ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ, ΜΑΣΤΙΧΑΡΙ

ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ, ΜΑΣΤΙΧΑΡΙ

Η περιοχή του Μαστιχαρίου, στη βόρεια ακτή του νησιού, όπως προκύπτει από τα αρχαιολογικά ευρήματα, φαίνεται ότι κατοικήθηκε για πρώτη φορά στα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Στα δυτικά του Μαστιχαρίου, σε αμμώδη περιοχή και 60 μέτρα από τη θάλασσα, (μπορείτε να φτάσετε εκεί ακολουθώντας το μονοπάτι από την παραλία), βρέθηκε Παλαιοχριστιανική Βασιλική, που χρονολογείται στο μεσοδιάστημα των δύο μεγάλων σεισμών της εποχής (469-554). Η τρίκλιτη βασιλική (19.90Χ14,60) ανασκάφτηκε από τον Ορλάνδο το 1947, ενώ τα οριστικά σχέδια και η μελέτη του ανακαλυφθέντος μνημείου εκπονήθηκαν τον Αύγουστο του 1958 από τον ίδιο τον Ορλάνδο.

Αρχιτεκτονικά ακολουθεί ανατολικά και αφρικανικά πρότυπα.. Δεν έχει αίθριο. Στη βορειοανατολική πλευρά της είναι προσκολλημένα το βαπτιστήριο με τον προθάλαμό του, ενώ στη νότια τιο τρίχωρο διακονικό. Λόγω της έλλειψης αιθρίου οι δύο λουτήρες (κρήνες) βρίσκονταν στο νάρθηκα.
Στο Ιερό σώζεται το σύνθρονο καθώς και οι βάσεις του κιβωρίου της Αγίας Τράπεζας.Τέλος, διασώθηκε η σκάλα ανόδου στο Γυναικωνίτη.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το βαπτιστήριο. Περιλαμβάνει ευρύχωρο προθάλαμο με χτιστά θρανία για τους κατηχούμενους και το κυρίως βαπτιστήριο με σταυρόσχημη κολυμπήθρα στη μέση και οκτάγωνο σχήμα στο εσωτερικό, με 4 ημικυκλικές κόγχες. Ο Ορλάνδος υποθέτει ότι το βάπτισμα γινόταν με ραντισμό ή με επίχυση γλυκού νερού που έφεραν με πήλινες υδρίες, καθώς δεν βρέθηκαν σωλήνες αγωγής νερού, ούτε η οπή εκκένωσης.

Πολύ αξιόλογα είναι τα ψηφιδωτά της βασιλικής αυτής που καλύπτουν επιφάνεια περίπου 400 τετραγωνικών μέτρων. Παρουσιάζουν ποικιλία σχεδίων και χρωμάτων και είναι φιλοτεχνημένα με ψηφίδες από ντόπια πετρώματα, κεραμίδι και τεχνητή υαλόμαζα καθώς και με λεπτότατα φύλλα από άργυρο και χρυσό.

Σε 8 ανέρχονται οι αφιερωτικές ψηφιδωτές επιγραφές, που αντέγραψε ο Ορλάνδος. Απ' αυτές η μία, που βρίσκεται μπροστά από το Τέμπλο, γράφει:
"Κυριακός ο ευλαβέστατος πρεσβύτερος και η αυτ{ου γαμετή υπέρ σωτηρίας εαυτών{και των τέκνων α}υτών εψ{ήφωσαν".

Δυτικά της Κολυμβήθρας, στο Βαπτιστήριο, διακρίνεται με μεγάλη δυσκολία, μέρος επιγραφής, γραμμένης σε κόκκινη επιφάνεια με μπλε ψηφίδες, πολλές από τις οποίες ήταν κατά την ανασκαφή καλυμμένες από λεπτότατο φύλλο χρυσού, που είχε ως εξής:
"ΕΠ{ίσκοπος;}
IOAN{νης ανέ-
ΘΕ{CA----
ΥΚΕ----.

Πληροφορίες: Ιστορία της Κω Β΄τόμος (Από τα ρωμαϊκά χρόνια μέχρι  το τέλος της Ιπποτοκρατίας)-Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδ/σου.Επαρχείο Κω 2001
Ιστορία της Νήσου Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου (για περισσότερες πληροφορίες, σελίδες 284-289)
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni