύνοιες διευκολυνόταν η διάθεση των προϊόντων της στην ιταλική αγορά.

Τα κρασιά που παρήγε ήταν τυποποιημένα σε φιάλες αλλά και χύμα. Το 80% της παραγωγής πωλούνταν στην Ιταλία, όπου οι διάφοροι τύποι κρασιών της C.A.I.R είχαν επικρατήσει. Επίσης, μικρές ποσότητες εξάγονταν στην Αίγυπτο, στο Μεξικό και στις Η.Π.Α. Η παραγωγή της C.A.I.R το 1938 ήταν 20.576 κιλά. Το μόνιμο προσωπικό (διοικητικό, τεχνικό και εργάτες), που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή αυτή, τον ίδιο χρόνο έφτανε τα 48 άτομα, τα οποία πραγματοποίησαν 14.000 μέρες εργασίας. 

Το 1929 ξεκινάει η κατασκευή του οινοποιείου της Κω, επιφάνειας 2.300 τ.μ. Ως παράρτημα της Ρόδου, σε περιοχή δημοσίου οικοπέδου εγκαινιάζεται και λειτουργεί το 1931.

Το 1949 κατόπιν πωλήσεως μεταβιβάζεται από την Ανώνυμη Γεωργική και Βιομηχανική Εταιρεία Ρόδου (C.A.I.R) στο νεοϊδρυθέντα Συνεταιρισμό Οινοποιήσεως και Πωλήσεως Σταφυλιών Νήσου Κω (ΣΥΝ.Ε.Π.Ε). Επί Προεδρίας Γ. Κουτσουράδη δόθηκε το όνομα VINKO κι έγινε η τυποποίηση των προϊόντων.
Η παραγωγή αυξάνεται συνεχώς, οι συσκευασίες βελτιώνονται και οι εξαγωγές διευρύνονται σ' ολόκληρο το μεσογειακό χώρο. 

Το 1954 σε συνεργασία με την ΑΓΡ. ΕΞ. εξάγει σταφύλια στη Γερμανία. Εξαγωγές επίσης γίνονταν και στη Μέση Ανατολή, στην Ιταλία, στη Γαλλία και στην Ισπανία. Μετά την Μεταπολίτευση η Εταιρεία ονομάζεται Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Νήσου Κω.

Τα κρασιά του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού της Κω ήταν περίφημα. Το λευκό Γλαύκος, το κόκκινο Απειλής, το γλυκό Βερονίκη, η ρετσίνα Θεόκριτος υπάρχουν ακόμα έντονα και νοσταλγικά στην μνήμη των Κώων. 

το κολάζ αυτό το έφτιαξα με ετικέτες μπουκαλιών που βρήκα μέσα στο εγκαταλελειμμένο οινοποιείο

Γύρω στο 1990 αρχίζει η πτωτική τάση. Οι καλλιέργειες εγκαταλείπονται. Οι εργαζόμενοι στρέφονται μαζικά στον τουρισμό. Τα αγροκτήματα αστικοποιούνται. Η παραγωγή κρασιού και ξιδιού μειώνεται συνεχώς και το εργοστάσιο λειτουργεί για τελευταία χρονιά το 1999.

ΟΞΟΣ ΕΚ ΚΑΘΑΡΟΥ ΑΜΠΕΛΙΤΟΥ ΟΙΝΟΥ-ΟΞΥΤΗΣ 6 ΒΑΘΜΩΝ ΜΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗΣ 20-5-78

Στις 30 Απριλίου 2001 κλείνει εντελώς.
Οι εγκαταστάσεις και τα μηχανήματα γίνονται ιδιοκτησία της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος έναντι των ληξιπρόθεσμων δανείων, των τοκοχρεολυσίων και των υποθηκεύσεων της περιουσίας του συνεταιρισμού.

Πρόεδροι υπήρξαν οι: Μιχαήλ Γεωργιάδης, Γεώργιος Κουτσουράδης, Αντώνιος Χατζηγεωργαλλής, Ευάγγελος Χατζηκαλύμνιος, Κων/νος Οικονομίδης, Δημήτρης Καλογρίδης, Σπύρος Μαστρογιώργης. Το μόνιμο προσωπικό αποτελούνταν από 20 άτομα, το καλοκαίρι όμως έφτανε περίπου τα 50 άτομα.

Σήμερα, το εργοστάσιο μοιάζει να εγκαταλείφθηκε βιαστικά, αφήνοντας πίσω όλα τα αρχεία στοιβαγμένα σε ντουλάπες, λογιστικά έγγραφα κι ετικέτες κρασιών, καφάσια και μπουκάλια.

Μεγάλο τμήμα των μηχανών και του υπόλοιπου εξοπλισμού, δεξαμενές, έπιπλα κ.ά είναι ό,τι απέμεινε, καθώς οι φωτογραφίες των τελευταίων ετών μαρτυρούν ότι διαρκώς απομακρύνονται από το χώρο μηχανές, σκεύη κι εργαλεία. Ακόμη και τα αριθμημένα πλακίδια που βρίσκονταν στους τοίχους φαίνεται ότι βιαίως έχουν αποκολληθεί και ελάχιστα έχουν απομείνει, κάποια με την ονομασία C.A.I.R COO.

Βέβαια, οι μηχανές διατηρούν την πρότερή τους αίγλη και σίγουρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν εντυπωσιακά μουσειακά εκθέματα.

Επίσης, οι δεξαμενές στέκουν άθικτες αλλά και βιτρίνες που ίσως κάποτε κοσμούσαν σπάνιες ποικιλίες κρασιών, συγκινούν με το λογότυπο της VINKO.

Παρ'όλη τη συγκίνηση που επικρατεί από τα απομεινάρια μιας χρυσής εποχής, το κυριότερο συναίσθημα που επικρατεί είναι αυτό της εγκατάλειψης, της καταστροφής, της βρωμιάς και της δυσωδίας, καθώς το πάτωμα σε όλους τους χώρους είναι γεμάτο με σκουπίδια, καδρόνια, καφάσια, χαρτιά, παπλώματα, μπουκάλια, μπάζα κι ό,τι μπορεί να φανταστεί ανθρώπου νους.

Επειδή ο χώρος είναι ελεύθερα προσβάσιμος με την πόρτα ανοιχτή, θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερα κατανοητό ότι είναι και αρκετά επικίνδυνος, όχι μόνο λόγω των μπάζων, των σκουπιδιών, των καρφιών και των σκουριασμένων αντικειμένων στο πάτωμα αλλά και λόγω της σαθρότητας των ξύλων, των πατωμάτων, των ξεχαρβαλωμένων σκαλών που οδηγούν στον επάνω όροφο.

Κάθε γωνιά της Κω έχει να μας διηγηθεί μια υπέροχη, μοναδική ιστορία. Μακάρι να μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε κάποιους απ' αυτούς τους θησαυρούς για να μείνει κάτι να διηγούμαστε κι εμείς στα παιδιά μας. 
Oι ιδιοκτήτες του Cafe Lab Art δημιούργησαν έναν αναμνηστικό τοίχο ανακυκλώνοντας ξύλα και άλλα υλικά που μάζεψαν στο παλιό οινοποιείο. 

Πηγή: Κωνσταντίνου Κογιόπουλου-Η Κως της εργασίας-Επαγγέλματα,Βιομηχανία, Παραγωγή
http://www.aiglikos.gr/paradosiaka-proionta/item/109-to-krasi-tis-ko
Σχετική ανάρτηση: ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ Α.ΒΙ.ΚΩ ΣΗΜΕΡΑ
Σχετικό άρθρο:Το Παλιό Οινοποιείο της Κω, άρθρο της Ξανθίππης Αγρέλλη
φωτογραφίες: Sophia Karagianni