ΜΑΡΑΘΙ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΤΗ

ΜΑΡΑΘΙ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΤΗ 

Υπάρχει μια ημερήσια εκδρομή, ίσως η ωραιότερη στα Δωδεκάνησα, με αφετηρία τους Λειψούς αλλά και τη Λέρο και την Πάτμο που πάντα ονειρευόμουν να την κάνω γιατί είχα ακούσει και είχα δει τόσα πολλά, που χρόνια ολόκληρα ήταν στο bucket list μου. Τελικά, κατάφερα το καλοκαίρι του 2018 να κάνω αυτήν την πολυπόθητη εκδρομή με το σκάφος Rena από τους Λειψούς, η οποία περιελάμβανε ένα τουρ στο Μακρονήσι, τα Ασπρονήσια, τα Τηγανάκια και το λιμάνι των Αρκιών, και το Μαράθι. 

Στο Μαράθι είχα πάει πρώτη φορά από την Πάτμο τη δεκαετία του '90. Δεν έχω αναμνήσεις από εκείνη την πρώτη φορά. Θυμόμουν ένα μικρούτσικο νησάκι, μια παραλία κι ένα-δυο ταβερνάκια. 

Το 2018 που επέστρεψα ήταν σαν να μην είχα πάει ποτέ ξανά. Το ημερόπλοιο έφτανε στο Μαράθι την ώρα του μεσημεριανού, μετά από δεκάδες βουτιές στα διάφανα νερά στο Μακρονήσι, τα Ασπρονήσια και τα Τηγανάκια. Μετά από κολύμπι ωρών, εξαντλημένοι, φτάναμε στο Μαράθι για να φάμε σε ένα από τα τρία ταβερνάκια του νησιού για μια ώρα. Το αναφέρω, γιατί τις δύο φορές που πήγα με ημερόπλοιο στο Μαράθι, προλαβαίναμε ίσα ίσα να κάτσουμε, να παραγγείλουμε, να φάμε και να πληρώσουμε. Η αλήθεια είναι ότι εκείνη τη φορά φάγαμε στον "Παντελή" ένα μελανούρι με χόρτα που θα το θυμόμαστε για τη νοστιμιά του και μάλιστα σε πολύ καλή τιμή. 

Το μόνο που πρόλαβα να κάνω πριν αρχίσει να κορνάρει το σκάφος για να μαζευτούμε ήταν να πάω στο εκκλησάκι πάνω από την ταβέρνα "Παντελής", τον Άγιο Παντελεήμονα, για να ανάψω ένα κεράκι και να βγάλω λίγες φωτογραφίες.

Είναι γνωστό πια τοις πάσι ότι τους Λειψούς τους ερωτεύτηκα και μετά από κείνο το πρώτο 15νθήμερο που πέρασα εκεί το 2018 άρχισα να πηγαίνω ολοένα και συχνότερα. Κι όσο περισσότερο γνώριζα τους ντόπιους, κι έκανα φίλους, τόσο περισσότερο άρχισε και η πραγματική μου επαφή με το Μαράθι, διότι απλά πηγαίναμε με σκάφος και ξεχνούσαμε να φύγουμε. Έκτοτε έχω πάει πολλές φορές και μακάρι να καταφέρω να σας μεταφέρω λίγη από την ομορφιά του.

Το Μαράθι είναι ένα νησάκι 355 στρέμματα ανατολικά της Πάτμου με συνολική ακτογραμμή περίπου 4 χιλιόμετρα. Βρίσκεται στο Αρχιπέλαγος των βορείων Δωδεκανήσων, κρυμμένο ανάμεσα στους Λειψούς, στους Αρκιούς και την Πάτμο. Το πραγματικό όνομα του νησιού είναι Μάραθος αλλά μόνο Μαράθι θα τ' ακούσετε. Λέγεται, ότι το μισό νησί ανήκει στην Πάτμο.

Το Μαράθι έχει αυτήν την στιγμή τρεις μόνιμους κατοίκους, τρία αδέρφια, τον Μιχάλη, τον Δημήτρη και την Πόπη Κάβουρα. Μετά από τηλεφωνική συνομιλία με την κα Πόπη, τη μία εκ των τριών μόνιμων κατοίκων, βέρα Μαραθιανή, πληροφορήθηκα τα ακόλουθα: Το Μαράθι έχει ιστορία 900 χρόνων. Ο παππούς του πατέρα της, που έζησε ως 105 χρονών, έκανε 24 παιδιά στο Μαράθι. Κάποια στιγμή ο πληθυσμός στο Μαράθι έφτασε τους 69 κατοίκους.

Οι γονείς της κυρίας Πόπης, ο Θεολόγος και η Μαρία Κάβουρα, έκαναν επτά (7) παιδιά και μεγάλωσαν όλα στο ψηλότερο σημείο του νησιού εκεί που βρίσκονταν τα σπίτια, όπου πια υπάρχουν μόνο τα ερείπια αυτών των σπιτιών καθώς οι τελευταίοι κάτοικοι κατέβηκαν στα χαμηλά τη δεκαετία του '80.

το αλώνι

Πέντε από τα επτά παιδιά είναι εν ζωή, ο Μιχάλης (ο γνωστός και ως Πειρατής), ο Δημήτρης, η Πόπη, ο Σταύρος-που δεν ζει μόνιμα στο Μαράθι, καθώς και μια αδερφή, την Ειρήνη που ζει στη Ρόδο.

ο Μιχάλης Κάβουρας, γνωστός ως Πειρατής, η "μασκότ" του Μαραθιού

ο Δημήτρης Κάβουρας

ο Σταύρος Κάβουρας

η Πόπη Κάβουρα, με τον Μαζά (κατά κόσμον Γιάννη Κάβουρα)

 

Το εστιατόριο του Παντελή υπάρχει στο Μαράθι από το 1978, ήταν το πρώτο εστιατόριο στο νησί, μία πράσινη πινελιά στο βραχώδες και άγονο τοπίο του συμπλέγματος των Αρκιών. Με πολύ σκληρή δουλειά, προσωπική εργασία και μεράκι, όπως αναφέρεται στο site τους, ο Παντελής Αιμιλιανός, η Κατίνα και τα δύο τους παιδιά Μανώλης και Τούλα, αποφάσισαν μετά από δεκαπέντε χρόνια απουσίας στη μακρινή Αυστραλία να εγκατασταθούν στο Μαράθι για να φτιάξουν το δικό τους μικρό παράδεισο στην Ελλάδα, δημιουργώντας τον "Παντελή" και τον ξενώνα "Ναυτικός" που φιλοξενεί για διαμονή και φαγητό αρκετούς επισκέπτες από όλο τον κόσμο, τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η οικογένεια Κάβουρα διατηρεί τις δυο από τις τρεις ταβέρνες που υπάρχουν στο νησί, ο "Πειρατής" του Μιχάλη και της Πόπης (η Πόπη είναι και η μαγείρισσα του Πειρατή με πεντανόστιμους μεζέδες) από το 1990, και ο "Σταυράκος" του Σταύρου από το 2002. Όπως βλέπουμε την παραλία φτάνοντας, τέρμα αριστερά είναι ο "Πειρατής", στο κέντρο ο "Σταυράκος" και δεξιά ο "Παντελής".

ο "Πειρατής" μας δείχνει την ιστορία της πολυτάραχης ζωής του σε παλιές φωτογραφίες

Το Μαράθι αποτελεί καταφύγιο όχι μόνο για τα πουλιά που φιλοξενούνται στον καταπράσινο κήπο της οικογένειας Αιμιλιανού, αλλά και ησυχαστήριο για πολύ κόσμο που θέλει να βρεθεί μακριά από τα φώτα του πολιτισμού και τους θορύβους των μεγάλων πόλεων. Υπέροχη βλάστηση, δέντρα καταπράσινα (πεύκα και αρμυρίκια), φοίνικες και μαστιχιές (ναι! μαστιχιές), πικροδάφνες, ιβίσκοι και ηλιοτρόπια συνθέτουν το παραδεισένιο τοπίο.

αρμυρίκια

ιβίσκος

ηλιοτρόπια

λευκή βιολέτα του γυαλού

Στο νησί υπάρχει μόνο μία παραλία. Δεν υπάρχουν δρόμοι, ούτε καταστήματα, ούτε αυτοκίνητα (αλλά παρ' όλ' αυτά οι τρεις μόνιμοι κάτοικοι φορολογούνται κανονικά) ή οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να ταράξει τη γαλήνη της φύσης εκτός από τα κουδουνάκια των κατσικιών που βόσκουν ελεύθερα πάνω στο νησί. Παρ' όλο που δεν υπάρχουν δρόμοι, υπάρχει μία και μόνη "λεωφόρος": η Λεωφόρος του Αγίου Νικολάου.

Αν ακολουθήσεις τη "λεωφόρο" θα συναντήσεις αρχικά τις "μαστιχιές" (μοιάζουν πολύ με σκίνους), θα βγεις στο διάσελο (κορυφογραμμὴ μεταξὺ δύο υψωμάτων) όπου θα συναντήσεις ένα πανέμορφο εκκλησάκι, του Αγίου Νικολάου.

Ένας ακόμη παράδεισος από πικροδάφνες σε όλα τα χρώματα. Να προνοήσετε να έχετε το κλειδί της εκκλησίας. Θα το πάρετε από την οικογένεια Κάβουρα. Η θέα από το εκκλησάκι είναι μαγική. Εκεί δίπλα βρίσκεται τα ερειπωμένα σπίτια που κατοικούνταν ως το 1985 περίπου.

από το εσωτερικό του Αγίου Νικολάου

Ακριβώς κάτω από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, πολύ καλά κρυμμένη, κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια σου, βρίσκεται μια θολωτή κατασκευή,που οι ντόπιοι ονομάζουν "Θόλο" αλλά δεν γνωρίζουν ακριβώς την αρχική της χρήση, παρά μόνο ότι χρησιμοποιήθηκε σαν δεξαμενή για τα όμβρια ύδατα.

Επικοινώνησα με τη φίλη αρχαιολόγο Βασιλική Χριστοπούλου, της έστειλα τις φωτογραφίες και απ' ό,τι φαίνεται πρόκειται εξαρχής για δεξαμενή με αρχική τοιχοδομία μεταβυζαντινής περιόδου (βησσαλωτό). Έχει επιδιορθώσεις /τροποποιήσεις μεταγενέστερες, εξ' ού και το σφραγισμένο παράθυρο στη στενή πλευρά, όταν η δεξαμενή είχε καταργηθεί. Θεώρησα ότι μπορεί να επρόκειτο για εκκλησία, καθώς υπήρχαν αγγεία στην τοιχοδομία που θα μπορούσαν να είναι ηχητικά αλλά μου απάντησε πως συχνά βάζουν αγγεία για αερισμό και τα λίγο φαρδύτερα αγγεία χρησίμευαν κ ως οπή ελέγχου/καθαρισμού.

Το Μαράθι αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους θέλουν στις διακοπές τους να γευτούν την γαλήνη και την ηρεμία της φύσης, τα διάφανα γαλαζοπράσινα νερά για κολύμπι, την αμμώδη παραλία και όμορφες προβλήτες για ηλιοθεραπεία και χαλάρωση, απομονωμένους χώρους για διάβασμα σε συνδυασμό με το πολύ καλό φαγητό και άφθονο ποτό (προτείνω σούμα). 

Σε αυτή τη γωνιά της γης, οι άνθρωποι είναι πάντα χαρούμενοι. Ντόπιοι κι επισκέπτες. Υπάρχει μια απλότητα και μια ηρεμία σα να σταματάει ο χρόνος.

ο Γιάννης Νικηταράς με έναν ροφό

επισκέπτες από την Πάτμο

επισκέπτες από τη Λέρο

κι η δική μου η παρέα-ήρθαμε από τους Λειψούς

Όλα τα προϊόντα που χρησιμοποιούν στα ταβερνάκια είναι από μικρούς παραγωγούς σε γύρω νησιά και πάντα υπάρχουν  ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά από τους ντόπιους ψαράδες και ντόπιο κατσικάκι.

μπουρού

ο Μαζάς και τα στρείδια

η ψησταριά του πειρατή ετοιμάζεται

Στο νησί υπάρχουν δωμάτια για όσους επιθυμούν να μείνουν κάποιες μέρες σ' αυτόν τον επίγειο παράδεισο, στη φύση, την ηρεμία, παρέα με αυθεντικούς νησιώτες, σε απόσταση αναπνοής από τη θάλασσα. Και οι τρεις ιδιοκτήτες των παραλιακών ταβερνών μπορούν να παρέχουν διαμονή σε περίπου 50 επισκέπτες.

Υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν τόσο το Μαράθι, που για δεκαετίες επιστρέφουν κάθε χρόνο και περνούν μεγάλο διάστημα στο νησί. Μια τέτοια είναι η περίπτωση του Pete Fronk, Ολλανδού καλλιτέχνη, οποίος εδώ και 30 χρόνια θεωρείται οικογένεια από τους Μαραθιανούς, καθώς περνάει μεγάλο διάστημα εκεί κάθε χρόνο (3-6 μήνες) ζωγραφίζοντας και βγάζοντας φωτογραφίες. Στην ταβέρνα "Πειρατής" εκτίθενται κάποια από τα έργα του.

