Ο ΑΞΕΣΤΡΑΤΗΟΣ, ΓΙΑΠΠΙΛΙ

Ο ΑΞΕΣΤΡΑΤΗΟΣ, ΓΙΑΠΠΙΛΙ 

Πάνω σε λόφο, στην περιοχή Γιαππιλί της πόλης Κω βρίσκεται το ξωκκλήσι των Αρχιστράτηγων Μιχαήλ και Γαβριήλ που ανήκει στην ενορία Αγίων Πάντων και γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου.

Ο Ζαρράφτης ονομάζει το ξωκκλήσι Αρχιστράτηγο ή Ασώματο αλλά το αναφέρει κι ως Ταξιάρχες. Γράφει "Αξιοστράτηγος, Αρχιστράτηγος ονομαζόμενος και Ασώματος, επ'ονόματι των Ταξιαρχών". Σε γενικές γραμμές, όμως, επικράτησε η λαϊκή έκφραση "Αξιοστράτηγος" ή "Αξεστράτιος" (το συναντάμε και "Αξεστράτηος").
Το ξωκκλήσι δωρίστηκε στην Κοινότητα της Κω από τη Σεβαστούλα Φραγκούλογλου, χήρα Αντωνίου Παζάκη. Σύμφωνα πάντα με τον Καρπάθιο, το 1926-1930 ο Αντώνιος Βρούβας δαπάνησε 1.300 λιρέτες για να το επιδιορθώσει κι έτσι έγινε ο δεύτερος κτήτορας. 

Η τότε κοινότητα της Κω προέβαλε δικαιώματα κυριότητας αλλά ο Βρούβας απήντησε ότι ήταν πρόθυμος να παραδώσει το ξωκκλήσι στην Κοινότητα, αρκεί να του κατέβαλε τα χρήματα που διέθεσε για την επιδιόρθωσή του. Η Κοινότητα δεν παρδέχτηκε τέτοιο γεγονός κι έτσι η υπόθεση πήρε τη δικαστική οδό.
Σύμφωνα με το Σβουρένο, ήτανε χρόνια μισοχαλασμένο και εγκαταλειμμένο μέχρι που το αναστήλωσε ο παπα-Τσουκνιάς με το Λευτέρη Καρρά.

από το εσωτερικό του ξωκκλησιού

Σύμφωνα με το Ζαρράφτη το ξωκκλήσι "κείται προς τα δυτικά των κλιτύων του ανύπαρκτου σήμερα Αγίου Ελευθερίου στην τοποθεσία Γιαππιλί ή "Γιαπυλίου" (=διαπυλίου)". 
Πολύ κοντά στο εκκλησάκι υπάρχει πηγή. 

Η θέα προς το φράγμα και την πόλη της Κω είναι υπέροχη κι αν είστε τυχεροί, μπορεί να σας χαριστεί ένα μαγικό ηλιοβασίλεμα.

Πηγή: "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) (Τόμος Α'-βιβλίο Β'- σ.107-108)
"Τα Εξωκκλήσια του Γιαππιλιού" Παντελή Σβουρένου-Κωακά-Τόμος ΙΒ' Εκδόσεις Π.Ο.Κ "Ο ΦΙΛΗΤΑΣ"(σ. 235-240) 
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni