Κυριακή 28 Αυγούστου 2016

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΤΗΣ, ΜΑΣΤΙΧΑΡΙ

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΤΗΣ, ΜΑΣΤΙΧΑΡΙ
Ο Άη Γιάννης ο Περιγιαλίτης βρίσκεται στο Μαστιχάρι αλλά ανήκει στην ενορία των Αγίων Αποστόλων στην Αντιμάχεια. Παρ'όλο που η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από το "περιγιάλι", συναντάμε και άλλες γραφές όπως "Περιγυαλίτης" αλλά και σύμφωνα με τον Καρπαθίου "Περιγιαλλίτης".
Πρόκειται για ένα από τα ομορφότερα εκκλησάκια ολόκληρου του νησιού της Κω, καθώς ξεχωρίζει για το αιγαιοπελαγίτικο χρώμα του και τη θέα στη θάλασσα.
Υπάρχει μια παράδοση στην Αντιμάχεια ότι το ξωκκλήσι αυτό, αρχικά πολύ μικρό, χτίστηκε από κάποιον πρόγονο της Αντιμαχίτικης οικογένειας Φαβάτση. Αυτός, λοιπόν, ο-εν λόγω- πρόγονος βρήκε στο Περιγιάλι Μαστιχαρίου, στη θέση που βρίσκεται το ναΰδριο, μια γυναίκα πνιγμένη με "κεμέρι" στη μέση της, δηλαδή δερμάτινη ζώνη, μέσα στην οποία παλιότερα έβαζαν μέσα χρυσά νομίσματα.
Μ'αυτά τα χρήματα έχτισε το ναΰδριο. Κάποιος ληστοπειρατής ονόματι Καττιρζίγιαννης λήστευε τακτικά την Κω, αλλά και αυτά που λήστευε από άλλα μέρη τα έφερνε στο έρημο τότε, από κατοίκους, Μαστιχάρι και τα έκρυβε (μαζί με πολύ χρυσό) στη θέση που είναι χτισμένο το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Περιγιαλίτη.
Πάλι μέλος της οικογένειας Φαβάτση, προπάππους των σημερινών Φαβάτσηδων, βρήκε ένα ποσό από το θησαυρό του τρομερού ληστοπειρατή κοντά στο ναΰδριο και το χρησιμοποίησε για να ανακαινίσει το ναΰδριο.
Του κόλλησαν λοιπόν το παρωνύμιο Σαράφης. Στην έκθεσή του ο Οικονόμος Ιωάννης Άμαλλος αναφέρει ότι το ναΰδριο οικοδομήθηκε από κάποιον Σεραφείμ Σαράφη το 1845, πάνω σε ερείπια παλιού ναού.
Καθώς υπήρχε αυτή η φήμη για τον κρυμμένο θησαυρό, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, Ασφενδιανός θησαυροθήρας έφερε και Καλύμνιους να ανασκάψουν το ιερό προς ανεύρεση του θησαυρού αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Κάθε χρόνο ο Μορφωτικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αντιμάχειας «Η ΠΡΟΟΔΟΣ» σε συνεργασία με την Εκκλησιαστική Επιτροπή της Ενορίας των Αγίων Αποστόλων Αντιμάχειας προσκαλεί να προσκυνήσουμε και μαζί να γιορτάσουμε την πανήγυρη του Άη-Γιάννη του Περιγιαλίτη στο Μαστιχάρι την 28η Αυγούστου μετά τον καθιερωμένο Εσπερινό στο Εξωκκλήσι,αναβιώνοντας μ’αυτόν τον τρόπο τον παραδοσιακό εορτασμό του Αυγούστου με τα πατροπαράδοτα πιτταρίδια με κοκκινιστό κρέας, το καρπούζι του κάμπου και χειροποίητους λουκουμάδες.
Τα τελευταία χρόνια το πανηγύρι του Άη Γιάννη εντάσσεται στο πρόγραμμα των θερινών Ιπποκρατείων του ΔΟΠΑΒΣ Δήμου Κω.
η αφίσα για το πανηγύρι με τη φωτογραφία μου
Στις 29 Αυγούστου γιορτάζει ο Άη Γιάννης Ο Περιγιαλίτης (Αποτομή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου). Εμείς εδώ στην Κω, τον λέμε Άη Γιάννη Νηστικάρη (ή Νηστευτή), καθώς η νηστεία που είθισται την ημέρα της γιορτής του είναι από τις πιο δύσκολες και πιο χαρακτηριστικές. Ως τη δύση του ηλίου, οι παλιοί δεν έπιναν ούτε νερό, οι νεότεροι πίνουν μόνο νερό και μπορούν να φάνε κανονικά μετά τη δύση του ηλίου.
το εξώφυλλο του περιοδικού Νήσος Κως με τη φωτογραφία μου από τον Άη Γιάννη τον Περιγιαλίτη
Πηγή: "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω)
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Δευτέρα 22 Αυγούστου 2016

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΩ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΩ
το αρχαιολογικό μουσείο τραβηγμένο από την ταράτσα της Αίγλης
Μετά από χρόνια, άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κω πλήρως ανακαινισμένο και με δωρεάν είσοδο προς το παρόν.
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κω βρίσκονται συγκεντρωμένα όλα τα ευρήματα που ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφές που διεξάγονται στο νησί από τις αρχές του αιώνα μέχρι σήμερα, κυρίως από τους αρχαιολογικούς χώρους της Αγοράς και το Δυτικό αρχαιολογικό χώρο, καθώς και από μεμονωμένα μνημεία, όπως το Βωμό του Διονύσου, το Ωδείο και τη Ρωμαϊκή Οικία (Casa Romana).

Η έκθεση των γλυπτών που λειτουργεί σήμερα στο Μουσείο συγκεντρώνει έργα που χρονολογούνται από τα ελληνιστικά έως τα υστερορωμαϊκά χρόνια και αποσκοπεί να παρουσιάσει στο ευρύτερο κοινό τα σημαντικότερα έργα της γλυπτικής που προέρχονται από την Κω.
Το κτιριακό διώροφο οικοδόμημα στην πλατεία Ελευθερίας στο οποίο στεγάζεται το σημερινό αρχαιολογικό Μουσείο της Κω, είναι διατηρητέο μνημείο (από το 1986) της εποχής της Ιταλοκρατίας, κτισμένο το 1936. Αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο, ημιώροφο στο ΝΑ τμήμα του κτηρίου και όροφο. Τη βάση του περιθέει ορθομαρμάρωση από αμυγδαλόπετρα (είδος τοπικού τραβερτίνη), τα άκρα της οποίας στέφονται με κυμάτιο. με παρόμοια επένδυση τονίζονται τα παράθυρα και οι θύρες.

η κεντρική είσοδος του μουσείου πριν και μετά τις παρεμβάσεις
Στο μέσον της νότιας και κύριας όψης διαμορφώνεται, σε προεξέχον πρόπυλο, η εμβληματική τρίθυρη είσοδος του κτιρίου. Στις σιδερόφρακτες θύρες εισόδου με τα υψηλά τοξωτά θυρώματα, οδηγούν τρεις πανομοιότυπες κλίμακες από αμυγδαλόπετρα. Η απόληξη του προπύλου στέφεται από τον ορθογώνιο περίστυλο εξώστη του ορόφου. την εικόνα της κύριας όψης συμπληρώνουν δύο ευρύχωροι εξώστες, στο πλάι του περίστυλου στενού εξώστη.
Στην ανατολική όψη ανοίγονται έξι παράθυρα, τρία τοξωτά στον όροφο και τρία υψηλότερα ορθογώνια στο ύψος του ημιώροφου. Η δυτική πλευρά του κτιρίου εκτείνεται σε μεγαλύτερο μέρος από την ανατολική, λόγω της προεξέχουσας κυκλικής απόληξης στο βορειότερο άκρο του υπογείου και του ισογείου. Το ευρύχωρο προεξέχον δώμα αυτής της απόληξης στον όροφο συνδυαζόταν με στενότερο καμπυλόγραμμο εξώστη.

