ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΛΑΤΙΑΝΗ, ΚΕΦΑΛΟΣ

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΛΑΤΙΑΝΗ, ΚΕΦΑΛΟΣ

Η εκκλησία πήρε την ονομασία της από τη θέση Παλάτια στην οποία βρίσκεται. Στα Παλάτια βρίσκονταν, μεταξύ άλλων, η Ακρόπολη, το αρχαίο θέατρο, και δωρικός ναός της πρώτης πρωτεύουσας της Κω που την ονόμασαν Αστυπάλαια (411 π.Χ). Η Παναγία η Παλατιανή (Γενέσιο Θεοτόκου) ανήκει στην Ενορία Εισοδίων Θεοτόκου της Κεφάλου και βρίσκεται λίγο μετά το χωριό της Κεφάλου προς Άη Γιάννη και Θεολόγο. Υπάρχουν δύο εκκλησίες: η Παλαιά, σχεδόν στην άκρη του γκρεμού με εξαιρετική θέα και λίγο πιο κοντά στο δρόμο η Νέα.

Ο Ζαρράφτης αναφέρει την Παναγία Παλατιανή ως Παναγία Σακκελιανή στα Κώια (σ.17).
Σημειώνει επίσης, ότι είναι "ιδρυμένη επί μιας των γωνιών του αρχαίου ναού του Διονύσου, του οποίου η αναγνώριση διεπιστώθη από τις ανασκαφές του 1901, όταν βρήκαμε πολλές επιγραφές και ακρωτηριασμένα αγάλματα με πολλά συντρίμμια". Ουσιαστικά η εκκλησία αυτή βρίσκεται πάνω από το ναό της Δήμητρας.

Οι βαθιές ρωγμές που υπάρχουν στην Παλαιά Παναγία Παλατιανή είναι προϊόν σειράς σεισμικών δονήσεων που τάραξαν την Κέφαλο το 1955 και 1956 και προκάλεσαν σημαντικές βλάβες στο ναό.

Σπαράγματα τοιχογραφιών διακρίνονται ακόμη στο εσωτερικού του ερειπωμένου ναού.

Στην είσοδο της εκκλησίας υπάρχει ενεπίγραφη μαρμάρινη βάση? και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη.

Επίσης, στην πίσω, κυρίως, πλευρά της εκκλησίας υπάρχουν μυλόπετρες και άλλες ενδείξεις ελαιοτριβείου.

Μέσα στα ερείπια ένα καντηλάκι καίει μερικές φορές.

Το μέγεθος της εγκατάλειψης είναι τεράστιο αν λάβει κάποιος υπ' όψιν του τη σπουδαιότητα ενός τέτοιου αρχαιολογικού και εκκλησιαστικού μνημείου.

Στην περιοχή γύρω από την Παναγία Παλατιανή αλλά και στο διπλανό χωράφι υπάρχουν αμέτρητα αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, γεγονός που αποδεικνύει ότι η εκκλησία βρίσκεται πάνω από τον αρχαίο ναό της Δήμητρας.

Λίγα μέτρα πιο μακριά από την παλαιά Παναγία Παλατιανή, έχει κτιστεί και η νέα Παναγία Παλατιανή.

Πηγή: Β. Χατζηβασιλείου-Ιστορία της Νήσου Κω
Ιακώβου Ε. Ζαρράφτη- Κώια (σελίδες 17 και 118)
Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) - "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969
κείμενο, φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

Panagia Palatiani, Kefalos

The church took its name from the location Palatia where it is situated.
At Palatia were found, among other things, the Acropolis, the ancient theater, and a Doric temple of the first capital of Kos, which was named Astypalaia (411 B.C.).
Panagia Palatiani (Nativity of the Theotokos) belongs to the Parish of the Presentation of the Virgin Mary of Kefalos and is located a little after the village of Kefalos, towards Ai Giannis and Theologos.
There are two churches: the old one, almost at the edge of the cliff with an exceptional view, and the new one, a little closer to the road.

Zarraftis mentions Panagia Palatiani as Panagia Sakkeliani in Koia (p. 17).
He also notes that it is “built upon one of the corners of the ancient temple of Dionysus, the identification of which was confirmed by the excavations of 1901, when we found many inscriptions and mutilated statues along with many fragments.”
Essentially, this church stands above the temple of Demeter.

The deep cracks found in the old Panagia Palatiani are the result of a series of seismic tremors that shook Kefalos in 1955 and 1956 and caused significant damage to the church.

Fragments of wall paintings can still be distinguished inside the ruined church.

At the entrance of the church there is an inscribed marble base and other architectural elements.

Also, mainly on the back side of the church, there are millstones and other indications of an olive press.

Inside the ruins, a small oil lamp sometimes burns.

The degree of abandonment is immense, considering the importance of such an archaeological and ecclesiastical monument.

In the area around Panagia Palatiani, as well as in the adjacent field, there are countless ancient architectural elements — a fact that proves that the church stands above the ancient temple of Demeter.

A few meters away from the old Panagia Palatiani, the new Panagia Palatiani has also been built.