ΚΟΚΚΙΝΑ ΝΕΡΑ, ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ-ΙΑΜΑΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΠΙΣΩ ΘΕΡΜΩΝ

ΚΟΚΚΙΝΑ ΝΕΡΑ, ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ-ΙΑΜΑΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΠΙΣΩ ΘΕΡΜΩΝ

Μερικά χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Ιαματικών Λουτρών στα Εμπρός Θερμά, βρίσκεται η "αναβράζουσα κύρια θερμοπηγή", τα Πίσω Θέρμη, πάνω από την οποία υπάρχει και το "υπόγειο μονύδριον" της Αγίας Ειρήνης. Πρόκειται για πανάρχαιη θερμοπηγή, της οποίας τα ίχνη των κτισμάτων φαίνονται ακόμη και σήμερα. Τα πόσιμα ιαματικά νερά της, με θερμοκρασία 46 βαθμών, είναι κατάλληλα για τη θεραπεία ηπατικών ασθενειών.

Σύμφωνα με τον Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) στο "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969  τα ιαματικά αυτά λουτρά λέγονταν από κάποιους και τα "Λουτρά του Ιπποκράτους".

Σύμφωνα με άλλες πηγές, η πηγή είναι μεσόθερμη χλωριονατριούχος, φτάνει τους 45ο C και ενδείκνυται για νεφρικές παθήσεις.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες των θερμοπηγών της Κω είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Εξάλλου, η ιστορική συνέχεια διαχρονικά είναι αυταπόδεικτη από τη συνεχή ροή του ανεξάντλητου νερού. Ποικίλες παθήσεις, όπως, αρθριτικές, νεφρικές, καρδιοαγγειακές, γαστρεντερικές, νευρικές, ακόμη και για τεκνοποιία, για εισπνοές ή για πόση κλπ., οδηγούσαν, όπως και σήμερα, τους κατοίκους του νησιού μας στα θερμά λουτρά του Αγίου Φωκά, του Αγίου Σουλά, στους Βολκάνους, το Κοκκινόνερο ή και στα Πίσω Θέρμη της Αγίας Ειρήνης.

Το σκηνικό που άφηνε τις ωραιότερες αναμνήσεις "διακοπων" της εποχή-ίσως να ήταν και οι μοναδικές για τους προγόνους μας-γινόταν στα μπάνια της Αγίας Ειρήνης, κάτω από το Δίκαιο Χριστό στα "Πίσω Θέρμη". Εκεί πήγαιναν με το πλεούμενο του Ζαφείρη Λευτέρη "τα Γημελάκια" συνήθως οι Αντιμαχείτες, Καρδαμιώτες, λίγοι Κεφαλιανοί και Πυλιώτες από την αποβάθρα της Καρδάμαινας.

Μια ολόκληρη αποικία από καταλύματα με χράμια υφαντά, άναρχης δόμησης, που θύμιζε τσιγγάνικο μαχαλά, απλωνόταν στον περίγυρο του ναυδρίου της Αγίας Ειρήνης. Δίπλα, πάνω στο κύμα, αναβλύζει και τώρα το ιαματικό νερό της πανάρχαιης πηγής, 46 βαθμών θερμοκρασίας, θερμότερο και από του Αγίου Φωκά. Το άγριο, δυσπρόσιτο και υποβλητικό τοπίο, με τους απότομους κρημνούς και τους βραχώδεις όγκους των βουνών της Αγίας Ποκούς και του Δικαίου, που επικρέμονται ψηλά και πάνω από τη θερμοπηγή, δημιουργούσε στους επισκέπτες ένα αίσθημα αποκοπής και απομόνωσης.

Διέξοδος και μονοπάτι ελευθερίας δια ξηράς γύρω από την πηγή δεν υπάρχει παρά μόνο οι κατσικόδρομοι για τους ορεσείβιους. Μόνη παρηγοριά, το καϊκι που ερχόταν καθημερινά από την Καρδάμαινα μεταφέροντας τρόφιμα και προπάντων πόσιμο νερό με τις λαϊνες. Ίχνη ηαφαιστειογενούς φλέβας νερού υπογαλακτώδος γεύσης υπάρχει εκεί κοντά που με καφέ θυμίζει καφέ με γάλα.

Ακόμη και σήμερα η πρόσβαση με τα πόδια είναι δύσκολη και για λίγους, από μονοπάτι που ξεκινάει από την Αϊπόβρυση. Συνήθως, η πρόσβαση είναι εφικτή μόνο με σκάφος. Το νερό βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης, βγαίνει μέσα από τα βράχια, και χύνεται στη θάλασσα. Είναι πηχτό, πορτοκαλοκόκκινο, κοχλάζει και μυρίζει θειάφι.

Σύμφωνα με το Βασίλη Χατζηβασιλείου, πριν από πολλά χρόνια οι Ιταλοί κατάφερναν να μεταφέρουν στη θερμοπηγή της Καλλιθέας Ρόδου κάθε εβδομάδα σε γυάλινες δεξαμενές, ερμητικά κλεισμένες, το νερό της θερμοπηγής της Αγίας Ειρήνης,

Δείτε το βίντεο:

 

Απομεινάρια από τις εγκαταστάσεις των ιαματικών λουτρών βρίσκονται παντού γύρω από τα Κόκκινα Νερά.

 

Αξιοποίηση και για τα "πίσω Θερμά" και την Αγ. Ειρήνη
Πληροφορίες: Ιστορία της Νήσου Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου, και 'Οι Ιαματικές Πηγές της Κω" στο Blog του κ Βασίλη Χατζηβασιλείου
Κωακές Καταγραφές από το χθες, σελίδες 51-54 (Τα Θέρμη της Κω)-Θανάση Η. Γιωργαλλή
φωτογραφίες: Sophia Karagianni
περισσότερα για την Αγία Ειρήνη 

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

RED WATERS, SAINT IRENE – THERAPEUTIC SPRING OF PISO THERMA

A few kilometers southwest of the Thermal Baths at Empros Thermá lies the “effervescent main hot spring,” Piso Thermi, above which stands the “underground monydrion” of Saint Irene. It is an ancient hot spring, the traces of whose structures are still visible today. Its potable therapeutic waters, at a temperature of 46 degrees, are suitable for the treatment of liver diseases. According to Emmanouil I. Karpathios (Metropolitan of Mesimvria of the Euxeinos Pontos) in “Church of Kos – Dodecanese,” Volume One, Book Two, Athens 1969, these therapeutic baths were also referred to by some as the “Baths of Hippocrates.”

According to other sources, the spring is a medium-temperature sodium-chloride water, reaching 45°C, and is indicated for kidney diseases.

The therapeutic properties of the hot springs of Kos have been known since antiquity. Moreover, the historical continuity through the centuries is made self-evident by the constant flow of the inexhaustible water. Various ailments—arthritic, renal, cardiovascular, gastrointestinal, neurological, even issues related to fertility, and treatments through inhalation or drinking, etc.—led, as they do today, the inhabitants of our island to the hot baths of Agios Fokas, Agios Soula, the Volcanoes, Kokkinonero, or the Piso Thermi of Saint Irene.

The setting that left the most beautiful “holiday” memories of that era—perhaps the only holidays our ancestors ever knew—was at the baths of Saint Irene, below Mount Dikaios Christos at Piso Thermi. They usually traveled there aboard the boat Gimelakia of Zaferis Lefteris—mainly people from Antimachia, Kardamaina, a few from Kefalos, and from Pyli—departing from the pier of Kardamaina.

A whole colony of makeshift lodgings with woven rugs, built in a haphazard manner that resembled a gypsy quarter, spread around the little chapel of Saint Irene. Next to it, right by the sea, the therapeutic water of the ancient spring still gushes forth, at a temperature of 46°C—hotter even than that of Agios Fokas. The wild, rugged, and awe-inspiring landscape, with the steep cliffs and rocky masses of the mountains of Agia Pokous and Dikaios towering above the hot spring, created in visitors a sense of detachment and isolation.

There is no outlet or footpath of escape by land around the spring, except for the goat paths used by mountaineers. The only consolation was the small boat that arrived daily from Kardamaina, bringing food and especially drinking water in lainas (traditional clay pitchers). Nearby, there are traces of a volcanic water vein of a milky taste, which resembles coffee with milk due to its brownish color.

Even today, access on foot is difficult and only possible for a few, via a path that begins at Aipovrysi. Usually, access is feasible only by boat. The water is found very close to the little chapel of Saint Irene, emerging from the rocks and flowing into the sea. It is thick, orange-red in color, bubbling, and has a sulfuric smell.

According to Vasilis Chatzivasileiou, many years ago the Italians managed to transport, every week, in hermetically sealed glass tanks, the water of the Saint Irene hot spring to the thermal baths of Kallithea in Rhodes.

(Watch the video:)

Remnants of the old thermal bath installations are found everywhere around the Red Waters.