Kos and the Dodecanese through my eyes-Η Κως και τα γύρω νησιά μέσα από τα μάτια μου

To photography by Sophia Karagianni σε παλιές και νέες ταξιδιωτικές περιπέτειες. Με μια κάμερα σας ξεναγώ στην Κω και τα γύρω νησιά. Γιατί εξερεύνηση και φωτογραφία πάνε μαζί. Photography by Sophia Karagianni in old and new travel adventures. With my camera in hand I take you on a tour around Kos Island and the surrounding Islands. Because exploring and taking photos always go together. ©️ The content exploitation copyright belongs to Sophia Karagianni

Πέμπτη 30 Απριλίου 2020

ΤΟ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΟ ΣΤΕΦΑΝΙ

ΤΟ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΟ ΣΤΕΦΑΝΙ

Ακόμη κι ένα αμάραντο ή ένα αγριολούλουδο έξω από την πόρτα μας είναι αρκετό για να πούμε πως "πιάσαμε το Μάη". Ένα από τα πιο όμορφα έθιμα στην Ελλάδα είναι η κατασκευή του πρωτομαγιάτικου στεφανιού, ίσως γιατί συνδυάζεται με την αργία/απεργία της 1ης Μαΐου ή γιατί ήταν ανέκαθεν για όλους μια ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με τη φύση, αφού όλες οι οικογένειες ξεχύνονται στην εξοχή για να μαζέψουν λουλούδια.

Με το στεφάνι στολίζουμε τις πόρτες των σπιτιών και το έθιμο συμβολίζει την αναγέννηση της φύσης με την άνοιξη και την υποδοχή της δύναμης της φύσης στο σπιτικό.

στεφάνια στη Νίσυρο

Φτιάχνεται σε κύκλο που θεωρείται απόλυτο και τέλειο σχήμα που χωράει αυτό που θέλει να απομονώσει. Ο κύκλος προστατεύει από κακόβουλες δυνάμεις. Κρεμιέται στην πόρτα του σπιτιού κι έτσι μέσα σ αυτό εισχωρούν μόνο τα καλά και μένει έξω από την πόρτα ως τις 24 Ιουνίου και τότε καίγεται στις φωτιές του Άη Γιαννιού του Κλήδονα.

κορίτσια κρατούν στα χέρια τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια και τα ρίχνουν στη φωτιά του Κλήδονα, στις 24 Ιουνίου

Οι ρίζες του συγκεκριμένου εθίμου εντοπίζονται στην αρχαιότητα, αλλά με το πέρασμα των χρόνων κάθε περιοχή εξέλιξε με τον δικό της τρόπο το έθιμο, καθώς οι κάτοικοι έβαζαν μία δική τους «πινελιά».

Όπως για παράδειγμα στη Μικρά Ασία, όπου πέρα από τα λουλούδια στο στεφάνι έβαζαν και ένα σκόρδο για το «κακό μάτι» και αποτροπή από το κακό, ένα αγκάθι για τον εχθρό και ένα στάχυ για την καλή σοδειά.

Ή στα Δωδεκάνησα, όπου η παράδοση θέλει να μαζεύουν ένα λουλούδι που λέγεται «ανοιχτομάτης» και θεωρείται πως φέρνει καλοτυχία και υγεία ενώ στη Σύμη βάζουν κλωνάρια ελιάς, αγκαθιού (ένα κλαδί με αγκάθια προστατεύει από το κακό κάθε σπίτι), μαύρης συκιάς ενώ ταυτόχρονα οργανώνουν και ομαδικές τελετές που αποβλέπουν κι αυτές να φέρουν στο χωριό τη χαρά, την ευλογία, τη δημιουργία.

Για όποιον θέλει να τηρήσει την παράδοση κατά γράμμα, τα απαραίτητα υλικά είναι πολύ απλά. Λουλούδια, κλαδιά που θα αποτελέσουν τη βάση και σπάγκο ή σύρμα για να διακοσμηθεί το στεφάνι. Σύμφωνα με τη Λαογραφική έρευνα το μαγιάτικο στεφάνι φτιάχνεται με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κληματαριάς ή σύρμα και στολιζόταν με λουλούδια και κλαδάκια καρποφόρων δέντρων, όπως η αμυγδαλιά, η συκιά και η ροδιά.

Η χρησιμοποίηση πρασινάδας και όχι τόσο λουλουδιών με σκοπό τη μετάδοση της γονιμότητάς τους ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των μαγιάτικων συνηθειών. Στον αγροτικό χώρο, μάλιστα, δε θεωρείτο απαραίτητο το πλέξιμο στεφανιών. Αρκούσε η τοποθέτηση πάνω από την πόρτα του σπιτιού μιας δέσμης από χλωρά κλαδιά ελιάς, συκιάς, νερατζιάς, πορτοκαλιάς και άλλα μαζί με λουλούδια. Ένα κλαδί ελιάς δηλώνει την αγάπη, συμβολίζει την οικογένεια και την φιλία.

Το καρπισμένο στάχυ συμβολίζει την καρποφορία της γης. Τα λουλούδια της εξοχής συμβολίζουν την αναγέννηση της φύσης και την απομάκρυνση των πνευμάτων.

Για να πιάσουν οι ευχές που έκαναν οι νοικοκυρές παλιότερα, το μαγιάτικο στεφάνι έπρεπε να γίνεται από συγκεκριμένα λουλούδια:

Ανθισμένο σπίτι: Τριαντάφυλλα, γαρύφαλλα, βιόλες, πασχαλιές, γεράνια.