Από Λειψούς μπορείτε να κάνετε την εκδρομή με τα πέντε νησάκια με το Rena και το Χαρούλα, ή απλά να ναυλώσετε τη Χαρούλα ή κάποιο άλλο σκάφος για να περάσετε τη μέρα μόνο στο Μαράθι.

η Χαρούλα δίπλα σε Ελβετούς επισκέπτες

Στο Μαράθι δεν υπάρχει κυριολεκτικά τίποτα να κάνεις, εκτός από κολύμπι, μικρή βόλτα στη φύση, άφθονο φαγητό και ποτό. Αν αυτό σου ακούγεται δελεαστικό, έχεις βρει τον παράδεισό σου. Κι εγώ, δεν κρατιέμαι να ξαναβρεθώ εκεί το καλοκαίρι με το Μαζά και το Μαυράκη, ν' ακούω τις ιστορίες του Πειρατή και να τσουγγρίζουμε στην υγειά μας με σούμα από τη Σάμο.

Σχετική ανάρτηση: Χαρούλα PRIVE Cruises Lipsi 

Πηγή: Προφορική Μαρτυρία Πόπης Κάβουρα, Pantelis Marathi

https://www.portnet.gr/paraliaka-portnet/2839-diakopes-me-ton-peirath.html

Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

MARATHI, THE ISLAND OF THE PIRATE

There is a one–day excursion, perhaps the most beautiful in the Dodecanese, departing from Lipsi but also from Leros and Patmos, which I had always dreamed of doing because I had heard and seen so much about it, that for years it was on my bucket list. Eventually, in the summer of 2018 I managed to take this long–desired trip with the boat Rena from Lipsi, which included a tour of Makronisi, the Aspronisia, the Tiganakia, the port of Arki, and Marathi.

I had first visited Marathi from Patmos in the 1990s. I have no memories from that first visit. I remembered a tiny little island, a beach and one or two small tavernas.

In 2018 when I returned, it was as if I had never been there before. The day–cruise boat arrived in Marathi at lunchtime, after dozens of dives into the crystal–clear waters of Makronisi, the Aspronisia and the Tiganakia. After hours of swimming, exhausted, we arrived in Marathi to eat at one of the island’s three tavernas for an hour. I mention this because the two times I went to Marathi on a day–cruise, we barely had enough time to sit down, order, eat, and pay. The truth is that on that occasion we ate at “Pandelis” a melanouri (fish) with greens that we will always remember for its delicious taste and, in fact, at a very good price.

The only thing I managed to do before the boat began honking for us to gather was to go up to the little chapel above the taverna “Pandelis,” Saint Panteleimon, to light a candle and take a few photos.

It is now common knowledge that I fell in love with Lipsi, and after that first fifteen–day stay I spent there in 2018, I started visiting more and more often. And the more I got to know the locals and made friends, the deeper my real connection with Marathi grew—because we would simply go by boat and forget to leave. Since then I’ve been many times, and I hope I manage to convey to you a little of its beauty.

Marathi is a small island of 355 stremmas (about 35.5 hectares) east of Patmos, with a total coastline of about 4 kilometers. It is located in the Archipelago of the northern Dodecanese, hidden between Lipsi, Arki and Patmos. The island’s real name is Marathos, but you will only hear it called Marathi. It is said that half of the island belongs to Patmos.

Marathi currently has three permanent residents, three siblings: Michalis, Dimitris, and Popi Kavoura. After a telephone conversation with Mrs. Popi, one of the three permanent residents, born and raised in Marathi, I learned the following: Marathi has a 900–year history. The grandfather of her father, who lived to be 105 years old, had 24 children in Marathi. At one point the population of Marathi reached 69 inhabitants.

Mrs. Popi’s parents, Theologos and Maria Kavoura, had seven (7) children and raised them all at the highest point of the island, where the houses once stood—where today only their ruins remain, since the last inhabitants moved down near sea level in the 1980s.

the threshing floor

Five of the seven children are still alive: Michalis (widely known as “the Pirate”), Dimitris, Popi, Stavros—who does not live permanently on Marathi—and another sister, Irini, who lives in Rhodes.

