To photography by Sophia Karagianni σε παλιές και νέες ταξιδιωτικές περιπέτειες. Με μια κάμερα σας ξεναγώ στην Κω και τα γύρω νησιά. Γιατί εξερεύνηση και φωτογραφία πάνε μαζί.
Photography by Sophia Karagianni in old and new travel adventures. With my camera in hand I take you on a tour around Kos Island and the surrounding Islands. Because exploring and taking photos always go together.
Ίσως γι' αυτό να αγαπώ τους Λειψούς, γιατί όχι απλά δεν είναι Λειψοί αλλά έχουν κάτι παραπάνω από ένα νησί, είναι ένα σύμπλεγμα νησιών που χρειάζονται εξερεύνηση. Οι Λειψοί ή Λειψώ είναι συστάδα 30 νησιών (24 νησίδες και 6 βράχοι) στο νοτιο-ανατολικό Αιγαίο. Στην ομάδα αυτών των μικρών νησιών συνολικής έκτασης 17,350 τ.χλμ συμπεριλαμβάνονται οι νησίδες: Αρέφουσα, Νήσοι Μανώλη, Μεγάλο Ασπρονήσι, Μακρύ Ασπρονήσι, Μικρό Ασπρονήσι, Νότιο Ασπρονήσι Α, Νότιο Ασπρονήσι Δ,Πάπλωμα, Κουλούρα Α, Κουλούρα Δ, Μεγάλο Καλαπόδι, Μικρό Καλαπόδι, Λύρα,Σταυρή, Πιλάβι, Ψώμου, Καπαρονήσι, Πιάτο, Μακρονήσι, Φράγκος, Σαράκι. Φυσικά, ο στόχος είναι να πατήσω πάνω σε όλες για να αυξήσω και τον αριθμό των Δωδεκάνησων που έχω επισκεφθεί (36 μέχρι στιγμής!)
Μετά το Μακρονήσι και τα Ασπρονήσια , σειρά έχουν πέντε νέες νησίδες, που κάθε μια απ' αυτές είναι μια περιπέτεια στο νησί των Λειψών. 1. ΠΑΠΛΩΜΑ (πήγα με τα πόδια!)
Όταν εξαντλήσαμε τις πεζοπορικές διαδρομές στο νησί των Λειψών (με τη Δήμητρα και το Γιώργο) κι ακόμη διψούσαμε για περιπέτεια, μας προτάθηκε από τον Κωνσταντή τον Παραδείση, μια πολύ δύσκολη διαδρομή για την παραλία Κέδρος που βρίσκεται στο βόρειο άκρο των Λειψών σε απόσταση 3km από τον οικισμό. Η πρόσβαση γίνεται περπατώντας από μονοπάτι. Αν δε, βρίσκαμε το σωστό σημείο, θα μπορούσαμε να περάσουμε απέναντι, στη Νησίδα Πάπλωμα, με τα πόδια καθώς τα νερά είναι αβαθή εκεί, πράγμα που έγινε και η χαρά μας ήταν μεγάλη.
2. ΛΥΡΑ (πήγα κολυμπώντας!)
Η Κατσαδιά είναι μία από τις τρεις πιο δημοφιλείς παραλίες των Λειψών. Είναι μια αμμώδης παραλία με καταγάλανα νερά, αρμυρίκια, και θέα στη Λέρο. Απέχει περίπου 2,5 km από τον οικισμό. Ακριβώς δίπλα της, η παραλία Παπαντριά, η νοτιότερη προσβάσιμη με τα πόδια παραλία του νησιού. Ακριβώς απέναντι από την Παπαντριά δεσπόζει η νησίδα Λύρα, στην οποία εγώ και η Ιωάννα κολυμπήσαμε πριν λίγες μέρες, παρά τις προειδοποιήσεις για κοφτερά βράχια, αχινούς και ρεύματα. Παρακείμενο σκάφος απαθανάτισε τη στιγμή της άφιξής μας στη νησίδα Λύρα.
photo by Marco
3. ΠΙΑΤΟ (ΠΛΑΚΟΝΗΣΙ) (πήγα με βάρκα!)
Αυτό κι αν ήταν περιπέτεια! Πήγαμε στη νησίδα Πιάτο, (οι ντόπιοι τη λένε Πλακονήσι) 9 "Ροβινσώνες" με τη βάρκα Χαρούλα και μείναμε όλη μέρα. Μεταξύ άλλων ο καπετάνιος μας μαγείρεψε κακαβιά με θαλασσινό νερό. Περισσότερα για την εμπειρία μας εδώ: ΜΕ ΤΗ ΒΑΡΚΑ "ΧΑΡΟΥΛΑ" ΣΤΟ ΠΛΑΚΟΝΗΣΙ ΓΙΑ ΚΑΚΑΒΙΑ
4. ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΗ (ή ΣΤΑΥΡΙ) (πήγα με βάρκα!)
Κάθε χρόνο, ο Μανώλης πάντα βρίσκει τρόπο για να προσθέτω τουλάχιστον μία νησίδα στη συλλογή μου. Όπως και η νησίδα Πιάτο (Πλακονήσι), έτσι και το νησάκι του Σταυρή (ή Σταυρί) ανήκουν σε ένα σύμπλεγμα νησιών που κάποιοι χάρτες το αναφέρουν ως νησιά Χάλαβρα και κάποιοι άλλοι ως νησίδες Χαλάβρες.
Ένας μικρός παράδεισος με καταπράσινα νερά, λευκό χοντρό βότσαλο και πολλές κατσίκες.
5. ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΥΛΟΥΡΑΣ(ΚΟΥΛΟΥΡΑ Δ)(πήγα με jet ski!)
Απέναντι από το Τουρκόμνημα και τον Ξηρόκαμπο είναι κρυμμένα αυτά τα δύο μαγικά νησάκια. Καταφέραμε να πάμε στη Δυτική Κουλούρα σε μια σμαραγδένια παραλία με βράχια, σπηλιές και αναρίθμητα κοχύλια.
Ο κατάλογος με τις νησίδες των Λειψών θα εμπλουτίζεται!
Πέρυσι,
εν μέσω lockdown, είχα την τύχη να βρεθώ για μια ακόμη φορά στους
Λειψούς και να παρακολουθήσω από κοντά την προσπάθεια μιας χούφτας
ντόπιων, που ανήκουν στον Μορφωτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο Λειψών - Νόστος,
να γιορτάσουν με εναλλακτικούς τρόπους τη γιορτή του Κλήδονα, μιας και
δεν είχαν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν κάτι στο ευρύ κοινό.
Αποφάσισαν λοιπόν να φτιάξουν ένα βίντεο με θέμα τα έθιμα του Κλήδονα και να τα παρουσιάσουν στον κόσμο μαγνητοσκοπημένα αφού δεν υπήρχε άλλος τρόπος.
ΣΤΑΣΗ 1η:
Setting: Αυλή Βαγγελίτσας
Στην αυλή της Βαγγελίτσας συναντήθηκαν έξι κορίτσια του Εκπολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Λειψών "ΝΟΣΤΟΣ", με ρούχα εποχής, για ένα πρωτότυπο θεατρικό δρώμενο που αφορά στην προετοιμασία που γινόταν στα σπίτια την παραμονή της γιορτής του Κλήδονα (σε ντοπιολαλιά). Το έργο έγραψε η νηπιαγωγός Μαρία Κραμβουσάνου, η οποία εκτελούσε και χρέη σκηνοθεσίας στο συγκεκριμένο βίντεο. Βασίστηκε πάνω στο έθιμο που θέλει την παραμονή του Άη-Γιαννιού (23/6) οι ανύπανδρες κοπέλες να μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, και να αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς, συνήθως σε μια «Μαρία», της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το «αμίλητο νερό». Μου έκαναν την τιμή να κάνω εγώ τη λήψη. Δείτε όλο το δρώμενο (αν είστε από κινητό, για να σας το εμφανίσει, πρέπει να πάτε κάτω κάτω και να επιλέξετε web version/έκδοση ιστού).
Στάση 2η:
Setting: Το πηγάδι του Μηλιού
Εδώ διαδραματίζεται το σκηνικό που τα κορίτσια ξεκινούν από τα σπίτια τους και πάνε στο πηγάδι του Μηλιού να φέρουν το αμίλητο νερό.
"Αμίλητο" το λένε γιατί, σε όλο το δρόμο, τα αγόρια τους στήνουν καρτέρι και, με πειράγματα λεκτικά αλλά και με χειρονομίες (τους τραβούν τα μαλλιά και τους τσιμπούν μ' αγκάθια), προσπαθούν να τις προκαλέσουν να μιλήσουν.
Η ονομασία αυτή ("αμίλητο νερό") οφείλεται στο γεγονός ότι η εν λόγω κοπέλα αλλά και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, να γεμίσουν δηλαδή τις στάμνες τους με νερό, τηρώντας απόλυτη σιωπή. Όσο κι αν τις προκαλέσουν δεν πρέπει να μιλήσουν.
Το έθιμο του αμίλητου νερού συνδέεται και με τη ζωή του Ιωάννη του Προδρόμου. Ο πατέρας του Ζαχαρίας, που ήταν ιερέας, δεν πίστεψε ότι θα έκανε παιδί καθώς ήταν πολύ μεγάλος σε ηλικία και η γυναίκα του εκτός από ηλικιωμένη ήταν και στείρα, και αυτές τις αμφιβολίες τις εξέφρασε στον άγγελο ο οποίος του απάντησε ότι το παιδί θα γεννηθεί και τιμωρήθηκε με αφωνία και με αλαλία μέχρι την γέννηση του παιδιού του. Πράγματι, η γυναίκα του η Ελισάβετ συνέλαβε και μετά από εννέα μήνες γέννησε γιο. Οκτώ ημέρες μετά τη γέννηση κατά την περιτομή του παιδιού οι συγγενείς, θέλησαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του, δηλαδή Ζαχαρία. Όμως ο Ζαχαρίας έγραψε επάνω στο πινακίδιο το όνομα Ιωάννης κι αμέσως λύθηκε η γλώσσα του.
Στάση 3η:
Setting:Ξενοδοχείο Νεφέλη
Μόλις οι κοπέλες πάρουν το νερό από το πηγάδι, συνεχίζοντας να είναι αμίλητες, παίρνουν τον δρόμο του γυρισμού, χτυπώντας πόρτες γειτόνων και ραντίζοντας τα σπίτια τους. Μόλις γυρίσουν στο σπίτι τους ραντίζουν κι εκεί και πίνουν το αμίλητο νερό. Αμέσως μετά τελείται ο κλήδονας, το νερό αδειάζεται σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Συνήθως, πρόκειται για κάποιο προσωπικό αντικείμενο, συχνά μάλιστα πολύτιμο (δαχτυλίδι ή βραχιόλι). Στη συνέχεια, το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα «κλειδώνεται» και τοποθετείται σε ανοιχτό χώρο.
"Κλειδώνουμε τον Κλήδονα μ' ένα μικρό κλειδάκι,
και όλες τον αφήνουμε όξω στο φεγγαράκι.
Κλειδώνουμε τον Κλήδονα με τ' Άη Γιαννιού τη χάρη,
και όποια έχει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει"
Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να «ξαστριστεί». Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρα τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Στάση 4η:
Setting: Το εκκλησάκι του Χριστού
Ταυτόχρονα, την παραμονή της γιορτής
των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη, εκτός από την τέλεση του κλήδονα, οι
κάτοικοι ανάβουν φωτιές, τις λεγόμενες «μπουμπούνες». Μια μεγάλη φωτιά
στήνεται στην πλατεία του χωριού ή σ' ένα μέρος ανοιχτό, ώστε να
φαίνεται από παντού κι εκεί καίγονται και τα στεφάνια της πρωτομαγιάς.
Άλλες μικρότερες φωτιές ανάβουν σε όλους τις γειτονιές (μαχαλάδες)
προσπαθώντας ο κάθε ένας να ανάψει την μεγαλύτερη φωτιά, πάνω από τις
οποίες πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Έλεγαν ότι αν πηδούσαν 3
φορές θα έφευγαν οι ψύλλοι και οι κοριοί.
Ανήμερα του Άη-Γιαννιού, αλλά πριν
βγει ο ήλιος - ώστε να μην εξουδετερωθεί η μαγική επιρροή των άστρων-, η
υδροφόρος νεαρή της προηγουμένης φέρνει μέσα στο σπίτι το αγγείο. Το
μεσημέρι, ή το απόγευμα, συναθροίζονται πάλι οι ανύπανδρες κοπέλες.
Αυτήν τη φορά όμως στην ομήγυρη μπορούν να συμμετέχουν και παντρεμένες
γυναίκες, συγγενείς και γείτονες και των δύο φύλων, καλεσμένοι για να
παίξουν το ρόλο μαρτύρων της μαντικής διαδικασίας. Καθισμένη στο κέντρο
της συντροφιάς, η «Μαρία» ανοίγει τον κλήδονα. «Ανοίγουμε τον κλήδονα με τ' Αγιαννιού την χάρη, και όποια έχει καλό ριζικό σήμερα ναν το πάρει».
Και ανασύρει ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο
«ριζικό» κάθε κοπέλας, απαγγέλλοντας ταυτόχρονα δίστιχα, είτε όπως τα
θυμάται, είτε από συλλογή τραγουδιών ή ακόμη από ημεροδείκτες. Το
δίστιχο που αντιστοιχεί στο αντικείμενο της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι
προμηνύει το μέλλον της και σχολιάζεται από τους υπόλοιπους, που
προτείνουν τη δική τους ερμηνεία σε σχέση με την ενδιαφερόμενη. Προς το σούρουπο, όταν τελειώσει η μαντική διαδικασία, η κάθε κοπέλα γεμίζει το στόμα της με μια γουλιά αμίλητο νερό και στέκεται μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, έως ότου ακούσει το πρώτο ανδρικό όνομα. Λυτό πιστεύεται ότι θα είναι και το όνομα του άνδρα που θα παντρευτεί.
Μετά το τέλος όλης αυτής της διαδικασίας στήνεται μεγάλο γλέντι στο οποίο συμμετέχει όλο το χωριό.
*Για να δείτε τα 4 βίντεο, αν είστε από κινητό, πρέπει να πάτε κάτω κάτω στο άρθρο και να επιλέξετε web version/έκδοση ιστού.
Σε περίπτωση που θέλετε να στηρίξετε το έργο του υπερδραστήριου Εκπολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Λειψών "ΝΟΣΤΟΣ" επικοινωνήστε με τη Μαρία Γιαμαίου στο τηλέφωνο:6973067872 ή στο e-mail: nostosleipswn@gmail.com
Η ετήσια συνδρομή είναι 10 ευρώ και μ' αυτά τα χρήματα διοργανώνονται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις από εκθέσεις ζωγραφικής μέχρι παρουσιάσεις βιβλίων αλλά ενισχύονται, επίσης, και η Θεατρική ομάδα και τα Χορευτικά σχήματα (παιδικό και ενηλίκων).
