Πέμπτη 31 Μαρτίου 2022

ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ και ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ!

 ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ

Καλό μήνα!

Παραδοσιακά η Πρωταπριλιά συνοδεύεται από μικρά και μεγάλα ψέματα που θα πούμε, η θα ακούσουμε, καθώς και από τις καθιερωμένες "πλάκες" που κάνουμε ο ένας στον άλλο.

Συνήθως σε κανέναν δεν αρέσει να πέφτει «θύμα» στα ψέματα, αλλά για να είμαι ειλικρινής όταν δουλεύεις σε σχολείο πάντα το περιμένεις. 

Απλά τα τελευταία δύο χρόνια, φαίνεται πως κανείς δεν έχει τη διάθεση να μπει σε τέτοιες διαδικασίες, κι αν έπρεπε να στοιχηματίσω, θα έλεγα πως και σήμερα κανείς δεν θα ασχοληθεί.

Φεύγω για το σχολείο, με την ευχή κάποιος να με ξεγελάσει σήμερα.

Καλό μήνα!

Φωτογραφία: Sophia Karagianni

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2022

ΤΟ ΜΑΓΑΖΑΚΙ ΣΤΑ ΘΕΡΜΑ

ΤΟ ΜΑΓΑΖΑΚΙ ΣΤΑ ΘΕΡΜΑ

Στο γκρίζο των Θερμών ένα πολύχρωμο μαγαζάκι...

Πολύχρωμες καρέκλες, πολύχρωμα λουλούδια...

Το έχει χαϊδέψει με αγάπη κάποιο χέρι...

Όμορφα θαλασσόξυλα, και πέτρες γεμάτες ευχές και αναμνήσεις απ 'όποιον πέρασε από κει...

Αγάπη και φροντίδα παντού.

Για τους ανθρώπους του, για τα Θερμά, για κάποιο γλαροπούλι που περνούσε ζητώντας τροφή...

Αγάπη και νοιάξιμο.

Καλό ταξίδι...

Κυριακή 27 Μαρτίου 2022

ΚΟΚΚΙΝΟΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΚΩ, ΔΗΛΑΔΗ ΚΩΚΚΙΝΟΝΕΡΟ

ΚΟΚΚΙΝΟΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΚΩ, ΔΗΛΑΔΗ ΚΩΚΚΙΝΟΝΕΡΟ
Το 2011, λίγο πριν αρχίσουν οι ομαδικές πεζοπορίες, μια μικρή παρέα φίλων και συναδέλφων με τις οικογένειές μας, είχαμε αρχίσει δειλά δειλά να εξερευνούμε την Κω και να γνωρίζουμε τις κρυφές ομορφιές της. Με τον Θανάση, την Ελένη, την Χρυσούλα και τον Βασίλη αρχίσαμε να κάνουμε εκδρομές, να δείχνουμε ο ένας στον άλλον ό,τι ξέραμε, να μοιραζόμαστε γνώση με απώτερο σκοπό να μάθουμε καλύτερα το νησί που ζούμε. Έτσι, για πρώτη φορά,τότε, ο Θανάσης μας οδήγησε στο Κοκκινόνερο. Η πρώτη εικόνα μας εξέπληξε. 
Από τότε και μέχρι σήμερα, τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουμε βρεθεί δεκάδες φορές στο Κοκκινόνερο, κάτω από τελείως διαφορετικές καιρικές συνθήκες και το θέαμα παραμένει πάντα μαγικό.
Η πρόσβαση γίνεται πολύ εύκολα από την
Οσία Μελώ, μιας και είναι μόλις 150 μέτρα μακριά.
Δυτικά της Βουρίννας και νότια της πηγής του Άη Σουλά συναντάμε τη μεταλλική πηγή του Κοκκινόνερου, που το σιδηρούχο ιαματικό νερό της, με θερμοκρασία 22 βαθμών, ρέει άφθονο. "Πινόμενον δε, δίδει τινα οσμήν θείου και γεύσιν υπόξυνον και καυσώδη {ή καυματώδη}". Έχει πάρει την ονομασία από τα κοκκινίζοντα μεταλλικά ψήγματα, που υπάρχουν σ' αυτό. 
"Αι επισκέψεις προς πόσιν του ιαματικού τούτου ύδατος", γράφει ο Ζαρράφτης, "άρχονται περί τα μέσα Μαΐου και τελευτώσιν τον Αύγουστον συνήθως, ότε διακόπτονται αύται υπό των εργασιών του τρυγητού και σπανίως αργοί τινες εξακολουθούσι μέχρι τέλος Αυγούστου". Οι επισκέψεις αυτές είχαν πριν από χρόνια πανηγυρικό χαρακτήρα και γίνονταν ομαδικά, "εξ' ών πολλαί των γυναικών εν τη επιστροφή αυτών ποιούσιν έτι χρήσιν της μετά σεβασμού συνηθιζόμενης εξής ευχής, προς ον αν απαντήσωσιν εκ των γνωστών αυτών, "Σου πέμπ' υγείαν και χαράν το Κοκκινόνερον"
Υπήρχε, μάλιστα, η συνήθεια, οι κάτοικοι της "Χώρας" να προμηθεύονται το νερό αυτό σε φιάλες, που το έπιναν σχεδόν καθημερινά. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες φαίνεται πως ήταν γνωστές και στον Ιπποκράτη, γιατί βρέθηκαν πήλινοι σωλήνες (διακλαδώσεις υδραγωγείου), μέσω των οποίων διοχετευόταν ως το Ασκληπιείο.
Ο Βαυαρός αρχαιολόγος Ludwig Ross, ο οποίος διετέλεσε πρώτος Καθηγητής της Αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, επισκέφτηκε την Κω τον Αύγουστο του 1841 και τον Μάιο του 1844 και μεταξύ άλλων σπουδαίων έγραψε πως "η άρδευση της πόλης γίνεται με καλό πόσιμο νερό, που αναβλύζει από μια πλούσια πηγή, τη Βουρίννα. Το νησί είναι επίσης πλούσιο σε μεταλλικές πηγές. Υπάρχει ακόμη και το νερό της πηγής Κοκκινόνερον, που είναι ξινό στη γεύση κι έχει διουρητική δράση. Θερμές πηγές για λουτρά υπάρχουν στη νότια ακτή, που εικάζεται ότι αποτελούν μέρος της ηφαιστειογενούς φύσης της Νισύρου". 
Ο Άγγλος αρχαιολόγος W.R Paton που ήρθε στην Κω το 1888, αναζητώντας επιγραφές, θεωρούσε ότι στην τοποθεσία του Κοκκινόνερου βρισκόταν το Ασκληπιείο
Η γειτνίαση, άλλωστε, της πηγής της Βουρίννας με την ιαματική πηγή του Κοκκινόνερου, που βρίσκεται στους λόφους πάνω από την εκκλησία της "Παναγίας του Τάρσου", ενίσχυσε την άποψη του Paton ότι στην περιοχή εκείνη πρέπει να ήταν η θέση του Ασκληπιείου κι έγραψε: "I am almost tempted to suppose that this is the site of the Asklepieion". Φυσικά, διαψεύστηκε αργότερα από τον Rudolf Herzog.
Ο Ζαρράφτης περιγράφει την περιοχή γύρω από το Κοκκινόνερο, όπως ακριβώς είναι και σήμερα:"Η τοποθεσία αυτού κατασκιαζομένη υπό πολλών πλατάνων υψηλών και μεγάλων παρέχει θέα θελξίνουν, ελκύουσαν εν μεν ταις καρδίαις των θεατών το τερπνόν μετά του μεγαλοπρεπούς, εν δε ταις ψυχαίς των επισκεπτών αυτής φυσικήν τινα εξαίρετον ηδονήν και αγαλλίασιν, μετά διεγέρσεως ευθύμου διαθέσεως και ορέξεως ου σμικράς".
Όπως προτείνει ο Βασίλης Χατζηβασιλείου στο άρθρο του
"Οι Ιαματικές Πηγές της Κω", μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί και η ποσιθεραπεία με το σιδηρούχο οξυανθρακικό νερό της πηγής του Κοκκινόνερου, που είναι κατάλληλο, όπως πληροφορούν οι ειδήμονες, τόσο για την τόνωση του μυϊκού συστήματος του εντερικού σωλήνα όσο και για τη διευκόλυνση των απορροφήσεων των τροφών, ενώ θεραπεύει ακόμη και αδενοπάθειες μικρών κυρίως παιδιών. 
Ο Σκανδαλίδης μιλάει για το Κοκκινόνερο, ως ιαματική πηγή δυτικά του Ασκληπιείου με πλούσια μεταλλικά νερά και παραθέτει τον Ιάκωβο Ζαρράφτη "απομένοντα κατακαθισμένα εν τη κοίτη πλείστα μεταλλικά ψίγματα κοκκινίζοντα, παριστάνουσι το νερόν ως κόκκινον, διό και καλείται Κοκκινόνερον καθώς και όλη η τοποθεσία". Ο Ζαρράφτης πίστευε ότι η πηγή είναι αρχαία, κοντά στην οποία υπήρχε "ναός προστατευτικός, ίσως της υγείας...ος αντικατεστάθη δια του εκκλησιδίου Αγία Μελού"(άποψη που μέχρι σήμερα δεν έχει επαληθευτεί).
Ο Μυλωνάς αποκαλύπτει ότι σε απόσταση 110 μέτρων περίπου πάνω από την πηγή του Κοκκινόνερου, ανάμεσα σε βράχους, φαίνονταν ίχνη δεξαμενής κάποιας άλλης με τα ίδια συστατικά πηγής, ενώ στην ίδια τοποθεσία ανάβλυζε ακόμα μία όμοια πηγή και διακρίνονταν ίχνη παλαιών κτισμάτων καθώς και πήλινοι σωλήνες διοχέτευσης του νερού (όπως είπαμε-κατά πάσα πιθανότητα) προς το
Ασκληπιείο.
Στο σημείο που εκδηλώνεται η πηγή συναντούνται νεογενείς αποθέσεις (μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι), ενώ στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν μεσοζωικοί ασβεστόλιθοι, φλύσχες και ηφαιστειακά πετρώματα (τραχείτης, τραχειανδεσίτης). Η πηγή σύμφωνα με τις χημικές αναλύσεις, χαρακτηρίζεται ως υδροανθρακική οξυπηγή, με θερμοκρασία 22 βαθμούς Κελσίου και ραδιενέργεια της τάξης του 1 Mache.
Πρώτος ο καθηγητής Χημείας και Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Δρ.Χ.Landerer (1809-1885) έκανε ανάλυση του ιαματικού νερού του Κοκκινόνερου, στην οποία επιβεβαιώνεται η ύπαρξη 15 τουλάχιστον χημικών συστατικών αυτού του πολύτιμου σιδηρούχου νερού, το οποίο κρίθηκε κατάλληλο για τη θεραπεία πολλών παθήσεων, γι' αυτό και ο προσωπικός γιατρός του Όθωνα, ο Berer, το συνιστούσε για πόση στους ασθενείς του.
Κατά τον
Landerer, το νερό από την πηγή του Κοκκινόνερου ήταν ωφέλιμο στις ακόλουθες περιπτώσεις:
  1. Επί των αιματοφόρων οργάνων, καθότι ερεθίζει, ζωογονεί, μεταβάλλει την ποιότητα και μίξιν του αίματος, ενεργεί δε ιδίως επί του της μήτρας οργανικού συστήματος
  2. Επί των εκκριτικών οργάνων, εξόχως επί των βλεννομεμβρανών, διότι ενδυναμοί και συστέλλει αυτάς, ελαττώνει τας νοσηράς εκκρίσεις.
  3. Ενεργεί επί του των μυών και των οστέων συστήματος και ενδυναμώνει τας ίνας.
  4. Αυξάνει την πλαστικήν δύναμιν εν γένει, την γονιμότητα των γυναικών και ανδρών.
  5. Ενδυναμώνει τα αισθητήρια, καταπραϋνει την νοσηρώς αυξανόμενην ερεθιστικότητα και αυξάνει την ενέργεια των νεύρων.
  6. Με μεγίστην επιτυχίαν δυνάμεθα να το μεταχειρισθώμεν εις εκείνας τας νόσους, αίτινες προέρχονται από γενικήν ατονίαν π.χ επί της ατονίας του των μυών και των οργάνων συστήματος, αποτέλεσμα ούσης αλλεπαλλήλων τοκετών και πολυχρονίου θηλάσεως, μεγάλων κενώσεων του αίματος, ιδίως δε εις την χλώρωσιν, την ραχίτιδα και εις άλλας νόσους προερχομένας από αδυναμίαν του νευρικού συστήματος.
  7. Εις ασθενείας προερχομένας από αδυναμίαν του νευρικού συστήματος, ως από υπέρμετρον ερεθιστικότητα μόνην ή επομένην μετά μεγίστην έκκρισιν των χολών, από κατάχρησιν των αφροδισίων, από ψυχικά πάθη, μελαγχολίαν, παράλυσιν, ατονία των γεννητικών οργάνων, σπασμούς, επιληψίαν.
  8. Εις ασθενείας του στομάχου και των εντοσθίων προερχομένας από αδυναμίαν, από σπασμούς του στομάχου, διάρροιαν και ελμινθίασιν.
  9. Εις βλεννορροίας, αιμορραγίας, ιδίως αιμορραγίας της μήτρας, εις υπέρμετρον έκκρισιν του αίματος εκ του των  αιμορροϊκών οργάνων συστήματος προερχομένην, εις την λευκόρροιαν, εις κλίσιν προς εξάμβλωσιν και εις βλεννήρησιν.
  10. Εις τις εμφράξεις της  και του των αιμορροίκών οργάνων συστήματος, προερχομένας από αδυναμίαν των ρηθέντων οργάνων.  

