ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΩΝ ΤΟΥ ΑΗ ΓΙΩΡΓΗ ΣΤΟ ΠΥΛΙ

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΩΝ ΤΟΥ ΑΗ ΓΙΩΡΓΗ ΣΤΟ ΠΥΛΙ

ο περσινός νικητής των ιπποδρομιών, Σταμάτης Βερούτας, στην περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου

Αναβίωσε και φέτος το πατροπαράδοτο έθιμο των ιπποδρομιών, ανήμερα του Άη Γιώργη του Καβαλάρη στο Πυλί της Κω.

Μετά τη λειτουργία, ο περσινός νικητής των ιπποδρομιών, Σταμάτης Βερούτας, έκανε περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου, πάνω στο άλογό του.

Ακολούθησε παρέλαση όλων των αλόγων και των αναβατών τους,με ιδιαίτερα εντυπωσιακές παρουσίες-αλόγων και ιππέων- πάνω από 25 σε αριθμό. 

Στην συνέχεια ακολούθησαν οι Ιπποδρομίες. Αρχικά έγιναν 4 κούρσες με 11 αναβάτες, και οι 4 νικητές έτρεξαν ανά δύο σ'έναν ημιτελικό. Στον τελικό έτρεξαν οι Ατσαλάκης και Νικολακόπουλος και νικητής αναδείχτηκε ο Ατσαλάκης από το Μαστιχάρι.

 

ο Μάριος Ατσαλάκης πήρε την 1η θέση

1ος Μάριος Ατσαλάκης

ο Νικολακόπουλος Θοδωρής πήρε τη 2η θέση

2ος Θοδωρής Νικολακόπουλος

και ο Σταμάτης Βερούτας πήρε την 3η θέση, ενώ όλοι οι συμμετέχοντες πήραν αναμνηστικά από τους επίσημους.

3ος Σταμάτης Βερούτας

Ο Μητροπολίτης κ.κ Ναθαναήλ έσπασε ένα αυγό στο κεφάλι του αλόγου που κέρδισε τον αγώνα κατά το έθιμο.

ο Σεβασμιώτατος σπάει ένα αυγό στο άλογο που τερμάτισε πρώτο

Σύμφωνα με το Βασίλη Χατζηβασιλείου, το έθιμο έχει "υποστεί" κάποιες αλλαγές.
Το έθιμο είχε κάποτε ως εξής: "Στις 23 Απριλίου, που γιορτάζει ο Άη Γιώργης, γίνεται ιδιαίτερα στο Πυλί μεγάλο πανηγύρι. Μετά τη λειτουργία αρχίζουν οι Ιπποδρομίες, ένα πανάρχαιο έθιμο του νησιού, που πιθανόν να έχει τις ρίζες του από το γνωστό σ’ εμάς Δήμο των Ιππιωτών, όπου λέγεται ότι εκτρέφονταν άριστα άλογα για τις ιπποδρομίες των ελληνορωμαϊκών χρόνων.

Εννιά ή δώδεκα καβαλάρηδες ξυπόλυτοι και ξεσκούφωτοι ιππεύουν τ’ άλογά τους χωρίς σέλλα και χαλινάρι και τρέχουν από τρεις κάθε φορά γύρω στα δυο χιλιόμετρα, φθάνοντας στο τέρμα που είναι η εκκλησιά του Άη Γιώργη. Στο μέτωπο του αλόγου, που έρχεται πρώτο στην κάθε τριάδα, σπουν ένα ωμό αυγό. Αφού τρέξουν όλες οι τριάδες, ξεχωρίζουν τα άλογα που ήρθαν πρώτα, για να τρέξουν και πάλι στον τελικό. Στο άλογο που θα νικήσει, η επιτροπή της εκκλησιάς δίνει ένα χρηματικό βραβείο. Το ίδιο έθιμο της ιπποδρομίας γινόταν επίσης και στον Άη Γιώργη του Μακρή στην Καρδάμαινα."

Το έθιμο ξεκινά από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και οι κάτοικοι κατέβαιναν από το Παλιό Πυλί να δουν το "μουλαρίδι" με τα άλογα.Στη θέση του σημερινού ναού που ανακαινίσθηκε μετά την Ενσωμάτωση, υπήρχε μικρό ναΰδριο και πριν γίνει ο χωματένιος αμαξιτός δρόμος της Ιταλοκρατίας (1926-28), υπήρχε καρόδρομος στον οποίο μετά δυσκολίας χωρούσε υποζύγιο με δυο μεγάλα κοφίνια.Δεξιά κι αριστερά, φυσικά, δεν υπήρχαν σπίτια, αλλά μια άγρια ζούγκλα από ακανθώδεις θάμνους "αράμνους" που εμπόδιζαν τα άλογα όταν έτρεχαν δυο δυο και τους αναβάτες. Κάπου συνέβαιναν και ατυχήματα γι'αυτό και οι Ιταλοί επιδίωκαν την κατάργηση του εθίμου. Ανήμερα του Άη Γιώργη το 1933, την ημέρα που έγινε ο μεγάλος σεισμός με 200 κ πλέον θύματα, οι ιπποδρομίες είχαν απαγορευτεί, γι'αυτό και κατά μια εκδοχή ο Άγιος έστειλε το μεγάλο κακό.

Έκτοτε το έθιμο διεξάγεται ανελλιπώς. Το τρέξιμο το αναλάμβαναν οι δραγάτηδες-αγροφύλακες και η αφετηρία ήταν κάπου στην Αγιάκλαυτη, ένα χλμ βόρεια της εκκλησίας. Αυτοί με μια σφυριά έδιναν το σύνθημα της εκκίνησης.

Ας μου επιτραπεί μια μικρή επισήμανση. Αν και φυσικά είμαι υπέρ της αναβίωσης όλων των πατροπαράδοτων εθίμων, παρατήρησα ένα σχετικό βαθμό επικινδυνότητας στη διεξαγωγή των ιπποδρομιών. Παρ'όλο που υπήρχαν αρκετά άτομα στην ομάδα περιφρούρησης, τα οποία έκαναν πραγματικά φιλότιμη προσπάθεια να κρατήσουν το πλήθος πίσω από τα σχοινιά, οι ίδιοι οι "πανηγυριστές" με πλήρη άγνοια κινδύνου, διέσχιζαν το δρόμο καθ'όλη τη διάρκεια των ιπποδρομιών, κρατώντας στα χέρια τους μικρά παιδιά.

Ένας κύριος αποφάσισε να διασχίσει το δρόμο ενώ είχε αρχίσει η κούρσα με αποτέλεσμα να γλυτώσει το ποδοπάτημα για κλάσματα του δευτερολέπτου. Κι επειδή έγιναν κι άλλα μικροατυχήματα, όπως για παράδειγμα έπεσαν άλογο και αναβάτης και εκσφενδονίστηκαν πολλά πέταλα κατά τη διάρκεια της κούρσας. Όλα αυτά με έκαναν να αναρωτηθώ αν τα μέτρα που παίρνονται είναι αρκετά για την ασφάλεια των πανηγυριστών αλλά και των ίδιων των αναβατών και των αλόγων τους. 
Δείτε ένα μικρό απόσπασμα από τις ιπποδρομίες:

Πηγή: Ιστορία της Νήσου Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου (σελίδα 683)
Κωακές καταγραφές από το χθες "Ο Άϊ-Γιώργης, τ'άλογα και οι κούνιες της Λαμπρής" (σ.190-191)-Θανάση Η. Γιωργαλλή
φωτογραφίες: Sophia Karagianni