ΛΟΥΤΡΑ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΑΤΣΙΓΓΑΝΑ

ΛΟΥΤΡΑ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΑΤΣΙΓΓΑΝΑ

Η Ατσιγγάνα (ή Ατσιγκάνα κατά το Νικ. Αθ. Ζάρακα) είναι μια ορεινή τοποθεσία νότια της συνοικίας Χαϊχούτες και κοντά στην τοποθεσία Αδονίτης.

Η πρώτη ανάρτηση που είδα σχετικά με τη συγκεκριμένη τοποθεσία ήταν σε φωτογραφία του αείμνηστου Μάνου Μαστρογιώργη στο Panoramio. Eντυπωσιάστηκα με το εύρημα και το τοπίο και έκανα σχετική έρευνα. Μετά λύπης μου διαπίστωσα ότι το συγκεκριμένο μνημείο δεν αναφέρεται πουθενά, ούτε καν από τον Ζαράφτη, και ούτε είναι καταγεγραμμένο.

Ο Μαστρογιώργης έστειλε το φωτογραφικό υλικό σε αρχαιολόγο η οποία απεφάνθη ότι πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για Λουτρά λόγω της κατασκευής αλλά και της ύπαρξης πήλινων σωλήνων και κεραμιδιών που παραπέμπουν σε αρχαία ελληνικά ή ρωμαϊκά υπόκαυστα.

Αν και υπάρχει εκτίμηση ότι μπορεί να πρόκειται για Βυζαντινά Λουτρά, μία ακόμη ένδειξη που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται μάλλον για ρωμαϊκά είναι ότι τα τοιχία, κυρίως στα τόξα, είναι χυτά.

Πήλινος σωλήνας

Η ονομασία "Λουτρά Αγίου Δημητρίου" δόθηκε, επομένως, από τον Μάνο Μαστρογιώργη  λόγω της περιοχής (βρίσκεται πολύ κοντά στην περιοχή Άγιος Δημήτριος, Χαϊχούτες) και λόγω των πολλαπλών ενδείξεων ότι η ερειπιώδης αυτή εγκατάσταση χρησίμευε ως Λουτρά. Κάποιοι βοσκοί, αλλά και κάτοικοι της περιοχής ανέφεραν σε διηγήσεις τους ότι τα Λουτρά αυτά λειτουργούσαν και προσέφεραν θεραπεία σε λεπρούς και ασθενείς με άλλα δερματικά νοσήματα.

στο δάσος της Ατσιγγάνας γύρω από τα Λουτρά υπάρχουν πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα προς καταγραφή όπως αυτό το "φρεάτιο"

Πληροφορίες: Μάνος Μαστρογιώργης
Κείμενο, Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

Baths of Saint Demetrios, Atsigana

Atsigana (or Atsigána, according to Nik. Ath. Zarakas) is a mountainous area located south of the district of Haichoutes and near the location known as Adonitis.

The first post I came across concerning this specific area was a photograph by the late Manos Mastrogiorgis on Panoramio. I was impressed by both the finding and the landscape, and so I began to research it further.

To my regret, I discovered that this monument is not mentioned anywhere — not even by Zarafis — and is not officially recorded.

Manos Mastrogiorgis sent the photographic material to an archaeologist, who concluded that the site is most likely ancient baths, based on the structure itself as well as the presence of clay pipes and roof tiles that suggest the existence of ancient Greek or Roman hypocaust systems (underfloor heating).

Although there is some speculation that these may be Byzantine baths, one more indication pointing toward a Roman origin is the fact that the walls — especially in the arches — are made of cast concrete.

*Clay pipe

The name “Baths of Saint Demetrios” was therefore given by Manos Mastrogiorgis himself, both because the site is located very close to the area of Agios Dimitrios (Haichoutes) and because there are multiple indications that this ruined structure once served as baths.

Some local shepherds and residents of the area have mentioned in their oral accounts that these baths once functioned and offered healing treatments for lepers and people suffering from skin diseases.

In the forest of Atsigana, around the baths, there are many other interesting finds still waiting to be documented — such as this “shaft” structure.