ΑΝΕΜΑΝΤΛΙΑ ΣΤΟΝ ΑΜΠΑΒΡΗ

ΑΝΕΜΑΝΤΛΙΑ ΣΤΟΝ ΑΜΠΑΒΡΗ

 

Στην περιοχή Αμπάβρης, στην πόλη της Κω, απέναντι από το ομώνυμο εστιατόριο, βρίσκεται μια τοξωτή κατασκευή που λίγοι γνωρίζουν τι ακριβώς είναι και για μεγάλα χρονικά διαστήματα λόγω πυκνής βλάστησης, δεν είναι ορατή από το δρόμο. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια ανεμαντλία, ένα παλαιότερο σύστημα άντλησης νερού.

Το σύστημα αυτό άντλησης νερού χρησιμοποιούνταν πριν 300 χρόνια. Τα σταθερά στοιχεία της κατασκευής που είναι και τα μόνα που σώζονται σήμερα είναι μια καμάρα και ένας καμπύλος τοίχος χτισμένα από πέτρα. Η καμάρα βρίσκεται πάνω από το στόμιο του πηγαδιού και το ύψος της κυμαίνεται στα 5-6 μέτρα. Μπροστά από την κυρτή πλευρά του τοίχου υπήρχε φτερωτή, ο άξονας της οποίας στο τέλος του στηριζόταν στην καμάρα.

Η περιστροφική κίνηση του άξονα της φτερωτής μετατρέπεται τελικά μέσω συστημάτων τυμπάνων και οδοντωτών τροχών σε περιστροφική ενός μεγάλου τροχού, που με μια ατέρμονη αλυσίδα από κάδους ανέβαζε το νερό που κατέληγε σε μια στέρνα. Η φτερωτή της ανεμαντλίας ήταν είτε με τριγωνικά πανιά είτε με ξύλινο σκελετό, πάνω στον οποίο προσάρμοζαν πανιά και ήταν προσανατολισμένη, ώστε να εκμεταλλεύεται τους ΒΔ ανέμους που επικρατούν στη Δωδεκάνησο.

Το σύστημα άντλησης νερού με τέτοιο είδος ανεμαντλία είχε μεγάλες απώλειες ενέργειας, ήταν χρονοβόρο, οι φθορές ήταν σημαντικές και απαιτούσε παρακολούθηση. Αυτά οδήγησαν βαθμιαία στην εγκατάλειψή του μόλις εμφανίστηκε ο πιο εξελιγμένος μηχανισμός ανεμαντλίας με τρόμπα. Η εντυπωσιακή κατασκευή της ανεμαντλίας που συνδυάζει δύο στοιχεία τόσο οικεία στους κατοίκους των ελληνικών νησιών, το νερό και τον αέρα, δυστυχώς χάνεται σιγά-σιγά ακόμη και από τη μνήμη του λαού.

πιθανή είσοδος στην ανεμαντλία, έχουν αφαιρεθεί πολλά στοιχεία

Η αλήθεια είναι ότι επισκέφθηκα ξανά την περιοχή και υπήρχε τεράστια διαφορά, καθώς όλος ο χώρος είχε προφανώς αναπλαστεί, με αποτέλεσμα να είναι όλα καθαρά και περιποιημένα. Παραθέτω τις πιο πρόσφατες φωτογραφίες για σύγκριση με τις παλαιότερες.

Κατά τη διάρκεια του σεισμού του 2017, η ανεμαντλία στον Αμπάβρη υπέστη, επίσης, μεγάλες ζημιές καθώς κατέρρευσε η αψίδα της τοξωτής κατασκευής του παλαιότερου αυτού συστήματος άντλησης νερού.

ό,τι έχει απομείνει από την ανεμαντλία μετά το σεισμό του 2017

Πληροφορίες: Ιστορία της Κω, Γ΄τόμος-σελίδες 27-28
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni