Η VILLA BRUNETI ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ NELLY POLIZIO

Η ΒΙΛΑ BRUNETI ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ NELLY POLIZIO

Η βίλα Bruneti, το γνωστό σε όλους κτίριο της Ταξιαρχίας ή Ανωτέρα βρίσκεται στο λιμάνι, κοντά στη ΔΕΗ και ανάμεσα στα ξενοδοχεία Astron και Kosta Palace. Η κεντρική είσοδος είναι από την παραλιακή, την Ακτή Κουντουριώτου, αλλά υπάρχει και πλαϊνή είσοδος από τη Θεμιστοκλέους.

Το κτίριο αυτό μπορεί πια να είναι εγκαταλελειμμένο αλλά γνώρισε μεγάλη δόξα επί ιταλοκρατίας. Μίλησα με την 85χρονη Nelly Polizio, που ζει στο Μπάρι, στη Νότια Ιταλία και μου αφηγήθηκε την όμορφη ιστορία των παιδικών της χρόνων που ήταν άμεσα συνυφασμένη με τη βίλα Bruneti, καθώς έζησε εκεί για έξι χρόνια κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου.

2021

Η Nelly γεννήθηκε το 1936 στη Σμύρνη από πατέρα Ιταλό, τον Francesco Polizio, και μητέρα Ελληνίδα καθολική, την Κατερίνα (Καίτη) Έξαρχου.

Το ίδιο και η βίλα Μπρουνέτι. Χτίστηκε κάποια στιγμή μετά το σεισμό του 1933, πιθανά το 1936 από τον Alessandro Bruneti, ένα φραγκολεβαντίνο γιατρό από τη Σμύρνη που παντρεύτηκε μια Λαρισαία. Ο Alessandro, ο οποίος ένα διάστημα διατέλεσε και podesta (δηλαδή Δήμαρχος), είναι θαμμένος στην Καθολική Εκκλησία-Ο Αμνός του Θεού στην Κω. 

ακριβώς μπροστά απ' το δέντρο ο τάφος με το σταυρό του Dott.(γιατρού) Alessandro Bruneti

Ο Alessandro με τη γυναίκα του έκαναν τρία παιδιά, δυο γιους και μια κόρη (η οποία επίσης παντρεύτηκε Έλληνα, τον Βαφειάδη). Για την ιστορία της Κω και την ιστορία της βίλας, θα μας απασχολήσει μόνο ο ένας γιος, ο Antonio-Tito Bruneti, ο οποίος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

το 2016 με αναρτημένο πανό από τη Συμπαράταξη Ελπίδας: "Αξιοποίηση Δημόσιας και Δημοτικής Περιουσίας, Όχι Ξεπούλημα"

O Antonio ήταν γενικός γιατρός στο νοσοκομείο της Κω, αλλά και γυναικολόγος, και ζούσε μόνος στον πρώτο όροφο της Βίλας Bruneti, όταν έφτασαν στο νησί το 1938 η Nelly, σε ηλικία 2 χρονών, με τα αδέρφια της και τη μητέρα της από τη Σμύρνη. Ο πατέρας της, ο Francesco, έφτασε νωρίτερα στο νησί γιατί έχτισε το εργοστάσιο καπνού Sitab. Όλοι μαζί, λοιπόν, νοίκιασαν το ισόγειο της βίλας, όπου και έζησαν από το 1938-1944. Επειδή ο Antonio ζούσε μόνος στον πρώτο, πολλές φορές κατέβαινε στο ισόγειο και έτρωγε με την οικογένεια Polizio. 

2012

Αν κατάλαβα καλά επρόκειτο για μια αρκετά ευκατάστατη οικογένεια και ο Francesco Polizio επέλεξε να ενοικιάζουν αντί να αγοράσουν σπίτι, καθώς υποτίθεται πως θα έμεναν προσωρινά στην Κω και θα επέστρεφαν στην Κωνσταντινούπολη όπου είχαν τη Villa Buyuk Ada.

το πηγάδι στην αυλή και η πόρτα,που για κάποιον λόγο, ήταν ανοιχτή και μπήκαμε

H Nelly θυμάται πως μια νύχτα του 1944, τρεις Γερμανοί στρατιώτες με τουφέκια μπήκαν στο σπίτι και προφανώς έκαναν επίταξη του σπιτιού καθώς δήλωσαν πως εκείνο το ίδιο βράδυ θα πήγαινε ένας Γερμανός Ταγματάρχης να μείνει εκεί. Η Nelly ήταν τότε 8 χρονών, και θυμάται το Νίκο Καΐσερλη (που δούλευε στο εργοστάσιο του πατέρα της) να πηγαίνει με γαϊδουράκια, να κρύβει τις δυο αδερφές σε κοφίνια, και να τις πηγαίνει στη Συντριανή όπου για δυο νύχτες φιλοξενήθηκαν, όπως κι η υπόλοιπη οικογένεια από το Βασίλη Βουκουβαλίδη. Μετά φιλοξενήθηκαν για δυο μήνες από τον Βαγγέλη Σταματιάδη (που επίσης δούλευε στο εργοστάσιο του πατέρα της).

