ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΩ

ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΩ

Βρίσκεται στην οδό Ιπποκράτους, σε ένα από τα πιο πολυσύχναστα σημεία του νησιού, στη διασταύρωση με την οδό Μητροπόλεως, δίπλα στο νοσοκομείο και το Ιπποκράτειο Λύκειο. Το προσπερνάμε κάθε μέρα, αλλά πόσοι γνωρίζουν τι πραγματικά είναι το μικρό γωνιακό κτίσμα με το χαρακτηριστικό τρούλο που στεγάζεται στα γραφεία του ΒΑΚΟΥΦ?

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο πληροφορίες για Μουσουλμανικά Μνημεία στην Κω έπεφτα πάνω στο "Μαυσωλείο του Χατζή Πασά" (Hacı Paşa Türbesi). Πρόκειται για ένα κτίριο κτισμένο από πέτρα σε σχήμα τετραγώνου και με ένα μικρό τρούλο. 
H είσοδός του βρίσκεται μέσα στο κτίριο ΒΑΚΟΥΦ, όπου στεγάζονται τα γραφεία Διαχείρισης Κτημάτων του ΒΑΚΟΥΦ (Casa Vacouf), και που χτίστηκε το 1926 από τον αρχιτέκτονα (architetto) Florestano Di Fausto. 

Το Μαυσωλείο είναι ταφικό μνημείο με μορφή κτιρίου, εντός του οποίου βρίσκονται τάφοι επιφανών ανθρώπων. Το μαυσωλείο είτε θεωρείται τάφος είτε πως περιέχει τάφο ή τάφους.Στο συγκεκριμένο Μαυσωλείο φιλοξενείται η σαρκοφάγος από πέτρα του Χατζή Πασά, ο οποίος σκοτώθηκε σε μια πειρατική επιδρομή στις αρχές της τουρκικής κυριαρχίας.

Ο τάφος βρίσκεται σ'αυτό το γωνιακό δωματιάκι κλειδωμένος, όμως, οι ευγενικοί άνθρωποι του ΒΑΚΟΥΦ ξεκλείδωσαν για να το δω και να το φωτογραφήσω. Με μεγάλη έκπληξη είδα ένα πολύ ενδιαφέρον μνημείο, μία πέτρινη σαρκοφάγο, ακριβώς δίπλα στο σχολείο που εργάζομαι κοντά 20 χρόνια τώρα, κι όμως δεν γνώριζα ότι υπάρχει και φυσικά δεν είχα δει ποτέ φωτογραφία από το εσωτερικό του.

Υπάρχει ένα μεταξωτό πράσινο σεντόνι που σκεπάζει τη σαρκοφάγο με αραβικά γράμματα, ενεπίγραφες εντοιχισμένες στήλες, εντοιχισμένα μεταλλικά διακοσμητικά, κάποια αναθήματα, κάποια λυχναράκια, κηροπήγια αλλά και κάποια άγνωστης χρήσης σκαλισμένα μεταλλικά αντικείμενα.

Κάποια παλιά νομίσματα λειτουργούν μάλλον αφιερωματικά, ενώ στον τοίχο υπάρχει πλάκα που αναφέρει τη χρονολογία 1526 με το όνομα του επιφανούς, πιθανώς-αγιοποιημένου Χατζή Πασά (Hacı Paşa Dede Türbesi) μαζί με μια λίστα άλλων ονομάτων (άγνωστο πώς σχετίζονται με το Χατζή Πασά και με το χώρο του Μαυσωλείου, πιθανόν να αναφέρεται στους προγόνους του, καθώς Torunu σημαίνει εγγονός και Oglu σημαίνει γιος).

Θεωρητικά, ο τάφος υπάρχει εκεί από το 1526, δεν ξέρω όμως πως ήταν η εικόνα του, πριν χτιστεί το ΒΑΚΟΥΦ το 1926. Επίσης, προηγείται του κτιρίου και η κρήνη, η οποία βρίσκεται επί της οδού Ιπποκράτους, δίπλα στο ανθοπωλείο. Η κρήνη αυτή με την οθωμανική επιγραφή ήταν τμήμα του τάφου, πιθανά για να πλένουν οι πιστοί τα πόδια τους πριν προσκυνήσουν τη σαρκοφάγο. 

Σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Χατζηβασιλείου, ο Χατζή πασάς ήταν ένας αξιωματούχος του Σουλτάνου, που ήρθε στο νησί τα πρώτα χρόνια της κατάληψής του από τους Τούρκους. Στα 1527 δέχτηκε επίθεση των πειρατών, που τον τραυμάτισαν θανάσιμα. Θάφτηκε στη θέση εκείνη, όπου βρίσκεται σήμερα το μαυσωλείο με τη σαρκοφάγο του. Δίπλα στο μαυσωλείο υπήρχε παλιά ένας τεκές, δηλ. ασκητήριο, όπου κάποιος δερβίσης, καθώς προσευχόταν, επαναλάμβανε αδιάκοπα τη φράση: "Κχου Αλλάχ' Κχου Μουχαμέτ'", γι'αυτό και ο τεκές ονομάστηκε "Κχου-Κχου"
Πηγή: Ιστορία της Νήσου Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου (σ.422, υποσημείωση 173)
Κείμενο, φωτογραφίες: Sophia Karagianni