ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΚΑΣΤΡΟ ΑΝΤΙΜΑΧΕΙΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΚΑΣΤΡΟ ΑΝΤΙΜΑΧΕΙΑΣ

Πρόκειται για μονόχωρο οικοδόμημα, το οποίο εμφανίζει ορθογωνίου σχήματος κάτοψη (εσωτ. Διαστ. 5.27Χ2.98 μ.) και καλύπτεται με κτιστή κάμαρα και υδραυλικό κονίαμα (κουρασάνι) εξωτερικά).

Η ανατολική του πλευρά περατούται σε μιαν αψίδα , εσωτερικά ημικιλυνδρική (χορδής 2.50 μ. και βέλους 1.25 μ.) και εξωτερικά τρίπλευρη ή ημιεξαγωνική. Στο μέσο της δυτικής πλευράς ανοίγεται η είσοδος (πλατ. 1.00 μ.). Το δάπεδο καλύπτεται με πήλινες πλάκες (0.27 Χ 0.27 μ.).

Εξωτερικά και πάνω από την είσοδο είναι εντοιχισμένη μια πλάκα από λευκό μάρμαρο (0.67 Χ 0.57 μ.) με οικόσημα ιπποτικά, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και το οικόσημο του Μεγάλου Μαγίστρου του Τάγματος των Ιπποτών της Ρόδου FABRIGIO DI CARRETTO (1513-1521) με την χρονολογία 1520.

Στο εσωτερικό  του ναού διατηρούνται λείψανα από τοιχογραφίες. Ειδικότερα διακρίνονται τα εξής:

Καμάρα: Στο κλειδί της καμάρας υπήρχε ταινία διακοσμητική, αποτελούμενη από συμπλεκόμενα σχήματα, εντός των οποίων εικονίζονταν πιθανότατα μορφές Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης. Στις λοιπές επιφάνειες της καμάρας εικονίζονταν σκηνές από τον κύκλο του Δωδεκαόρτου.

Νότιο μισό καμάρας: Γέννηση του Χριστού. Δεν διατηρούνται λείψανα, 2. Υπαπαντή, 3. Βάπτιση του Χριστού.

Βόρειο μισό καμάρας: Υπάρχουν λείψανα τοιχογραφιών, τα οποία έχουν καλυφθεί με γαλάκτωμα ασβέστη. Πρόκειται πιθανότατα για σκηνές από τον κύκλο του λεγόμενου Δωδεκαόρτου, ήτοι θα εικονιζόταν ο κύκλος των Παθών και η Ανάσταση του Χριστού.

Ο αιώνιος δάσκαλος Μάνος Μαστρογιώργης εξηγεί στους πεζοπόρους ότι μάλλον πρόκειται για περιρραντήριο

Βόρειος τοίχος: Στο δυτικό του τμήμα διακρίνονται λείψανα, πιθανώς από την παράσταση του Αγίου Χριστόφορου.

Δυτικός τοίχος: Πάνω ακριβώς από την είσοδο εικονιζόταν η παράσταση της Κοίμησης της Θεοτόκου. Διακρίνονται στο κέντρο της σύνθεσης: ο Ιησούς Χριστός και γύρω απ’ αυτόν διάφορα πρόσωπα.

Οι τοιχογραφίες αυτές είναι καλής ποιότητας και προέρχονται πιθανώς από τον 16ο αιώνα.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου έχει εγκαταλειφθεί εδώ και πολλά χρόνια αν και διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση από κτιριακής άποψης.

Στον εξωτερικό περίβολο του ναού υπάρχει στέρνα (κατασκευή για τη συλλογή των ομβρίων υδάτων) και δεξαμενή διανομής του νερού στον οικισμό. Στον εξωτερικό τοίχο της δεξαμενής υπάρχουν δύο μαρμάρινες πλάκες. Η κάθε πλάκα έχει μία τρύπα, η μία είναι πολύ μικρή και η άλλη μεγάλη, πιθανώς υπήρχαν κρουνοί για την υδροδότηση του οικισμού. Παρ'ολ' αυτά εγώ δεν έχω δει άλλη παρόμοια περίπτωση δεξαμενής.

Κείμενο: Χριστιανικά Μνημεία της Νήσου Κω-ΙΙ Τοιχογραφημένοι Ναοί Βυζαντινής και Μεζαβυζαντινής Εποχής- Δρ. Ιωάννου Ηλ. Βολανάκη

ΤΑ ΚΩΑΚΑ-τόμος Γ' σελίδες 84-86 

Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

SAINT NICHOLAS, ANTIMACHEIA CASTLE

Within the medieval fortress of Antimacheia, on its northeastern side, lies the small chapel of Saint Nicholas.

It is a single-aisled structure with a rectangular floor plan (interior dimensions 5.27 × 2.98 m). The roof is a built barrel vault, externally coated with hydraulic mortar (kourasani).

The eastern side ends in an apse—semicylindrical on the inside (2.50 m chord, 1.25 m rise) and three-sided or semi-hexagonal on the outside.

At the centre of the western side is the entrance (width 1.00 m). The floor is covered with clay tiles (0.27 × 0.27 m).

Above the entrance, embedded in the exterior wall, is a white marble slab (0.67 × 0.57 m) bearing knightly coats of arms, among which is the heraldry of the Grand Master of the Knights of Rhodes, Fabrizio del Carretto (1513–1521), together with the date 1520.

Inside the chapel, remnants of wall paintings are preserved. In particular:

Vault

At the keystone of the vault there was a decorative band composed of interlaced motifs, within which were most likely depicted figures of Old Testament prophets.

On the rest of the vault’s surface there were scenes from the cycle of the Dodekaorton (the Twelve Great Feasts).

Southern half of the vault

The Nativity of Christ (no remnants survive)

The Presentation in the Temple

The Baptism of Christ

Northern half of the vault

Traces of frescoes survive, though covered with a lime wash. These likely depicted scenes from the extended cycle of the Dodekaorton, meaning the Passion and Resurrection of Christ.

The beloved teacher Manos Mastrogeorgis explains to the hikers that this structure was most likely a perirrhanterion (a basin for purification).

Northern wall

In its western section, remnants can be discerned, likely from a depiction of Saint Christopher.

West wall

Directly above the entrance was the depiction of the Dormition of the Theotokos.

At the centre of the composition, Jesus Christ can be distinguished, surrounded by several figures.

These frescoes are of good quality and likely date to the 16th century.

The church of Saint Nicholas has been abandoned for many years, although it is preserved in relatively good structural condition.

In the exterior courtyard of the chapel there is a cistern (constructed for collecting rainwater) and a distribution reservoir that once supplied water to the settlement. On the outer wall of the reservoir are two marble slabs, each with a hole—one very small and the other larger—likely where taps once existed for the community’s water supply.

However, I personally have never seen another reservoir with this exact form.