ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ,ΚΩΣ

ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ,ΚΩΣ

Παρεκκλήσι που βρίσκεται μέσα σε καταπράσινα περιβόλια, 150 μ. περίπου από τον Άγιο Ιωάννη Εφτά Βήματα του Νεκροταφείου και νότια της πόλης της Κω. Είναι ένα μονόχωρο οικοδόμημα εξωτερικών διαστάσεων 9,70Χ6,50 μ. με τοιχογραφίες πιθανότατα από το 15ο και 17ο αιώνα. Ανακαινίστηκε μετά το 1920 από την τότε συντεχνία των Κτιστών της Κω.
Το προαύλιο της εκκλησίας χρησιμεύει για την ταφή αβάπτιστων βρεφών, αποβλήτων ή εξ'εκτρώσεων.
Η ονομασία πιθανόν να μαρτυρά ότι έχει σχέση με την Ιερά Μονή του Σιναίου Όρους.

 Αρχικά, καλυπτόταν με κτιστή, ημικυλινδρική οροφή και κοίλα κεραμίδια. Όταν αργότερα, εξαιτίας κάποιας καταστροφής, πιθανώς από σεισμό, κατέπεσε η στέγη, ο ναός καλύφθηκε με ξύλινα δοκάρια και πατελιά (οριζόντια στέγη). Τα τελευταία χρόνια η οριζόντια στέγη αφαιρέθηκε και αντικαταστάθηκε με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα, που στηρίζεται σε τετράγωνους πεσσούς, επίσης από οπλισμένο σκυρόδεμα (οι εργασίες έγιναν χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με την Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Αν υπήρχε συνεννόηση το αποτέλεσμα των επεμβάσεων θα ήταν προφανώς καλύτερο) και στη συνέχεια επιχρίστηκε. 

 Οι εσωτερικές μακρές πλευρές του μνημείου φέρουν ανά δύο τυφλά αψιδώματα, τα οποία προσδίδουν στο εσωτερικό πλαστικότητα και λειτουργούν οπωσδήποτε και στατικά, ως στηρίγματα της οροφής, ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο που ήταν ημικυλινδρική.
Η νότια εξωτερική πλευρά του ναού, η οποία αποτελεί και την πρόσοψη του οικοδομήματος,φέρει τρία τυφλά αψιδώματα, με αποτέλεσμα οι εξωτερικοί τοίχοι να διαρθρώνονται πλαστικά και το αισθητικό αποτέλεσμα να είναι ικανοποιητικό.
Στο εσωτερικό του ναού διατηρούνται λείψανα από τοιχογραφίες σε δύο στρώματα, ασφαλώς δε κάτω από τα επιχρίσματα θα υπάρχουν και άλλες τοιχογραφίες.

 Ι. Ιερό Βήμα
Αψίδα: Αρχικά εικονίζονταν στη θέση αυτή έξι Άγιοι Ιεράρχες συλλειτουργούντες, φέροντες αρχιερατικά άμφια και κρατώντας ανεπτυγμένα, ενεπίγραφα, λειτουργικά ειλητάρια. Από αυτούς διατηρούνται καλύτερα οι τρεις, που βρίσκονται στο βόρειο μισό της αψίδας και ανήκουν στο δεύτερο (νεότερο) στρώμα. Στο νότιο μισό της αψίδας διατηρούνται λείψανα από άλλους τρεις Άγιους Ιεράρχες συλλειτουργούντες, οι οποίοι ανήκουν στο πρώτο (παλαιότερο) στρώμα.

 Ανατολικός τοίχος: Βόρεια της αψίδας εικονίζεται Άγιος Διάκονος. Πιθανώς πρόκειται για τον Άγιο Στέφανο τον Πρωτομάρτυρα.Νότια της αψίδας διακρίνονται λείψανα από άλλες τοιχογραφίες.
ΙΙ. Κυρίως ναός:
Νότιος τοίχος: Στο τύμπανο του ανατολικού τυφλού αψιδώματος διατηρούνται λείψανα τοιχογραφίας.

 Βόρειος τοίχος:Στο τύμπανο του ανατολικού τυφλού αψιδώματος εικονίζεται δυτικά μεν ο Άγιος Μερκούριος και ανατολικά δε η Αγία Αικατερίνη. Κάτω και αριστερά, ως προς τον θεατή, υπάρχει μεγαλογράμματη επιγραφή, η οποία έχει ως εξής:
"ΔΕΕΙCIC THC ΔΟΥΛΗC
TOY ΘΥ ΝΙ ΚΥΤΕΙΑC NANHKO
ΛΑ ΧΡΟΥ CAΦΙ.
ΔΕΕΙCIC THC ΔΟΥΛΗC
TOY ΘΥ ΚΑ ΤΑΚΑΛΗC
K ΓΕΩΡ Κ Γ....Α....."
Ήτοι σε μεταγραφή:" Δέεισις της δούλης του Θ(εο)ύ Νικυτείας Νανηκόλα Χρουσάφι.Δέεισις της δούλης του Θ(εο)ύ Κατακαλής κ(αι) Γεωρ(γίου) κ(αι) γ(ονέων) α(υτών)"

 Οι τοιχογραφίες του πρώτου στρώματος είναι καλής ποιότητας και προέρχονται πιθανότατα από το 15ο αι. Οι τοιχογραφίες του δεύτερου στρώματος εμφανίζουν ξηρότητα και τυπικότητα, είναι μετρίας τέχνης και προέρχονται πιθανότατα από το 17ο αι.

Πηγή: "Χριστιανικά Μνημεία της Νήσου Κω"-Δρ. Ιωάννου Ηλ. Βολανάκη (ΚΩΑΚΑ-τόμος Γ' σελίδες 65-67)
"Τοπωνυμικά και Ονοματικά της Νήσου Κω"-Μιχ. Ευστ. Σκανδαλίδη
"Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) 
φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΣΤΗΝ ΚΩ

Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΣΤΗΝ ΚΩ
Το πέρασμα του Ηρακλή από την Κω είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει πολλούς ερευνητές και ιστορικούς καθώς υπάρχουν δεκάδες αναφορές στην Ιλιάδα του Ομήρου Ο 22-30, Ξ 250-258, στον Πλούταρχο Moralia:The Greek Questions 304,58, RICHEPIΝ:Τόμος Β' 219-220, Απολλόδωρος:Βιβλίον ΙΙ κεφ VII,I. Ως εκ τούτου, στην Κω υπάρχει το όνομα του Ηρακλή μέσα από διάφορες ονομασίες, μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους για να αποδεικνύει το πέρασμά του από το νησί. Έτσι επιγραμματικά στην Κω συναντάμε το Δήμο Ηρακλειδών(καταργήθηκε λόγω "Καλλικράτη"), την περιοχή Ηρακλής-νότια του συνοικισμού Παραδείσι και ομώνυμο ποταμό, την οδό Ηρακλέους, το Ιερό του Ηρακλή στη Ρωμαϊκή Αγορά, τη Λεοντή του Ηρακλή και το Λιοντάρι της Νεμέας στο Τζαμί της Λότζιας, την ομάδα μπάσκετ Ηρακλής 2000, το άγαλμα στην πλατεία Ανταγόρα που απεικονίζει την πάλη του Ηρακλή με τον Ανταγόρα, μέχρι και μουσικό σχήμα με το όνομα "Ηρακλειδείς" κ.ά. (ακολουθεί αναλυτική αναφορά)

Οδός Ηρακλέους στην πόλη της Κω

Ο Όμηρος, Ιλιάδα Ξ.253, μας δίνει μια πληροφορία που την επαναλαμβάνουν ο Πλούταρχος και ο Απολλόδωρος, ότι ο Ηρακλής μετά την πρώτη άλωση της Τροίας, αποπλέοντας πάλεψε στο πέλαγος με σφοδρή τρικυμία, που την προκάλεσε η Ήρα και αποβιβάστηκε ναυαγός στην Κω.

οδός Ηρακλέους είναι το δρομάκι που οδηγεί στην Αγία Παρασκευή

Ο μύθος έχει ως εξής: Επιστρέφοντας με τους φίλους του από τη Τροία με έξι πλοία βαριά φορτωμένα με θησαυρούς, ο Ηρακλής βρέθηκε σε μια τρομερή καταιγίδα που όμοιά της δεν είχε ξαναγίνει. Την καταιγίδα είχε εξαπολύσει η Ήρα, της οποίας το μίσος για τον Ηρακλή είχε αναζωπυρωθεί, και ήταν αποφασισμένη να τον εξοντώσει οριστικά. Πέντε από τα έξι πλοία βυθίστηκαν αύτανδρα, αλλά ο Ηρακλής και μερικοί φίλοι του κατάφεραν να φτάσουν στη στεριά και συγκεκριμένα στο Ακρωτήριο Γουρνιάτης (Λακητήρ) στην Κω (Ο Ιακ. Ζαρράφτης ορίζει ως τόπο αποβίβασης τον Ατσά στη βόρεια πλευρά του νησιού). 

Εκεί γνώρισε ένα νεαρό βοσκό που έβοσκε το ποίμνιό του και ονομαζόταν Ανταγόρας. Ο Ηρακλής ζήτησε φαγητό από το βοσκό, αλλά ο Ανταγόρας που ήταν κι αυτός δυνατός δεν τρομοκρατήθηκε και αρνήθηκε να δώσει φαγητό στον Ηρακλή και στους συντρόφους του. Αυτό έκανε τον Ηρακλή να του επιτεθεί. Πάλευαν αρκετή ώρα χωρίς να διαφαίνεται νικητής μέχρι που οι συμπατριώτες του Ανταγόρα άρχισαν να έρχονται για βοήθεια. Οι σύντροφοι του Ηρακλή όρμησαν κι αυτοί και η μάχη γενικεύτηκε.

στην Πλατεία Ανταγόρα πρόσφατα στήθηκε γλυπτό μνημείο που απεικονίζει την πάλη του Ηρακλή με τον Ανταγόρα

Ο Ηρακλής διέφυγε και ζήτησε καταφύγιο στο σπίτι μιας γυναίκας από τη Θράκη, μεταμφιέστηκε με τα ρούχα της και πήγε να κρυφτεί στο βουνό. Οι σύντροφοί του έκαναν το ίδιο και όλοι μαζί έφτασαν σε μια πόλη κοντά στο σημερινό Πυλί. Οι κάτοικοι της πόλης καλωσόρισαν τον Ηρακλή και τους φίλους του και προσέβαλαν τους Αντιμαχίτες αποκαλώντας τους αφιλόξενους. Για να διορθώσουν το κακό που έκαναν οι Αντιμαχίτες, οι Φιξιώτες ανακήρυξαν τον Ηρακλή Βασιλιά τους.

Ο μέχρι πρότινος Δήμος Ηρακλειδών πήρε το όνομά του από τον Ηρακλή

Οι Αντιμαχίτες κήρυξαν πόλεμο στους Φιξιώτες των οποίων Βασιλιάς ήταν ο Ευρύπυλος, γιός του Ποσειδώνα θεού της θάλασσας. Εφόσον και ο Ηρακλής και ο Ευρύπυλος ήταν γιοί Θεών, ήταν σχεδόν ισοδύναμοι και ο Ευρύπυλος κατάφερε να τραυματίσει άσχημα τον Ηρακλή σε κάποια μάχη. Τελικά ο Ηρακλής κατάφερε να σκοτώσει τον Ευρύπυλο. Οι κάτοικοι της Αντιμάχειας ανακήρυξαν βασιλιά τους τον Χάλκωνα και τερματισαν τον πόλεμο δίνοντας στον Ηρακλή την αδελφή του, Χαλκιόπη, για γυναίκα. Η Χαλκιόπη γέννησε τον Θεσσαλό, μελλοντικό βασιλιά της Κω και της Νισύρου.

στο Τζαμί της Λότζιας στην Πλατεία Πλατάνου υπάρχουν εντοιχισμένα γλυπτά "Το λιοντάρι της Νεμέας" και η "Λεοντή του Ηρακλή"

"Το λιοντάρι της Νεμέας"

η "Λεοντή του Ηρακλή"

Ο Ναός του Ηρακλή στην Ανατολική Αρχαιολογική ζώνη:

Είναι ιερό του 2ου αι. π.Χ. χτισμένο πάνω σε ανάχωμα τραπεζοειδούς σχήματος. Στο βόρειο άκρο του αναχώματος υπήρχε ο ορθογώνιος ναός από τον οποίο διατηρείται η ευθυντήρια, το κρηπίδωμα και ο ορθοστάτης. Η ανακάλυψη ενός κομματιού εντοιχισμένης επιγραφής, που αναφέρεται σε Ιερό του Ηρακλή, πείθει πως πρόκειται για το Ναό του Ηρακλή.

Άλλωστε, στον ίδιο χώρο βρέθηκε μέρος του αγάλματός του και η προβιά του λιονταριού της Νεμέας (λεοντή), που σήμερα είναι εντοιχισμένα στη ΒΔ γωνία του Τζαμιού της Λότζιας.
Το 2ο και 3ο αι. μ. Χ μετά από μια ισοπέδωση του γύρω χώρου, δημιουργήθηκε ένα περιστύλιο με ψηφιδωτά δάπεδα σε ένα από τα οποία παριστάνεται το "Συμπόσιο του Ηρακλή".

Ο ίδιος χώρος του Ιερού δέχτηκε σε μεταγενέστερες χρονικές περιόδους και άλλα κτίσματα, όπως ένα μικρό κτίριο των 'Θερμών' και ένα 'βαπτιστήριο'. Το ιερό πρέπει να καταστράφηκε το 469 μ.Χ. Κατά το Μεσαίωνα κτίστηκε πάνω από το Ναό η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που καταστράφηκε το 1937.

Σημερινή κατάσταση του ναού του Ηρακλή. Σύμφωνα με άλλες αρχιτεκτονικές κατασκευές ναών και άλλων κτισμάτων, ο Μορικόνε το χρονολογεί στο 2ο αι. π.Χ. Η λατρεία της θεότητας του Ηρακλή, συνεχίστηκε και στη Ρωμαϊκή εποχή. Ο ναός αυτός και οι άλλοι ναοί και κτίσματα της ίδιας εποχής ήταν ορατά σ' εκείνους που έφταναν από τη θάλασσα.

Πηγή: Ελπιδοφόρου Παπαντωνίου-Ο Ηρακλής στην Κω (ΚΩΑΚΑ Τόμοι Γ' και Δ' σελίδες 497-520
Αρχαία Ιστορία της Κω (Από τα προϊστορικά μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια)-Όλγα Ασπετάκη-Κυρίτση, Μαρία Τουλαντά-Παρισίδη Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδ/σου-Επαρχείο Κω 1998
kosinfo
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, ΕΝΟΡΙΑΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΜΑΝΙΟΥ

ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, ΕΝΟΡΙΑΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΜΑΝΙΟΥ

Ο Ενοριακός ναός στο συνοικισμό Αμανιού είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου. Λέγεται ότι είναι ο πρώτος Ναός που χτίστηκε στο νέο Πυλί (1800-1830), ύστερα από τη μετοικεσία των κατοίκων από το Παλιό Πυλί εξαιτίας της χολέρας. Γενικώς, η παράδοση λέει ότι το Αμανιού είναι ο πρώτος συνοικισμός, η πρώτη ενορία που κατοικήθηκε και ο Ναός των Εισοδίων ο πρωτοϊδρυθείς στο χωριό μετά τη μετοικεσία.

 Ο σημερινός Ναός είναι μεγέθυνση πολύ μικρότερου ναού που προϋπήρξε σ' αυτήν τη θέση. Το οικόπεδο που απαιτούνταν για τη μεγέθυνση του Ναού δώρησε ο Αντώνιος Νικολάου Χατζή Πέτρος. Ο ίδιος δώρησε και την οικία στην οποία θα κατοικούσε όποιος Εφημέριος δεν είχε δική του κατοικία. 

Το εσωτερικό του ναού έχει πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία,όπως για παράδειγμα, αρχαίους κίονες με κορινθιακά κιονόκρανα.

Το τέμπλο του Ιερού είναι ξυλόγλυπτο, με ιδιαίτερες εικόνες και χρώματα.

Υπάρχει βοτσαλωτό δάπεδο.

Υπάρχει επίσης πατάρι, στο οποίο φυλάσσονται ιδιαίτερα αντικείμενα και μια μεγάλη συλλογή από εικόνες.

τα Εισόδια της Θεοτόκου

το εξωτερικό της εκκλησίας το 2012 πριν την ανακαίνιση

Πληροφορίες: Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) - "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969
Τοπωνυμικά και ονοματικά της Νήσου Κω-Μιχάλης Ευστ. Σκανδαλίδης
φωτογραφίες: Sophia Karagianni