Michalis Kavouras, known as “the Pirate,” the “mascot” of Marathi

Dimitris Kavouras

Stavros Kavouras

Popi Kavoura, with Maza (whose real name is Giannis Kavouras)

The restaurant Pandelis has existed on Marathi since 1978. It was the first restaurant on the island—a green touch in the rocky and barren landscape of the Arki island complex. With very hard work, personal labor and passion, as their website states, Pandelis Emilianos, Katina, and their two children Manolis and Toula decided, after fifteen years abroad in faraway Australia, to settle on Marathi to create their own small paradise in Greece, founding “Pandelis” and the guesthouse Nautikos, which hosts many visitors from all over the world during the summer months.

The Kavouras family maintains two of the three tavernas on the island: “O Peiratis” (The Pirate) belonging to Michalis and Popi (Popi is also the cook of the Pirate, preparing delicious meze) since 1990, and “Stavrakos” belonging to Stavros since 2002. As you look at the beach upon arrival, at the far left is “The Pirate,” in the middle is “Stavrakos,” and on the right is “Pandelis.”

The Pirate shows us the history of his turbulent life in old photographs

Marathi is not only a refuge for birds that nest in the lush garden of the Emilianos family, but also a retreat for many people who want to be far from the lights of civilization and the noise of big cities. Wonderful vegetation, bright–green trees (pines and tamarisks), palm trees and mastic trees (yes, mastic trees!), oleanders, hibiscus, and sunflowers create the paradisiacal landscape.

tamarisks

hibiscus

sunflowers

white beach violet

There is only one beach on the island. There are no roads, no shops, no cars (although the three permanent residents are still fully taxed), nor anything else that could disturb the serenity of nature, except the bells of the goats that graze freely across the island. Even though there are no roads, there is one and only “avenue”: Saint Nicholas Avenue.

If you follow this “avenue,” you will first encounter the “mastic trees” (which resemble skinos), then reach the saddle (the ridge between two elevations) where a beautiful chapel stands—Saint Nicholas.

A small paradise of oleanders of every color also surrounds the site. Make sure to have the key to the chapel. You can get it from the Kavouras family. The view from the chapel is magical. Right next to it are the ruined houses that were inhabited until around 1985.

from the interior of Saint Nicholas

Directly below the chapel of Saint Nicholas, very well hidden, literally beneath your feet, stands a domed structure that the locals call “the Dome,” though they do not know its original purpose—only that it was used as a cistern for rainwater.

I contacted archaeologist Vasiliki Christopoulou, sent her photos, and it appears that from the beginning it was a cistern with original masonry of the post–Byzantine period (vissaloto). It has later repairs/ modifications, hence the sealed window on the narrow side, made after the cistern had been abandoned. I had thought it might have been a church because there were pottery vessels built into the masonry that could have been acoustic jars, but she replied that they often embed vessels for ventilation, and the slightly wider jars were used as inspection/cleaning openings.

Marathi is an ideal destination for those who want during their holidays to enjoy the peace and tranquility of nature, the crystal blue–green waters for swimming, the sandy beach and the lovely piers for sunbathing and relaxation, secluded spots for reading combined with very good food and plenty of drink (I recommend souma).

In this corner of the earth, people are always happy. Locals and visitors alike. There is a simplicity and serenity as if time stands still.

Giannis Nikitaras with a grouper

visitors from Patmos

visitors from Leros

and my own group—we came from Lipsi

All the products used in the tavernas come from small producers on nearby islands, and there is always fresh fish and seafood from local fishermen, as well as local goat meat.

conch shell

Mazas and the oysters

the Pirate’s grill being prepared

There are rooms on the island for those who wish to stay a few days in this earthly paradise—in nature, in peace, with authentic islanders, just steps from the sea. All three owners of the beach tavernas can host around 50 visitors in total.

There are people who love Marathi so much that for decades they return every year and spend long periods on the island. One such example is Pete Fronk, a Dutch artist who for 30 years has been considered family by the people of Marathi, as he spends long stretches there every year (3–6 months), painting and taking photographs. Some of his works are exhibited in the taverna “The Pirate.”

From Lipsi you can take the five–island excursion with the Rena and the Haroula, or simply charter the Haroula or another boat to spend the day only on Marathi.

the Haroula next to Swiss visitors

There is literally nothing to do on Marathi except swim, take a small walk in nature, eat and drink abundantly. If that sounds appealing to you, you have found your paradise. And I, for one, cannot wait to return there in the summer with Maza and Mavrakis, to listen to the Pirate’s stories and to clink glasses to our health with souma from Samos.