                                                                              Ο Χημικός

                                                                              Δρ. Λάνδερερ

Μία πιο σύγχρονη ανάλυση του νερού της πηγής Κοκκινόνερο, που έγινε από τον Γεωλόγο κ.Σωτήρη Βαρνάβα (στοιχεία από την εργασία του μαζί με τον D.Cronan "Γεωχημεία υδροθερμικών ιζημάτων και νερών από τις περιοχές Νίσυρος-Γυαλί-Κως), έδωσε τα εξής αποτελέσματα, σε NG/ML: Fe (Σίδηρος):1220, Ni (Νικέλιο):0,67, Cu (Χαλκός):0,93, Ag (Άργυρος):1,9, Zn (Ψευδάργυρος):0,52, Cd (Κάδμιο):0,20, Β (Βόριο):1,35, S (Θείο): 320, Mn (Μαγγάνιο):2,5, Al (Αργίλιο): 26, Si (Πυρίτιο): 280, Pb (Μόλυβδος):2,2, P (Φώσφορος):1,54, As (Αρσενικό):0,64, Na (Νάτριο):4, Ti (Τιτάνιο):2, Mg (Μαγνήσιο):17, Ca (Ασβέστιο):82, Sr (Στρόντιο):0,20, V (Βανάδιο):0,81, Cr (Χρώμιο):0,81 
*Πρόσφατα στο χώρο του Κοκκινόνερου (στη μάντρα του Θ. Κώστογλου) ανεγέρθηκε μνημείο που επιμελήθηκε και έστησε ο Δαυίδ Χατζηδαυίδ στην μνήμη των: Θεόκριτου Κώστογλου, Ανεζούλας Πατάκου και Σταματίας Περή που εκτελέστηκαν με απαγχονισμό από τους Γερμανούς στις 16 Απριλίου 1945. Στο σημείο που τοποθετήθηκε το μνημείο έγινε η σύλληψη, ενώ η εκτέλεση έγινε στις καμάρες στην πλατεία Πλατάνου όπου υπάρχει μαρμάρινη πλάκα στην μνήμη τους.(Για όλη την ιστορία, δείτε εδώ)
Σχετικές με ιαματικά νερά στην Κω αναρτήσεις: ΚΟΚΚΙΝΑ ΝΕΡΑ, ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ-ΙΑΜΑΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΠΙΣΩ ΘΕΡΜΩΝ 
Σχετική ανάρτηση για τον απαγχονισμό των τριών Κώων: «ΚΥΝΗΓΙ» ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 7η ΜΑΡΤΙΟΥ
Πηγή: Ιστορία της Νήσου Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου,  
"Οι Ιαματικές Πηγές της Κω" του κ Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου
Οι ιαματικές πηγές της Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου (Κωακά-Τόμος Ζ', σ.69-72)
Τοπωνυμικά και Ονοματικά της Νήσου Κω- Μιχάλη Ευστ. Σκανδαλίδη (σ.165)
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Πέμπτη 24 Μαρτίου 2022

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ, ΑΣΦΕΝΔΙΟΥ

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ, ΑΣΦΕΝΔΙΟΥ
Ο Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου βρίσκεται στο κέντρο του ορεινού Ασφενδιού, στην ομώνυμη συνοικία, Ευαγγελίστρια. Γιορτάζει στις 25 Μαρτίου, εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Είναι ένα πολύ επιβλητικό οικοδόμημα,μονόκλιτο με τρούλο και ημικυκλική αψίδα (ιερό). Στα ανατολικά υπάρχει πρόσθετος εξωνάρθηκας με πατάρι και ξεχωριστή είσοδο.
η Ευαγγελίστρια το 2012, το 2015 και το 2019
Ο σημερινός Ναός, σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Εμμανουήλ Καρπάθιο στην "Εκκλησία της Κω"(βιβλίο Β', σ.71) αναφέρεται το 1804 ως "τρίτο κτίσμα", δηλαδή προϋπήρξαν άλλοι δύο ναοί αφιερωμένοι στην Παναγία. Από τότε λειτουργούσε ως ενοριακός μαζί με τους άλλους δύο ενοριακούς: την Παναγία Κουβούκλη και τον Ασώματο.
Το πρόβλημα ήταν πως μνημονεύεται ως Ναός της "Υπεραγίας ημών Θεοτόκου Μελισσηνής"* και κατά πόσο ταυτίζεται με την Ευαγγελίστρια κι όχι με την Παναγία την Κυπαρισσιώτισσα. Ο Μανόλης Στ. Κιαπόκας στο "Ασφενδιού της Κω" μελέτησε το θέμα και με σειρά επιχειρημάτων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο πρώτος ενοριακός Ναός του οικισμού των Καριωτών ήταν η Παναγία η Μελλισηνή, η σημερινή Ευαγγελίστρια. Αργότερα, κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, στη θέση της χτίστηκε δεύτερο μεγαλύτερο κτίσμα, η Παναγία η Ευαγγελίστρια, από την οποία πήρε το όνομά της και η συνοικία.
*Ως προς την προσωνυμία "Μελισσηνή", ο ιστορικός Κων/νος Παπαρρηγόπουλος αναφέρει ότι ο Νικηφόρος Μελισσηνός, σύζυγος της Ευδοκίας, αδερφής του αυτοκράτορα Αλεξίου Α' του Κομνηνού, διέμενε στην Κω, όπυ είχε μεγάλα κτήματα και ανακήρυξε τον εαυτό του αυτοκράτορα το 1080. Δεν αποκλείεται κάποιος απόγονος της οικογένειας των Μελισσηνών να διατηρούσε μερικά από τα παλαιά κτήματα και σε κάποιο απ' αυτά να χτίστηκε ο ναός της Παναγίας που πήρε την προσωνυμία "Μελισσηνή".
H Παναγία η Ευαγγελίστρια εμφανίζεται στο Αρχείο Δουλείας λίγο μετά το 1850 και φαίνεται ότι λειτούργησε ως ενοριακός Ναός μέχρι τις αρχές του 20ού αι. Παλιά παράδοση αναφέρει, πως όταν χτιζόταν, έπεσε πέτρα από απροσεξία των εργατών και σκοτώθηκε ένας εργάτης, γι' αυτό και ονομάστηκε "Παναγία Φόνισσα". 
Στις 22 Ιανουαρίου 1902, ο Μητροπολίτης Κώου Ιωακείμ Β', με επιστολή του προς τον Καϊμακάμη της Κω ζητάει άδεια για επισκευή και επέκταση του Ναού. Το ίδιο έτος, την παραμονή της γιορτής της, αργά το βράδυ, από απροσεξία του νεωκόρου που είχε μεθύσει προκλήθηκε πυρκαγιά στο τέμπλο και κάηκε σχεδόν ολόκληρο το εσωτερικό του. Τα επόμενα χρόνια άρχισε να χτίζεται ο σημερινός Ναός, του οποίου ο τρούλος ολοκληρώθηκε το 1910. Επάνω από την κεντρική θύρα εισόδου υπάρχει η επιγραφή: "ΩΚΟΔΟΜΗΘΗ ΤΩ 1910"