το μουσείο, τραβηγμένο από το μιναρέ του Τζαμιού Defterdar
Στον ισόγειο χώρο, κυρίως στον προθάλαμο, στη δυτική, και ανατολική αίθουσα και στο αίθριο εκτίθενται τα σημαντικότερα έργα γλυπτικής, καθώς και ψηφιδωτά.
Στον προθάλαμο ξεχωρίζει το υπερφυσικό κεφάλι της Ήρας (2ος αι. π.Χ.), το ανάγλυφο με παράσταση κεφαλής ίππου, και επιτύμβιος κυλινδρικός βωμός με μαρμάρινο βάτραχο από διακόσμηση κρήνης.
Ο επισκέπτης συναντά κατά την είσοδό του, τον πιο εντυπωσιακό χώρο του μουσείου, το αίθριο και το περιστύλιο. 

πριν και μετά

Στη μέση της αίθουσας του περιστυλίου δεσπόζει το μωσαϊκό των "επιφανείων" του Ασκληπιού. Πλήθος αγαλμάτων στο περιστύλιο περιβάλλουν το ψηφιδωτό δάπεδο που παριστάνει την άφιξη του Ασκληπιού στην Κω (3ος αι. μ.Χ.).


Στο αίθριο απεικονίζεται μια πλούσια ρωμαϊκή έπαυλη και ο γλυπτός διάκοσμος από την οικία της Ευρώπης
Στο κέντρο του περιστυλίου μετακινήθηκε-από την ανατολική αίθουσα- άγαλμα του Ερμή που είναι καθιστός, με φτερωτό πέτασο, φτερωτά πέδιλα και κηρύκειο. Κοντά του στέκεται κριάρι με κοκκινοβαμμένο τρίχωμα. (2ος αι. μ.Χ).
πριν και μετά
λεπτομέρειες από το άγαλμα του Ερμή
με τα μάτια του Ερμή
Άλλα αγάλματα που εντυπωσιάζουν στο χώρο και περιβάλλουν το ψηφιδωτό δάπεδο είναι τα ρωμαϊκά αγάλματα: 
α) του Ασκληπιού. Πρόκειται για ένα ακέφαλο αγαλμάτιο του Ασκληπιού με το φίδι και το αυγό, στα πόδια του οποίου βρίσκεται ο δαίμων Τελεσφόρος (μέσα 2ου αι. μ.Χ). 
β) της Υγείας. Δεξιά του Ερμή βρίσκεται άγαλμα της Υγείας, που κρατά ένα φίδι στο ένα χέρι και ένα αυγό στο άλλο, με τον Έρωτα-Ύπνο στα πόδια της (200-250 μ.Χ.).
γ) Το πιο ιδιαίτερο απ'όλα τα αγάλματα του περιστυλίου γιατί είναι πεντάμορφο (μεταφορικά και κυριολεκτικά γιατί έχει πέντε μορφές) είναι το σύμπλεγμα Διονύσου και Σατύρου και Πάνα. Στα πόδια του Σάτυρου κάθεται μικρός Ερωτιδέας που παίζει με πάνθηρα (Β΄μισό 2ου αι μ.Χ.).
Επίσης, στο περιστύλιο βρίσκεται το τραπεζοφόρο με παράσταση γρύπα (μέσα 2ου αι. μ.Χ) {Αναφορά για τους γρύπες και τη σημασία τους στην ανάρτησή μου για το Διοικητήριο της Κω.}
Ένα ακόμη ψηφιδωτό, ελληνιστικής εποχής, με παράσταση θαλάσσιου βυθού, που κοσμούσε το βόρειο τοίχο του περιστυλίου και προέρχεται από την αναστηλωμένη Ρωμαϊκή Οικία (Casa Romana), δεν κατάφερα να το εντοπίσω. 
το μικρό ψηφιδωτό με τα ψαράκια της Casa Romana
Στην ανατολική αίθουσα επικρατούν εκθέματα από τα αρχαία ιερά του νησιού:
Το πρώιμο ιερό-Το Ασκληπιείο της Κω-Ιερό Δήμητρας στην πόλη-Ιερό Δήμητρας στην Κέφαλο-Ιερό των Ελευσίνιων Θεοτήτων στο Κυπαρίσσι, Αμανιού-Ιερό της Αφροδίτης και Ηρακλέους στη συνοικία του αρχαίου λιμένος-Η λατρεία Ανατολικών θεοτήτων. Επίσης, βρίσκονται εκεί τα αγάλματα Δήμητρας, Κόρης και Αθηνάς (μέσα 4ου - μέσα 3ου αι. π.Χ.) που προέρχονται από αγροτικό ιερό στην περιοχή Πυλί.
Στη δυτική αίθουσα εκτίθενται αγάλματα ελληνιστικής εποχής, τα περισσότερα από τα οποία βρέθηκαν φυλαγμένα στις στοές του Ωδείου με θέμα "Η γλυπτική ως έκφραση της δυναμικής της πόλης-κράτους (από τον 4ο-1ο αι. π.Χ.): άγαλμα αθλητή (3ος αι. π.Χ.), γυναικείες μορφές που φέρουν τις περίφημες Κώες εσθήτες, κεφάλι Αλεξάνδρου, ανδρικός κορμός, κ.α. 
δεξιά του Ιπποκράτη διακρίνεται άγαλμα γυναίκας της ύστερης ελληνιστικής εποχής. Ξεχωρίζουν οι πτυχώσεις του ιματίου της.
Στην αίθουσα, σε περίοπτη θέση και με κόκκινο τοίχο για φόντο, εκτίθεται το επιβλητικό άγαλμα του λεγόμενου Ιπποκράτη (4ος αι. π.Χ.). {Μία μικρή παρατήρηση που έγινε από επισκέπτες που γνωρίζουν ήταν πως αγάλματα σαν αυτό του Ιπποκράτη, που πιθανά αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου, αν όχι το σημαντικότερο, θα έπρεπε να βρίσκονται όχι κολλημένα στον τοίχο, αλλά λίγο πιο μπροστά, ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να κάνει το γύρο του αγάλματος και να το παρατηρήσει από όλες τις πλευρές του}.
λεπτομέρειες από το πρόσωπο του αγάλματος που αποδίδεται στον Ιπποκράτη
Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται ελληνιστικά αγάλματα Αφροδίτης, Νυμφών, Τύχης (1ος αι. π.Χ.) και σύμπλεγμα εφεδρισμού (2ος αι. π.Χ.). Μου έλειψε το αγαλματίδιο του Μαρσύα που κρεμασμένος από τους καρπούς σε κάποιο δέντρο υπόκειται το μαρτύριό του, καθώς ήταν το αγαπημένο μου έκθεμα κ δεν εκτίθεται πια. Ελπίζω να εκτίθεται στον όροφο.
Ο πρώτος όροφος του κτιρίου φιλοξενεί τη μεγάλη συλλογή αγγείων και άλλων μικροευρημάτων της Κω, που πρόσφατα έγινε προσβάσιμος για το κοινό.

αποξηραμένα σύκα
όπλα και εργαλεία
κοσμήματα
νομίσματα
ευρήματα από το Σπήλαιο της Άσπρης Πέτρας

Το μουσείο θα διαθέτει ανελκυστήρα και πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες. Η είσοδος είναι, προς το παρόν, δωρεάν αλλά σύντομα θα λειτουργήσει ενιαίο εισιτήριο για 4 αρχαιολογικούς χώρους στην Κω και ώρες λειτουργίας από τις 07:00 π.μ-20.30 μ.μ. Το αρχαιολογικό Μουσείο της Κω ανήκει στην αρμοδιότητα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου.
ανάγλυφο με παράσταση Χάριτων
Με τον πρόσφατο σεισμό της 21ης Ιουλίου, κάποια από τα εκθέματα του Μουσείου υπέστησαν ζημιές και απουσιάζουν από τις θέσεις τους λόγω αποκατάστασης.
Πηγή: http://odysseus.culture.gr/h/1/gh151.jsp?obj_id=3410
Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου-Ιστορία της Νήσου Κω
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni