ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ Ο ΘΥΜΙΑΝΟΣ Ή ΤΗΣ ΚΡΙΚΕΛΟΥ, ΚΕΦΑΛΟΣ

ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ Ο ΘΥΜΙΑΝΟΣ Ή ΤΗΣ ΚΡΙΚΕΛΟΥ, ΚΕΦΑΛΟΣ

Ο Άη Γιάννης της Κρουκέλλου (Κρικέλου ή Κρικέλλου), όπως πολλοί τον αναφέρουν, βρίσκεται στην Κέφαλο, στη νότια πλευρά του όρους Λάθρα και απέναντι από το βουνό Θυμιανός. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου (Αποτομή του Προδρόμου) και ανήκει στην ενορία των Εισοδίων Θεοτόκου της Κεφάλου.

Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου βρίσκεται σε μια υπέροχη τοποθεσία και κατεβαίνοντας τα γραφικά σκαλάκια αντικρύζεις ένα από τα πιο παραδοσιακά σημεία στο νησί της Κω γεμάτο φως και γαλάζιο.

Στην τοποθεσία, δεξιά κι αριστερά της εκκλησίας, υπάρχουν κελιά που χτίστηκαν από τον Χα(τ)ζή Γεωργίου Μαρμούγκα (σύμφωνα με το Ζαρράφτη). 

Κατεβαίνοντας στο σημείο που βρίσκεται το μοναστήρι αριστερά συναντάς κελιά σε δύο ορόφους σε ερειπιώδη κατάσταση και με μεγάλες φθορές.

η τεράστια φθορά του χρόνου-η πάνω φωτο τραβήχτηκε το 2014 και η κάτω το 2012-η δεύτερη σκάλα μέσα σε δύο μόλις χρόνια δεν υπάρχει πια

Νοέμβριος 2015 τα κελιά έγιναν πάλι "κουκλιά"

Το ναΐδριο επιδιόρθωσε ο Μοναχός από την Κέφαλο Χαράλαμπος Ρούσος. Στον Κώδικα 104, Αρχείου Δουλείας, συναντάμε σημειώματα λογαριασμών για τη "Μάντρα του Αγίου Ιωάννου" έτους 1945.

Αυτός ο ίδιος μοναχός (σύμφωνα με τον Καρπαθιου, "υπηρέτης χρηματίσας του Μητροπολίτου Κώου Ιωακείμ Βαξεβανίδου") οικοδόμησε το 1917 ένα μικρό δωμάτιο-κελί μέσα στον περίβολο του ναού του Αγίου Ιωάννη και με συνδρομές ίδρυσε και το μικρό Μοναστήρι.

Ο Κώδικας ΡΒ' (102) αναφέρει τα σχετικά της ιδρύσεως. Γι'αυτήν την ίδρυση κινήθηκαν οι "δημογεροντίες" Κεφάλου, Αντιμάχειας, Ασφενδιού, Καρδάμαινας και Πυλίου. Με κοινή τους αίτηση την 1η Σεπτεμβρίου του 1921 προς τον Μητροπολίτη Κώου Αγαθάγγελο ζητούσαν την εκκλησιαστική έγκριση της ίδρυσης του Μοναστηριού από τον Μοναχό Χαράλαμπο. Η έγκριση δόθηκε και το έργο ήρθε σε πέρας. 

Την 1η Φεβρουαρίου 1926 ο εκ Νισύρου, εγκατεστημένος στην πόλη της Κω, γιατρός Μιχαήλ Παρθενιάδης, δώρησε στο Μονύδριο "μανδροκάθισμα μετά συνεχομένων αυτώ χωραφίων" χωρητικότητας δύο κοιλών στη θέση "Χριστού-Λακκία" στην περιφέρεια της Κεφάλου.

Αριστερά από το εκκλησάκι υπάρχει πηγή, η οποία ξεκινά κάτω από το ιερό και τα τα λεγόμενα του Ζαρράφτη "εκρεούσης διαυγέστατον ύδωρ αγίασμα λεγόμενον".

Εγώ την πηγή την είδα στεγνή και τις τρεις φορές που επισκέφτηκα τον Άη Γιάννη. Δεν γνωρίζω αν τρέχει ακόμη το αγίασμα.

Στην αυλή του Άη Γιάννη υπάρχει ένας τεράστιος πλάτανος ηλικίας πάνω από 400 ετών, ο οποίος σε σημεία υποβαστάζεται για να μην καταρρεύσουν κλαδιά από το βάρος τους και κάτω από τη δροσερή του σκιά οι πιστοί πανηγυρίζουν την παραμονή της γιορτής του.

Επίσης, όλη η αυλή είναι στρωμένη με παραδοσιακό βοτσαλωτό δάπεδο, δείγμα υψηλής λαϊκής τέχνης.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: Το όνομά του "Θυμιανός" το πήρε από το διπλανό βουνό (450 μ.), δυτικά του παρακείμενου βουνού Λάθρα. το τοπωνύμιο είναι φυτώνυμο και φανερώνει τόπο κατάφυτο από θύμο (=θυμάρι).

Τη δεύτερη ονομασία κι εξίσου συχνή στη χρήση την πήρε από το ακρωτήρι Κρίκελος που βρίσκεται στο ΝΔ άκρο του νησιού και κατά το Ζάρακα οι ντόπιοι του έδωσαν αυτήν την ονομασία από το κυκλικό άνοιγμα βράχου που μοιάζει με κρικέλι. Επίσης στην Κω κρικέλλα ονομάζουν το μεγάλο ξύλινο κρίκο που περνούν στον ξύλινο πάσσαλο τ' αλωνιού πάνω στον οποίο δένονται τα ζώα που αλωνίζουν.

ΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ- Το καμπαναριό έχει υποστεί πολλές φθορές αλλά και αναστηλώσεις αλλά είναι πανέμορφο και σε αποζημιώνει η υπέροχη θέα.

σε φάση αναστήλωσης το 2012

..Και δύο φωτογραφίες από το εσωτερικό της εκκλησίας....

Το μοναστήρι από ψηλά

Στην αυλή του ναού λειτουργεί καφενείο με υπέροχη θέα, χειμώνα-καλοκαίρι.

Ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα στο νησί της κω θα το δείτε από κει.

Πηγή: "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) Ιάκωβου Ζαρράφτη-Κώια

Μιχάλη Ευστ. Σκανδαλίδη-Τοπωνυμικά και Ονοματικά της Νήσου Κω

Κείμενο, Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

SAINT JOHN THYMIANOS OR OF KRIKELOS, KEFALOS

Saint John of Krukelos (Krikelos or Krikellos), as many call him, is located in Kefalos, on the southern side of Mount Lathra and opposite Mount Thymianos. His feast day is celebrated on August 29th (the Beheading of the Baptist) and he belongs to the parish of the Presentation of the Virgin Mary in Kefalos.

The Monastery of Saint John the Baptist is situated in a wonderful location, and as you descend the picturesque steps you encounter one of the most traditional spots on the island of Kos, filled with light and blue.

At the site, to the right and left of the church, there are cells built by Hatzi Georgiou Marmougas (according to Zarraftis).

Descending to the spot where the monastery is located, on the left you find cells on two floors in a ruined state and heavily damaged.

*the immense wear of time – the top photo was taken in 2014 and the bottom one in 2012 – the second staircase disappeared in just two years

The chapel was restored by the Monk from Kefalos, Charalambos Roussos. In Code 104, Archive of Doulia, we find account notes for the “Enclosure of Saint John” in the year 1945.

This same monk (according to Karpathiou, “once servant of Metropolitan of Kos Joachim Vaxevanidis”) built in 1917 a small room-cell within the precinct of the church of Saint John, and with contributions also founded the small Monastery.

Code RB’ (102) mentions the matters of its foundation. For this foundation, the dimogeronties (local councils) of Kefalos, Antimacheia, Asfendiou, Kardamena and Pyli took action. By their joint petition on September 1st, 1921, to Metropolitan of Kos Agathangelos, they requested the ecclesiastical approval of the foundation of the Monastery by Monk Charalambos. The approval was given and the work was completed.

On February 1st, 1926, the doctor Michail Partheniadis, originally from Nisyros but settled in the town of Kos, donated to the Monastery a “farmstead with adjoining fields” with a capacity of two koila in the location “Christou-Lakkia” in the district of Kefalos.

To the left of the chapel there is a spring, which begins under the sanctuary and, in the words of Zarraftis, “flows with the clearest water, called holy water (agiasma).”

I personally saw the spring dry on all three occasions that I visited Saint John. I do not know if the agiasma still flows.

In the courtyard of Saint John there is a huge plane tree over 400 years old, which in some parts is supported so that its branches do not collapse under their weight. Beneath its cool shade, the faithful celebrate on the eve of his feast day.

Also, the entire courtyard is paved with traditional pebble mosaic, an example of high folk art.

ETYMOLOGY: Its name “Thymianos” comes from the neighboring mountain (450 m.), west of the adjacent Mount Lathra. The toponym is botanical and indicates a place covered with thyme (thymos).

Its second name, equally common in use, comes from Cape Krikelos, located at the southwestern tip of the island. According to Zarakas, the locals gave it this name from the circular rock opening resembling a krikeli (ring). Also, in Kos, krikella refers to the large wooden ring passed over the wooden post of the threshing floor, on which the animals that tread the grain are tied.

THE BELL TOWER – The bell tower has suffered much damage but also restorations, yet it remains beautiful and rewards you with its magnificent view.

*under restoration in 2012

*…and two photographs from the interior of the church…