Όπως φαίνεται στην αναμνηστική επιγραφή πάνω από την κεντρική πόρτα (φωτο), τα επίσημα εγκαίνια του Ναού έγιναν το 1951: " ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΜΕΓΕΘΥΝΘΕΙΣ ΑΠΟ ΠΡΟΫΠΑΡΧΟΝΤΟΣ ΝΑΫΔΡΙΟΥ ΑΝΑΛΩΜΑΣΙΝ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΑΙΣ ΚΑΙ ΚΟΠΟΙΣ ΤΩΝ ΕΥΣΕΒΩΝ ΑΣΦΕΝΔΙΑΝΩΝΚΑΘΙΕΡΩΘΗ ΤΗΝ 9ΗΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1951 ΤΕΛΕΤΑΡΧΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΩΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ".
Οι εργασίες για τον ευπρεπισμό συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια με τη συνεισφορά πολλών Ασφενδιανών. Το 1914 πλακοστρώθηκε, ενώ το 1914 και το 1917 αγιογραφήθηκαν οι 4 Ευαγγελιστές από τον Καλυμνιακής καταγωγής ζωγράφο,
Τιμόθεο Κουρούνη. To 1919 διαμορφώθηκε ο αυλόγυρος. Το 1924 φτιάχτηκε ο γυναικωνίτης και έγιναν ξυλουργικές εργασίες.
Το τέμπλο κατασκευάστηκε το 1931 με δαπάνη του Ασφενδιανού Αγιοταφίτη Ιερομοναχού Ιννοκεντίου Χωραφιού από τον επιπλοποιό Γεώργιο Γιαννιό.
Τις εικόνες της Ωραίας Πύλης, της Αγίας Τριάδος, του Μεγάλου Αρχιερέως, και του Άρχοντος Μιχαήλ φιλοτέχνησε ο Καλύμνιος αγιογράφος Αντώνιος Καραφυλλάκης.
Το 1937 χτίστηκε το κωδωνοστάσιο και το 2008 με δαπάνη της Χρυσής Νικολάου εγκαταστάθηκε ηλεκτρικό σύστημα κρούσεως των καμπανών.
Επιγραφή αναφέρει ότι ο άμβωνας προσεφέρθη από το Μιχαήλ Διακομανώλη, στην μνήμη της μητέρας του. Ο Εμμανουήλ Χ.Δ. Κιαπόκας (1937) δώρισε εικόνες του Ναού και ο Μιχαήλ Αλκ. Χατζηνικολάου παρέμεινε επίτροπος για 35 χρόνια.
Σημαντικό κειμήλιο του Ναού είναι η εικόνα της Παναγίας Φιλοστόργου, εξαιρετικής τέχνης, που χρονολογείται στα τέλη του 15ου με αρχές του 16ου αι. και φυσικά για λόγους ασφαλείας, δεν φυλάσσεται εκεί.
Το 1954 ο Ναός διέθεσε ένα από τα καλύτερα κτήματά του για την ίδρυση του Κεντρικού Σχολείου Ασφενδιού και στον γυναικωνίτη του φιλοξένησε επί δύο χρόνια τους μαθητές μιας τάξης μέχρι την αποπεράτωση του εκπαιδευτηρίου. Το σχολείο λειτούργησε για αρκετά χρόνια, έφτασε τους 380 μαθητές, αλλά έκλεισε το 1998 λόγω έλλειψης μαθητών επειδή οι κάτοικοι του χωριού μετακινήθηκαν στο Ζηπάρι και την Κω.
Η Ευαγγελίστρια θεωρείται ο Καθεδρικός Ναός του Ασφενδιού και ο εφημέριός του ήταν Αρχιερατικός Επίτροπος του χωριού για 60 χρόνια. Σε αυτόν πραγματοποιήθηκε ο πανηγυρικός εορτασμός για την Ενσωμάτωση με την Ελλάδα στις 7 Μαρτίου 1948.
Στην Ευαγγελίστρια συγκεντρώνονται οι αρχές του Ασφενδιού,οι ιερείς, οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές και πολύς κόσμος για τη Δοξολογία και αμέσως μετά κατατίθενται στεφάνια στο Μνημείο των Πεσόντων. Ακολουθεί παρέλαση των μαθητών και οι λοιπές εορταστικές εκδηλώσεις.
Ακριβώς απέναντι από τον Ναό της Ευαγγελίστριας σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση το Ελαιοτριβείο του Σοφού, από όπου η θέα προς την εκκλησία δίνει εντυπωσιακά κάδρα για φωτογραφίες.
το 2012 και το 2020
Ο τρούλος της Ευαγγελίστριας ξεπροβάλλει επιβλητικός από διάφορα σημεία στη Ζια και τον Δίκαιο.
Πηγή:"Το Ασφενδιού της Κω" Μανόλη Κιαπόκα
Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου Παρελθόν και παρόν-Ανδρέα Ιωσήφ Χατζημιχαήλ (χορηγός εκδόσεως Δήμος Κω, 2016)
"Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου  
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni