Ο ΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΜΑΛΛΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΑΧΕΙΑ

Ο ΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΜΑΛΛΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΑΧΕΙΑ

Υπάρχουν δεκάδες λόγοι να επισκεφτεί κάποιος την Αντιμάχεια, το ξέρω πια αυτό, καθώς έχω περάσει ατελείωτες ώρες εξερευνώντας την. Τουριστικά μιλώντας, όμως, υπήρχαν πάντοτε δύο λόγοι που θα έφτανε κάποιος ως το κέντρο της Αντιμάχειας. Το παραδοσιακό σπίτι και ο Παραδοσιακός Μύλος ή Μύλος του Άμαλλου.

Παλιότερα ο Μύλος λειτουργούσε όχι σαν επιχείρηση αλλά σαν διατηρητέο παραδοσιακό κτίσμα αλλά και σαν εκθεσιακός χώρος για κάθε επισκέπτη που ήθελε να θαυμάσει την εφευρετικότητα των ανθρώπων για να κερδίσουν τον επιούσιον.

Τα τελευταία 4-5 χρόνια ο Μύλος παρέμενε κλειστός γιατί χρειαζόταν ανακατασκευή και πλήρη αντικατάσταση της ξυλείας η οποία τελικά και ήρθε από την Αφρική. Ο ιδιοκτήτης του Μύλου Ελπιδοφόρος Άμαλλος, πάππου προς πάππου μυλωνάς, κατάφερε να ξεπεράσει τα εμπόδια , να αναστήσει το Μύλο, ο οποίος και επαναλειτουργεί πλήρως μετά από 5 χρόνια.

το τεράστιο κλειδί της μικρής πόρτας του μύλου

Με 2,5 ευρώ (οι μεμονωμένοι επισκέπτες και με 1 ευρώ τα ομαδικά), ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί στα τρία πατώματα του Μύλου, και να κάνει ένα γρήγορο ταξίδι στο παρελθόν παρακολουθώντας τη λειτουργία του μύλου και τη μετατροπή του σιταριού σε αλεύρι πριν να πάρει τη θέση τους η σύγχρονη αλευροβιομηχανία.

Στο ισόγειο, ο κύριος Άμαλλος έχει διαμορφώσει το χώρο κατάλληλα για να θυμίζει το δωμάτιο που ο μυλωνάς συνήθιζε να υποδέχεται τους πελάτες αλλά και να ξαποσταίνει ή και να μένει μερικές φορές. Στο χώρο δεσπόζει ένα πρόχειρο ταβλαδάκι-κρεβάτι, μερικά σκαμνάκια και πολλά προσωπικά και οικογενειακά κειμήλια. Επίσης, στο ισόγειο βρίσκεται και το πέτρινο εκκρεμές, μια πέτρα μεγάλη, διάτρητη, μ’ ένα σχοινί που φτάνει μέχρι το πηδάλιο (τιμόνι) του μυλωνά στο δεύτερο πάτωμα και με τις ανάλογες κινήσεις ρυθμίζονται οι στροφές της μυλόπετρας ακόμη και το σταμάτημα του μύλου.

Ανεβαίνοντας τη λίθινη, ελικοειδή, κάπως, σκάλα χωρίς προστατευτικά κιγκλιδώματα περνάμε από το πρώτο πάτωμα-ταβλάδο όπου στη σκεπή, τέσσερα σανίδια σε κάθετη θέση σαν τετράγωνο κυψέλης με δυο γάντζους για να πιάνουν τα τσουβάλια αποτελούν το «λαιμό» για να πέφτει μέσα το αλεσμένο αλεύρι. Το πάτωμα του 1^ου ορόφου είναι γεμάτο με τσουβάλια με αλεύρι και σύμφωνα με τον «ξεναγό» μας που είναι και ο υπεύθυνος λειτουργίας του μύλου, τον κύριο Αντώνη, όταν ο μύλος είναι σε πλήρη λειτουργία, μπορεί να παράγει ως 700 κιλά αλεύρι τη μέρα.