Εν τω μεταξύ η βίλα βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς κι άνοιξε μια τρύπα στον τοίχο από την ταράτσα ως τον πρώτο όροφο. Ο Bruneti έφυγε και φιλοξενήθηκε από τις καλόγριες για 10 μέρες. Όταν γύρισε, ο πρώτος όροφος, στον οποίο ζούσε, είχε τεράστιες ζημιές και γι' αυτό το λόγο μετακόμισε στο ισόγειο.

Ως εκ τούτου, η οικογένεια Polizio δεν ξαναγύρισε στη Βίλα Bruneti και νοίκιασε ένα άλλο σπίτι που τώρα ανήκει στον Μηνά Χατζηαντωνίου.
Το 1948, κι αφού είχε τελειώσει ο πόλεμος, ο Bruneti έφυγε από την Κω και πήγε στη Σικελία. Ως το 1950 αλληλογραφούσε με τον πατέρα της Nelly, που ήταν ακόμη στην Κω. Το 1950 φεύγει κι η οικογένεια Polizio κι από την Κω και πηγαίνει στο Μπάρι της Ιταλίας. Ο Bruneti αρρώστησε, πήγαν τα ανίψια του (της αδερφής του τα παιδιά) και τον πήραν από τη Σικελία και τον πήγαν στην Αθήνα, όπου και πέθανε.

Η βίλα πέρασε στο κράτος (δεν κατάλαβα αν πουλήθηκε ή εκχωρήθηκε) και έγινε ΠΙΚΠΑ-Υγειονομείο όπου γίνονταν όλοι οι παιδικοί εμβολιασμοί και μάλιστα κάποιοι θυμούνται εκεί ένα γιατρό τον Καραβόκιρο?).
Στις αρχές της δεκαετίας του '70 το κτίριο μετατράπηκε σε έδρα της Ταξιαρχίας, η 80 ΑΔΤΕ, και έχει μείνει γνωστό ως τις μέρες μας ως Ταξιαρχία ή Ανωτέρα.

Το 2002 η Nelly επέστρεψε στην Κω μετά από 50 σχεδόν χρόνια, επισκέφθηκε την-τότε-ταξιαρχία και ζήτησε να δει το σπίτι στο οποίο μεγάλωσε. Φυσικά, το αίτημά της έγινε δεκτό και η Nelly αντίκρισε μαζί με την δική της πια οικογένεια το σπίτι που μεγάλωσε για μια ακόμη φορά.

η θέα από την ταράτσα που διατηρεί λίγη από την παλιά της αίγλη

Έκτοτε η Nelly έρχεται συχνά στην Κω. Φανταστείτε πως θα νιώθει να βλέπει το σπίτι των παιδικών της χρόνων να διαλύεται χρόνο με το χρόνο. Το όνειρό της είναι να γίνει μουσείο. H αλήθεια είναι ότι την τελευταία δεκαετία έχει ρημάξει και μέχρι πρόσφατα παρέμενε κλειδωμένο και απροσπέλαστο, καθώς τα χόρτα στην αυλή έφταναν μέχρι το λαιμό. Τελευταία καθαρίστηκε από όλα τα χόρτα και για πρώτη φορά είδαμε την πόρτα της περίφραξης ανοιχτή και με μεγάλη μας έκπληξη αντικρίσαμε ανοιχτή και την πλαϊνή πόρτα.

Το εσωτερικό του κτιρίου είναι μάλλον σε θλιβερή κατάσταση. Υπάρχουν σημεία που θυμίζουν κάτι από το ένδοξο παρελθόν του, όπως η επένδυση με ξύλο σε κάποιους χώρους, τα τζάκια, η θέα αλλά σε γενικές γραμμές η καταστροφή είναι μεγάλη, τα τζάμια και τα παντζούρια είναι όλα σπασμένα και υπάρχουν ενδείξεις ότι κατά καιρούς μένουν άνθρωποι μέσα (κουβέρτες, αποτσίγαρα, παπούτσια).

2020

Θα συμφωνήσω με τη Nelly. Θα ήθελα να το δω Μουσείο. Και θα ήθελα και η Nelly να ζήσει να το δει Μουσείο!

Κατ' εξαίρεση (καθώς στο Blog μου χρησιμοποιώ μόνο δικές μου φωτογραφίες), με προτροπή της Nelly, σας παρουσιάζω δύο φωτογραφίες της οικογένειάς της στη βίλα την περίοδο που ζούσαν εκεί (1938-1944) και μία όταν επέστρεψαν στην Κω το 2002.(Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο της Nelly)

Πηγή: Nelly Polizio, Ugo Sbiza, Αλέξανδρος Μαρκόγλου

Η ιστορία της οικογένειας της μητέρας της Nelly:http://levantineheritage.com/note43.htm?fbclid=IwAR28GK9xwtbXpZlkndGO05Z_Plzc500aBuBTIdRaxItWoR3xEtgJnSGq6Gw

Κείμενο, φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

THE VILLA BRUNETI THROUGH THE EYES OF NELLY POLIZIO

Villa Bruneti, the well-known “Brigade” or “Anotera” building, is located at the harbor, near the Public Power Corporation (ΔΕΗ), and between the Astron and Kosta Palace hotels. The main entrance is from the seafront, Akti Kountouriotou, but there is also a side entrance from Themistokleous Street.