ΜΕ ΤΗ ΒΑΡΚΑ "ΧΑΡΟΥΛΑ" ΣΤΟ ΠΛΑΚΟΝΗΣΙ ΓΙΑ ΚΑΚΑΒΙΑ Ή ΑΛΛΙΩΣ Η ΧΑΡΟΥΛΑ ΣΕ ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ
Η αδυναμία μου για τον Μαζά και τη Χαρούλα του είναι μάλλον γνωστή. Σε παλαιότερη εκδρομή έγραψα για το τουρ που κάναμε με το Χαρούλα PRIVE Cruises Lipsi κι έτσι καταφέραμε να δούμε Μακρονήσι, Ασπρονήσια, Μαράθι, Τηγανάκια, Αρκιούς σε μία μόνο εκδρομή.
Αυτή τη φορά, πάντα ξεκινώντας από το λιμάνι των Λειψών, κάναμε κάτι πιο extreme. Ταξιδέψαμε ως τη βραχονησίδα Πλακονήσι (στα google maps αναφέρεται ως "Πιάτο") για να μας μαγειρέψει ο Μαζάς την περίφημη κακαβιά του.
Μετά από μια γρήγορη βόλτα στο Μακρονήσι, φτάσαμε το εξωτικό Πλακονήσι. Ένα νησάκι με υπέροχη παραλία, χοντρό βότσαλο, κοφτερά βράχια, και μπόλικη κάπαρη.
Η παρέα μεγάλη και γεμάτη ενθουσιασμό. Η "Χαρούλα" έριξε άγκυρα και βουτήξαμε όλοι στα γαλαζοπράσινα νερά. Πήραμε στα χέρια όλον τον εξοπλισμό και τα απαραίτητα για το μαγείρεμα και το σερβίρισμα και τα βγάλαμε έξω στην παραλία.
Ο Μανώλης έβγαλε τον άμαχο πληθυσμό από το σκάφος με το jet ski.
Για όλα είχε φροντίσει ο Μαζάς. Κατσαρολικά, πιατικά, μαχαιροπήρουνα, πάγο, μπύρες, νερά, ξύλα για τη φωτιά, σκάρα, λαχανικά και ψάρια, ολόκληρο νοικοκυριό στήσαμε.
Ο Γιωργέλης καθάρισε τα ψάρια.
Ο Πάνος κι ο Μάριος άναψαν τη φωτιά.
Τα κορίτσια, η Αντωνία και η Ιωάννα, καθάρισαν τις πατάτες.
Εγώ έβγαζα φωτογραφίες.
Πλύναμε όλα τα σκεύη στη θάλασσα.
Ο chef έβαλε θαλασσινό νερό (η καλύτερη ψαρόσουπα γίνεται με θαλασσινό νερό!!) στην κατσαρόλα και έριξε μέσα τα λαχανικά-πατάτες-κολοκύθια εποχής-λίγα ντοματίνια-κρεμμύδια-σέλινο και αγουρίδα, λάδι και τα ψάρια, σκάρους και γερμανούς, λεμόνι, και πιπέρι.
Η σούπα έγινε σε είκοσι λεπτά κι όλη αυτήν την ώρα κάναμε τρέλες με το jet ski, βγάζαμε φωτογραφίες, μαζεύαμε κοχύλια, βουτούσαμε από την Χαρούλα μας και λιαζόμασταν ανέμελοι.
5 ώρες διήρκεσε η εκδρομή μας και όπως πάντα ήταν απολαυστικές.
Θυμίζω ότι τη βάρκα "Χαρούλα" μπορείτε να τη ναυλώσετε με την παρέα σας για μια σειρά εκδρομών, για τις οποίες μπορεί να σας μιλήσει αναλυτικότερα ο Μαζάς, κατά κόσμον Γιάννης Κάβουρας στο τηλ. 6943252552
*Δείτε στις 26 Ιουνίου και στις 3 Ιουλίου το Μαζά να μαγειρεύει κακαβιά στο Ασπρονήσι για τη Δέσποινα Βανδή και την εκπομπή της My Greece στο Mega με καλεσμένη την Μπέττυ Μαγγίρα.
Κι ένα βιντεάκι για πιο άμεση κατανόηση της φάσης που ζήσαμε:
