ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ, ΖΗΠΑΡΙ

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ, ΖΗΠΑΡΙ

΄

Η Βασιλική του Αγίου Παύλου βρίσκεται ανατολικά του Ζηπαρίου, 200μ. περίπου νότια της επαρχιακής οδού. Το όνομα της Βασιλικής πιθανόν συνδέεται με την τοπική παράδοση της επίσκεψης του Αποστόλου Παύλου στην Κω. 

Το βαπτιστήριό της που διατηρούνταν σε μεγάλο ύψος οδήγησε το 1934 τον Ηermes Βalducci στον εντοπισμό και την ανασκαφή της.

Το βαπτιστήριο προσκολλάται στο ανατολικό άκρο του νότιου τοίχου, περιβάλλεται από τρεις διαδρόμους Β,Ν και Δ και επικοινωνεί με το νότιο κλίτος και είναι τετράγωνο με σταυρόσχημη κολυμβήθρα και περιμετρικό διάδρομο που ανατολικά απολήγει σε μικρή αψίδα. Οι τοίχοι του βαπτιστηρίου σώζονται σε ύψος 5μ., μέχρι τη γένεση των σφαιρικών τριγώνων στα οποία στηριζόταν η θολωτή του στέγη.

Είναι τρίκλιτη με προεξέχουσα ημικυλινδρική αψίδα στα ανατολικά, νάρθηκα δυτικά και διάφορα προσκτίσματα κατά μήκος της νότιας και της βόρειας πλευράς.

Ένα ορθογώνιο πρόσκτισμα που απολήγει σε ημικυκλική κόγχη και ταυτίζεται με το διακονικό είναι προσκολλημένο στη νότια πλευρά του νάρθηκα. Βρέθηκε κατά χώρα η βάση του άμβωνα, που ανήκει στον τύπο με επιμήκη πτερύγια και δύο κατά άξονα κλίμακες (6ος αιώνας).

Ο νότιος διάδρομος απολήγει σε ημικυκλική, εξέχουσα αψίδα και αποτελεί πιθανόν το Χρισμάριον, ενώ ο δυτικός αποτελεί πιθανόν τον Εξώτερο οίκο. Το Φωτιστήριο είναι τετράγωνο σε κάτοψη και στους τέσσερις τοίχους διαμορφώνονται αβαθή τοξωτά αψιδώματα και τέσσερις γωνιαίοι πεσσοί που θα στήριζαν μέσω σφαιρικών τριγώνων τον ημισφαιρικό θόλο της στέγης.

Τα σφαιρικά τρίγωνα

Στο κέντρο του φωτιστηρίου βρίσκεται η σταυρόσχημη μαρμάρινη κολυμβήθρα και το δάπεδο καλύπτεται από μαρμάρινα πλακίδια, ενώ στους τοίχους διατηρούνται ερυθρές ταινίες από γραπτό διάκοσμο. Οι τοίχοι του φωτιστηρίου σώζονται ως το ύψος των σφαιρικών τριγώνων και είναι κατασκευασμένοι από οπτοπλίνθους και παχύ στρώμα κονιάματος.

Το μεγαλύτερο μέρος των δαπέδων του ναού ήταν διακοσμημένο με ψηφιδωτά που είχαν γεωμετρικά κυρίως θέματα αλλά και φυτικά, ή κάνθαρο από τις λαβές του οποίου κρέμονται δύο πουλιά. Στο νότιο κλίτος τα συνήθη γεωμετρικά σχέδια ομαδοποιούνται ρυθμικά γύρω από κεντρικούς σταυρούς, ενώ στο βαπτιστήριο ζώα και κόμβοι εντάσσονται σε τετράγωνα, τα οποία ενώνονται με μεγάλους οκτάκτινους σταυρούς.

Δεξαμενές ΝΔ

Η τεχνοτροπία των ψηφιδωτών ομοιάζει με εκείνη των παραστάσεων της βασιλικής του Καπαμά και της βασιλικής του Δωροθέου στην Καρδάμαινα, που μαζί με ψηφιδωτά από άλλες βασιλικές θεωρούνται ότι εντάσσονται στο λεγόμενο "εργαστήριο της Κω". Χρονολογείται στον 5ο-6ο αι.

Εσωτερικό βόρειας πλευράς

Η Βασιλική του αγίου Παύλου στα τέλη της δεκαετίας του 1990, την πρώτη φορά που την επισκέφθηκα. Τότε δεν υπήρχαν τόσα πολλά χόρτα. 

περιγραφή της Βασιλικής του Αγίου Παύλου στο Πολιτιστικό Κέντρο Πυλίου

οι αρχαίες σωληνώσεις

Γλυπτά και αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη εκτός θέσης

Πηγή:Ευαγγελία Μηλίτση, https://www.dikaiosnet.gr

Το νησί της Κω κατά την Παλαιοχριστιανική περίοδο (4ος-7ος αιώνας)-Σοφία Ντιντιούμη (Αρχαιολόγος)- Κωακά Τόμος ΙΑ' Εκδόσεις Π.Ο.Κ "Φιλητάς" Κως 2010, σ.43-44

Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

ΠΑΝΑΓΙΑ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ (ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ)

ΠΑΝΑΓΙΑ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ (ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ)

Η Παναγία Φανερωμένη, γνωστή σε όλους ως Παναγίτσα, είναι παρεκκλήσιο της ενορίας του Αγίου Παύλου Κω, αλλά άτυπα λειτουργεί ως ενοριακός ναός.

Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, Απόδοση της Κοιμήσεως Θεοτόκου (στα εννιάμερα-που λέει ο λαός).

Μαζί με την Παναγία Αχούσα  είναι οι δύο εκκλησίες στο νησί της Κω που γιορτάζουν στις 23 Αυγούστου.

Άρχισε να κτίζεται το 1966 όταν λόγω προβλημάτων με την αρχαιολογία δεν κατέστη δυνατή η ανοικοδόμηση της Παναγίας Φανερωμένης στο Μαρμαρωτό (Πλατάνι) 

Η ανέγερση του ναού ξεκίνησε με πρωτοβουλία του εφημερίου του Αγίου Παύλου Κω παπα-Κωνσταντή Πίκουλα σε οικόπεδο του Αγίου Νικολάου.

Εργολάβος ήταν ο Ευάγγελος Σοφιανός, ενώ ψυχή της προσπάθειας ήταν η αείμνηστη δασκάλα Ναταλία Αλεξίου, η οποία τότε ήταν και πρόεδρος της φιλοπτώχου. Στο έργο της ανοικοδόμησης συνέβαλε πλήθος πιστών και ιδαίτερα ο Μιχαήλ Κουγιουμτζής.

Ο Ιωάννης και η Χαρίκλεια Πασπαρά προσέφεραν το 1982 το τέμπλο, τον αρχιερατικό θρόνο και τα στασίδια. Η αγιογράφηση έγινε από τον αγιογράφο Βίκτωρα Στούπκα το 1986. 

Κάθε Πέμπτη απόγευμα ο ναός έχει παράκληση όπου είθισται να διαβάζονται τα πρόσφορα και να μοιράζονται γλυκάκια από τους εορτάζοντες εκκλησιαζόμενους.

(Τη Δευτέρα 22/8/22 στο Ιερό Παρεκκλήσιο Παναγίας Φανερωμένης Πόλεως Κω τελέστηκε πανηγυρικός εσπερινός στον οποίο χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αγκύρας κ.κ. Ιερεμίας.

Την Τρίτη 23/8/22 στο Ιερό Παρεκκλήσιο Παναγίας Φανερωμένης Πόλεως Κω χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αγκύρας κ.κ. Ιερεμίας κατά τον όρθρο και τέλεσε τη θεία λειτουργία)

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου Παρελθόν και παρόν-Ανδρέα Ιωσήφ Χατζημιχαήλ (χορηγός εκδόσεως Δήμος Κω, 2016) 

Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

PANAGIA FANEROMENI (PANAGITSA)

Panagia Faneromeni, known to all as Panagitsa, is a chapel of the parish of Saint Paul in Kos, but unofficially functions as a parish church.
It celebrates on August 23rd, the Apodosis (Leave-taking) of the Dormition of the Theotokos (“sta enniamera” – as people say).

Together with Panagia Achousa, these are the two churches on the island of Kos that celebrate on August 23rd.
Construction began in 1966, when, due to problems with the Archaeological Service, it was not possible to rebuild Panagia Faneromeni at Marmaroto (Platani).

The building of the church was initiated by the parish priest of Saint Paul in Kos, Father Konstantis Pikoulas, on a plot of land belonging to Saint Nicholas.
The contractor was Evangelos Sofianos, while the soul of the effort was the late teacher Natalia Alexiou, who at that time was also president of the Philoptochos (charitable association). A multitude of faithful contributed to the construction, especially Michail Kougioumtzis.

In 1982, Ioannis and Charikleia Paspara offered the iconostasis, the bishop’s throne, and the stalls. The iconography was completed by the iconographer Viktor Stoupkas in 1986.

Every Thursday afternoon, a paraklesis (supplicatory canon) is held in the church, during which it is customary for the prosphora to be read and sweets to be shared by the celebrating parishioners.

(On Monday, August 22nd, 2022, at the Holy Chapel of Panagia Faneromeni in the town of Kos, a festal vespers was celebrated, presided over by His Eminence Metropolitan Ieremias of Ankara.
On Tuesday, August 23rd, 2022, at the Holy Chapel of Panagia Faneromeni in the town of Kos, His Eminence Metropolitan Ieremias of Ankara presided during Orthros and celebrated the Divine Liturgy.)