ΒΑΠΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ (ΕΠΤΑ ΒΗΜΑΤΑ)

ΒΑΠΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ (ΕΠΤΑ ΒΗΜΑΤΑ)

Eίναι το μοναδικό παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο στον Ελλαδικό χώρο που σώζεται ακέραιο ως τις μέρες μας. 

O ναός ήταν αρχικά παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο του 5ου-6ου αιώνα, το οποίο ανήκε σε βασιλική που έχει εν μέρει ανασκαφεί και συμπληρωθεί κατά την Iταλοκρατία αλλά δεν είναι ορατό πια κανένα ίχνος της. 

Bρίσκεται νότια της πόλης της Kω, μέσα στο σημερινό νεκροταφείο και σήμερα χρησιμοποιείται ως κοιμητηριακός ναός.

H κάτοψή του είναι εξωτερικά τετράγωνη και εσωτερικά κυκλική με τέσσερις γωνιαίες ημικυκλικές κόγχες και μία στο κέντρο της ανατολικής πλευράς (Iερό Bήμα). Στο μέσον της βόρειας και της νότιας πλευράς ανοίγεται από μία ορθογώνια κόγχη, που μαζί με τις προηγούμενες (συνολικά επτά) έδωσαν το όνομα στο ναό (Επτά Βήματα). Στο εσωτερικό υπήρχε μία ομόκεντρη κιονοστοιχία από οκτώ κυλινδρικούς αρράβδωτους κίονες (σώζονται μόνο οι τρεις) με ιωνικά κιονόκρανα, που μέσω των οκτώ σχηματιζόμενων μεταξύ των κιόνων τόξων στηρίζουν τον τρούλο (οι κίονες που λείπουν έχουν αντικατασταθεί από τοίχους). Στο μέσον της δυτικής πλευράς ανοίγεται η είσοδος.

Το δάπεδο είναι στρωμένο με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες. Στο κέντρο του ανοιγόταν η σταυρόσχημη πιθανότατα κολυμβήθρα, η οποία καταργήθηκε μετά τη μετατροπή του βαπτιστηρίου σε ναό. Η παραπάνω μετατροπή έγινε με την προσθήκη μιας αψίδας στα ανατολικά: Δύο μαρμάρινες πλάκες από σαρκοφάγους που βρέθηκαν στον περίβολο του ναού και χρονολογούνται στον 11ο αι. πιθανολογούν τη λειτουργία του ναού ως κοιμητηριακού ήδη από αυτήν την εποχή.

Πρόσφατα αποκαλύφθηκαν τοιχογραφίες του 12ου-13ου αιώνα, με σκηνές από τη ζωή του Aγίου Iωάννου του Προδρόμου στη ΝΑ κόγχη του κτιρίου (αρχές 13ου αι.), ενώ αυτές στη ΒΑ κόγχη (Κοίμηση Θεοτόκου, Μετάσταση) χρονολογούνται στα τέλη του 13ου-αρχές 14ου αι. Eπίσης σώζονται λείψανα μεταγενέστερων τοιχογραφιών (16ου αιώνα). 

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο χρονολογείται με επιγραφή στα 1662.

Eνδιαφέρον παρουσιάζει η τοιχοδομία του ναού (χρήση αρχαίων αρχιτεκτονικών μελών, όπως ελληνιστική ζωφόρος(;) με βουκράνια και γιρλάντες στο κάτω μέρος της αψίδας του Iερού, επιστύλια, κατώφλια, βάσεις, παλαιοχριστιανικοί αμφικιονίσκοι, επίκρανα κ.λ.π. σε διάφορα μέρη των τοίχων).

Με την ονομασία αυτή συναντάμε το ναό πρώτη φορά το 1776 στον κώδικα Α' Αρχείου Δουλείας και τότε φαίνεται να είχε ενοριακό χαρακτήρα.

Ο ναός έχει δύο άγιες Τράπεζες και Άγιες Προθέσεις, είναι δηλαδή δισυπόστατος. Ο κύριος ναός είναι προς τιμήν του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, του Βαπτιστή, και αριστερά του, συνεχόμενα, είναι παρεκκλήσιο του Αγίου Χαράλαμπου.

Λεπτομέρειες από το εξωτερικό του ναού

Πηγή:http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1673

Ενημερωτικό έντυπο στο εσωτερικό του ναού.

«Οι εκκλησίες της Καρδάμαινας» π. Ιωάννη Περαντωνάκη Ιεροδιδάσκαλου

"Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω)

Φωτογραφίες: Sophia Karagianni