Στον πάνω ταβλάδο, στο δεύτερο πάτωμα, βρίσκεται η πραγματική δράση. Ο κύριος Αντώνης χρησιμοποιώντας ένα μοχλό, δίνει ώθηση να γυρίσει, να περιστρέφεται εύκολα η «καππάζα» κι έτσι περιστρέφεται ολόκληρη η σκεπή πάνω από το κεφάλι σου (ή έτσι μου φάνηκε?)

Στον όροφο αυτό εκτός από τη μυλόπετρα, όλα είναι φτιαγμένα από ξύλο. Όλα τα ξύλα ήρθαν από την Αφρική και έχουν από δω και πέρα 200 χρόνια ζωής. Το πιο επιβλητικό κομμάτι του χώρου είναι ο άξονας, ο οποίος είναι ένα μονοκόμματο κομμάτι 8 περίπου μέτρων όπου στηρίζεται η ρόδα.

Η ρόδα είναι ένας ξυλογλυπτος ογκώδης τροχός με 60 γοφούς και το φανάρι, που θυμίζουν γρανάζια μηχανών.

Το σιτάρι μπαίνει στην ταϊστρα και κατόπιν από την κίνηση  πέφτει λίγο λίγο στο κέντρο της μυλόπετρας. Τότε μετατρέπεται η κίνηση από κάθετη σε οριζόντια μέσω του κομματιού που λέγεται φανάρι.

Το σιτάρι, το οποίο είναι παραγωγή του ίδιου του κυρίου Άμαλλου, αλέθεται και μετά λίγο λίγο γίνεται αλεύρι και πέφτει σε ειδική υποδοχή που καταλήγει στο τσουβάλι του πρώτου πατώματος.

Η προσφορά των ανεμόμυλων αλλά και των νερόμυλων ήταν ιδιαίτερα σημαντική στα χρόνια της κατοχής και της πείνας. Εκεί κατέφευγαν όλοι για να αλέσουν λίγο σιτάρι ή κριθάρι για το ψωμί της οικογένειας με το φόβο των κατακτητών. Μαρτυρίες θέλουν τους Γερμανούς να καταπατούν και να παίρνουν τους καρπούς για λογαριασμό τους. Επίσης, υποχρέωναν τους μυλωνάδες με την απειλή όπλου να δουλεύουν τους μύλους για το αλεύρι του στρατού κατοχής. Ο συγκεκριμένος Μύλος το 1944 κατασχέθηκε από τους Γερμανούς για να αλέθει σίκαλη αποκλειστικά για το στρατό των Γερμανών, αλλά με τη βοήθεια του Μύλου σώθηκαν πολλοί από το χωριό από την πείνα.

ο μύλος το 2011

Στην αυλή του Μύλου λειτουργεί εκθετήριο με τον παλιό εξοπλισμό του Μύλου, τον άξονα και τα πρωτότυπα χειροποίητα ξυλόγλυπτα όργανα, σχέδια και μελέτες, και αναμνηστικά με θέμα πάντα το Μύλο. Οι άνθρωποι που φροντίζουν το μύλο, είναι ιδιαίτερα φιλικοί κι εξυπηρετικοί και στο τέλος της ξενάγησης κερνάνε κουλουράκια ή παξιμαδάκια φτιαγμένα από το αλεύρι του Μύλου.

η βρύση έξω από το Μύλο

ο παλιός άξονας με τη ρόδα

σχέδια και μελέτες

ο κύριος Αντώνης μας εξηγεί τη χρήση των διάφορων εργαλείων

χειρόμυλοι

Κείμενο: Σοφία Καραγιάννη, Θανάση Η. Γιωργαλλή-Κωακές Καταγραφές από το χθες (σ.25 "Οι Ανεμόμυλοι της Κω"), ρεπορτάζ Μαρίας Παπαζαχαρίου για το ΔΗΡΑΣ εδώ

ο Μύλος τον Αύγουστο του 2013

φωτογραφίες: Sophia Karagianni