This building may now be abandoned, but it enjoyed great glory during the Italian occupation. I spoke with 85-year-old Nelly Polizio, who lives in Bari, Southern Italy, and she told me the beautiful story of her childhood, which was closely linked with Villa Bruneti, as she lived there for six years during World War II.

2021

Nelly was born in 1936 in Smyrna to an Italian father, Francesco Polizio, and a Greek Catholic mother, Katerina (Kaiti) Exarchou.

The same goes for Villa Bruneti: it was built sometime after the 1933 earthquake, probably in 1936, by Alessandro Bruneti, a Franco-Levantine doctor from Smyrna who married a woman from Larissa. Alessandro, who for a time also served as podestà (Mayor), is buried at the Catholic Church — The Lamb of God — in Kos.

Directly in front of the tree, the grave with the cross of Dott. (Doctor) Alessandro Bruneti

Alessandro and his wife had three children, two sons and a daughter (the latter married a Greek man, Vafeiadis). For the history of Kos and of the villa, we are concerned only with one son, Antonio-Tito Bruneti, who was born in Alexandria, Egypt.

In 2016, with a banner by “Symparataxi Elpidas”: “Utilization of Public and Municipal Property, Not Sell-Out”

Antonio was a general doctor at the hospital of Kos, as well as a gynecologist, and he lived alone on the first floor of Villa Bruneti when, in 1938, Nelly, then 2 years old, arrived on the island with her siblings and mother from Smyrna. Her father, Francesco, had arrived earlier to build the Sitab tobacco factory. The whole family rented the ground floor of the villa, where they lived from 1938 to 1944. Since Antonio lived alone upstairs, he often came down to eat with the Polizio family.

From what I understood, they were quite a well-to-do family, and Francesco Polizio preferred to rent rather than buy a house, as they supposedly intended to stay temporarily in Kos and then return to Constantinople, where they owned Villa Buyuk Ada.

The well in the yard and the door, which for some reason was open, and we went inside

Nelly recalls that one night in 1944, three German soldiers with rifles entered the house and apparently requisitioned it, declaring that the same night a German Major would be coming to stay there. Nelly was then 8 years old and remembers Nikos Kaiserlis (who worked at her father’s factory) taking her two sisters hidden in baskets on donkeys to Syntrianí, where they, along with the rest of the family, were hosted for two nights by Vasilis Voukouvalidis. Afterwards, they were hosted for two months by Vangelis Stamatiadis (who also worked at her father’s factory).

Meanwhile, the villa was bombed by the Germans, and a hole opened in the wall from the roof down to the first floor. Bruneti left and was hosted by the nuns for 10 days. When he returned, the first floor where he lived was severely damaged, so he moved to the ground floor.

As a result, the Polizio family never returned to Villa Bruneti and rented another house, which now belongs to Minas Chatziantoniou. In 1948, after the war ended, Bruneti left Kos for Sicily. Until 1950, he corresponded with Nelly’s father, who was still in Kos. In 1950, the Polizio family also left Kos and settled in Bari, Italy. Bruneti later fell ill, and his nephews (his sister’s children) took him from Sicily to Athens, where he died.

The villa passed into state hands (it is unclear whether it was sold or ceded) and became a PIKPA Health Station, where all the children’s vaccinations were administered. Some still remember a doctor there named Karavokyros (?). In the early 1970s, the building was converted into the headquarters of the Brigade, the 80th Higher National Guard Battalion Command (80 ΑΔΤΕ), and it has remained known to this day as the “Brigade” or “Anotera.”

In 2002, Nelly returned to Kos after nearly 50 years, visited what was then the Brigade headquarters, and asked to see the house where she had grown up. Naturally, her request was granted, and Nelly, along with her own family, once again beheld the house of her childhood.

The view from the terrace, still preserving a bit of its old grandeur

Since then, Nelly has often visited Kos. Imagine how she must feel seeing the house of her childhood deteriorating year by year. Her dream is for it to become a museum. The truth is, in the last decade, it has fallen into ruin and until recently remained locked and inaccessible, with the weeds in the yard reaching up to the neck. Recently, however, it was cleared, and for the first time we saw the gate open — and, to our great surprise, the side door was open too.

The interior of the building is in rather sad condition. There are places that still hint at something of its glorious past, such as the wood paneling in some rooms, the fireplaces, and the view — but overall, the destruction is extensive. The glass and shutters are all broken, and there are signs that people occasionally stay inside (blankets, cigarette butts, shoes).

I agree with Nelly. I would love to see it turned into a Museum. And I would love for Nelly to live to see it become one! Exceptionally (since in my blog I usually use only my own photos), at Nelly’s suggestion, I present to you two photographs of her family at the villa during the years they lived there (1938–1944) and one from when they returned to Kos in 2002. (The photographs are from Nelly’s personal archive.)