ΚΑΣΤΡΟ ΝΕΡΑΝΤΖΙΑΣ, Η ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΚΑΣΤΡΟ ΝΕΡΑΝΤΖΙΑΣ, Η ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

το Κάστρο όπως φαίνεται μπαίνοντας με το καραβάκι στο λιμάνι της Κω  (δεξιά ο προμαχώνας του Μ.Μ Del Caretto)

Μερικές φορές σκέφτομαι, πως ενώ έχω καταγράψει σ'αυτό εδώ το blog από την πιο μικρή εκκλησούλα μέχρι την πιο μακρινή πηγή, σπάνια καταπιάνομαι με τα πραγματικά σπουδαία και γνωστά τοις πάσι μνημεία και αξιοθέατα. 
Αυτό συμβαίνει για δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι τα σπουδαία και γνωστά είναι ήδη γνωστά, ενώ σκοπός αυτού του blog είναι να σας συστήσει τα άγνωστα του τόπου μας.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι τα θέματα που αφορούν σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, όπως το Κάστρο της Νεραντζιάς, δύσκολα μπορούν να θεωρηθούν ολοκληρωμένα, καθώς υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που έχουν γραφτεί και πρέπει να καλύψεις. Επίσης, ούτε 100 φωτογραφίες δεν φτάνουν για να παρουσιάσεις το θέμα σε όλη του τη διάσταση και σε όλο του το μεγαλείο. Γι'αυτό αποφάσισα να τα "σπάω"αυτά τα "μεγάλα" θέματα σε μικρότερα κομμάτια. 

Η αρχή έγινε με τα ΟΙΚΟΣΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΤΗΣ ΝΕΡΑΤΖΙΑΣ και την
ΙΠΠΟΤΙΚΗ ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΕΝΤΟΡΗ FRANSESCO SANS που βρισκόταν εντός του περιμετρικού τείχους της μεσαιωνικής πόλης.

Το Κάστρο της Νεραντζιάς είναι ένα από τα πέντε Κάστρα του νησιού μας, το οποίο, όμως, λόγω θέσης-καθώς δεσπόζει στο λιμάνι της Κω, είναι το σημαντικότερο και αυτό που διατηρείται σε καλύτερη κατάσταση από τα υπόλοιπα. Η οχύρωση συμπληρωνόταν από το περιμετρικό τείχος, όπου υπήρχε και οικισμός.

Το περιμετρικό τείχος χτίστηκε στο διάστημα 1391-1396. Εκτεινόταν μεταξύ των σημερινών οδών Ιπποκράτους, Βασ.Παύλου, Ι.Ναυκλήρου και της Ακτής Μιαούλη και περιέκλειε οικισμό.

Χαρακτηριστικά λείψανα αυτού του τείχους είναι, ή πιο απλά μια βόλτα γύρω από το περιμετρικό τείχος αλλά και τον εξωτερικό περίβολο του Κάστρου:
α) η είσοδος του λιμανιού (για περισσότερες λεπτομέρειες και φωτογραφίες, δείτε την ΙΠΠΟΤΙΚΗ ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΕΝΤΟΡΗ FRANSESCO SANS

η είσοδος του λιμανιού όπως φαίνεται από την Ακτή Μιαούλη

η είσοδος του λιμανιού από τη Μεσολογγίου

β) η είσοδος της οδού Ιπποκράτους

γ) τμήμα σωζόμενου τείχους επί της οδού Ιπποκράτους

από την ταράτσα του 1ου ΓΕΛ Κω

το τζαμί της Λότζιας όπως φαίνεται μέσα από το τείχος

λεπτομέρεια από την ενσωμάτωση, προστατεύεται από πλέξιγκλας

δ) η πύλη του "Φόρου" με ένα "φονιά" πάνω από το άνοιγμά της

η πύλη σε διάφορες εποχές του χρόνου σε νέες και παλιότερες φωτογραφίες, σε κάποιες ο "φονιάς" φαίνεται πολύ καθαρά

η πύλη του "Φόρου" από ψηλά

Ο "φονιάς" είναι ένας εξώστης χωρίς δάπεδο, που τοποθετημένος πάνω από την πύλη του κάστρου ή του τείχους αποτελούσε καίριο σημείο για την άμυνα των πολιορκουμένων. Από εκεί έριχναν καυτό λάδι ή νερό ή λιωμένο μολύβι ή ό,τι άλλο επινοούσαν για να αποκρούσουν την επίθεση του εχθρού.
ε) ο προμαχώνας στη συμβολή των οδών Ιπποκράτους και Βασιλέως Παύλου

η είσοδος για τον προμαχώνα (πάντα κλειστή!)

Κατά το διάστημα 1503-1514 χτίζεται ο εξωτερικός περίβολος για να ενισχυθεί το Κάστρο. Η κατασκευή του είναι πιο επιμελημένη και ισχυρή, ώστε να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα της εποχής.

Χαρακτηριστικά σημεία του εξωτερικού τείχους:
α) ΒΑ ημικυκλικός πύργος εξωτερικού περιβόλου (που βλέπει προς την προβλήτα)

β) Σε καίρια σημεία υπάρχουν προτειχίσματα για ενίσχυση της οχύρωσης, όπως ο στρογγυλός προμαχώνας του Μ.Μ (Μεγάλου Μαγίστρου) Del Caretto.

από παλαιότερη λήψη με φιλμ

γ) Το τείχος περιέβαλλε τάφρος φάρδους 16 μ. Επί Τουρκοκρατίας περιορίστηκε στα 6 μ. και μετατράπηκε σε δρόμο με την ονομασία "Χανδάκα" (η σημερινή οδός Ιπποκράτους. Το χώρο της παλιάς τάφρου διασχίζει σήμερα η Λεωφόρος των Φοινίκων.

από το photo shooting για το περιοδικό της Καθημερινής Greece is Kos

δ) Μια λιθόστρωτη γέφυρα συνδέει το Κάστρο με το περιμετρικό τείχος.

Η είσοδος του Κάστρου κοσμείται από τμήμα ζωοφόρου του ναού του Διονύσου. Παλιά η πόρτα ήταν διπλή και λειτουργούσε ως κινητή γέφυρα.

επιγραφή στον εξωτερικό περίβολο

ε) σε διάφορα σημεία περιμετρικά του Κάστρου υπάρχουν αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, από κίονες μέχρι κιονόκρανα και βάσεις περιρραντηρίου

η φωτογραφία με τον εξωτερικό περίβολο του Κάστρου και τον προμαχώνα του Μ.Μ Del Caretto, εξώφυλλο σε αφίσα και προσκλήσεις σε ομαδική έκθεση φωτογραφίας, σε διοργάνωση ΔΟΠΑΒΣ στο Χάνι, στο Πυλί, στην Καρδάμαινα και την Κέφαλο.

Η περίμετρος του Κάστρου υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του σεισμού του 2017.

Σχετική ανάρτηση: ΑΚΟΜΗ 5 ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΩ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ ΜΕΡΟΣ 2ο

Σχετικές αναρτήσεις: ΟΙΚΟΣΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΤΗΣ ΝΕΡΑΤΖΙΑΣ
ΙΠΠΟΤΙΚΗ ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΕΝΤΟΡΗ FRANSESCO SANS
Πηγή: Ιστορία της Κω Β' τόμοςΑπό τα ρωμαϊκά χρόνια μέχρι τα χρόνια της Ιπποτοκρατίας-Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδ/σου-Επαρχείο Κω-2001 (σ. 148-151)
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

Nerantzia Castle – The Perimeter

The Castle of Nerantzia, as seen when entering the port of Kos by boat (on the right, the bastion of Grand Master Del Caretto).

Sometimes I think that, while I have documented in this blog everything from the smallest chapel to the most remote spring, I rarely deal with the truly important monuments and landmarks. This happens for two reasons: first, because the famous sites are already well known, while my purpose here is to introduce the hidden treasures of our island. Second, because monuments and archaeological sites such as the Castle of Nerantzia are so vast and complex that no text—or even a hundred photos—could ever do them justice. That is why I decided to break these “big” themes into smaller, more focused parts.

The Castle of Nerantzia is one of the five castles on the island, but due to its location—dominating the port of Kos—it is by far the most significant and the best preserved. Its fortifications were complemented by the surrounding perimeter walls, which enclosed a settlement.

The perimeter wall, built between 1391 and 1396, stretched along today’s Hippocrates Street, Vasil. Pavlou Street, I. Navklerou Street and Akti Miaouli. Today, walking around the surviving sections offers a glimpse into the medieval city. Notable remains include:

• The harbor entrance, visible from Akti Miaouli and Mesolongiou Street.

• The Hippocrates Gate and surviving wall sections along Hippocrates Street.

• The Gate of Foros, complete with a murder hole (“fonias”) above the entrance, once used to pour boiling oil, water, or molten lead on attackers.

• The bastion at the junction of Hippocrates and Vasil. Pavlou.

Between 1503 and 1514, the outer enclosure was built to strengthen the Castle, with more advanced construction techniques. Key features include:

• The northeastern semicircular tower, facing the pier.

• Reinforcing projections, such as the round bastion of Grand Master Del Caretto.

• A moat originally 16 meters wide, later reduced by the Ottomans to 6 meters and turned into a road (today’s Hippocrates Street, once called “Handakas”). The present-day Avenue of the Palms crosses the old moat.

• A stone-paved bridge connecting the Castle to the perimeter wall. The main entrance, decorated with a frieze from the Temple of Dionysus, once had a double drawbridge.

Around the Castle’s perimeter, ancient architectural fragments—columns, capitals, bases—can still be seen, integrated into the fortifications.

The perimeter of Nerantzia Castle suffered serious damage during the 2017 earthquake, yet it remains one of the island’s most iconic landmarks, a symbol of Kos and its layered history.