ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ,ΚΩΣ

ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ,ΚΩΣ

Παρεκκλήσι που βρίσκεται μέσα σε καταπράσινα περιβόλια, 150 μ. περίπου από τον Άγιο Ιωάννη Εφτά Βήματα του Νεκροταφείου και νότια της πόλης της Κω. Είναι ένα μονόχωρο οικοδόμημα εξωτερικών διαστάσεων 9,70Χ6,50 μ. με τοιχογραφίες πιθανότατα από το 15ο και 17ο αιώνα. Ανακαινίστηκε μετά το 1920 από την τότε συντεχνία των Κτιστών της Κω.

Το προαύλιο της εκκλησίας χρησιμεύει για την ταφή αβάπτιστων βρεφών, αποβλήτων ή εξ' εκτρώσεων.

Η ονομασία πιθανόν να μαρτυρά ότι έχει σχέση με την Ιερά Μονή του Σιναίου Όρους.

Αρχικά, καλυπτόταν με κτιστή, ημικυλινδρική οροφή και κοίλα κεραμίδια. Όταν αργότερα, εξαιτίας κάποιας καταστροφής, πιθανώς από σεισμό, κατέπεσε η στέγη, ο ναός καλύφθηκε με ξύλινα δοκάρια και πατελιά (οριζόντια στέγη). Τα τελευταία χρόνια η οριζόντια στέγη αφαιρέθηκε και αντικαταστάθηκε με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα, που στηρίζεται σε τετράγωνους πεσσούς, επίσης από οπλισμένο σκυρόδεμα (οι εργασίες έγιναν χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με την Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Αν υπήρχε συνεννόηση το αποτέλεσμα των επεμβάσεων θα ήταν προφανώς καλύτερο) και στη συνέχεια επιχρίστηκε.

Οι εσωτερικές μακρές πλευρές του μνημείου φέρουν ανά δύο τυφλά αψιδώματα, τα οποία προσδίδουν στο εσωτερικό πλαστικότητα και λειτουργούν οπωσδήποτε και στατικά, ως στηρίγματα της οροφής, ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο που ήταν ημικυλινδρική.

Η νότια εξωτερική πλευρά του ναού, η οποία αποτελεί και την πρόσοψη του οικοδομήματος,φέρει τρία τυφλά αψιδώματα, με αποτέλεσμα οι εξωτερικοί τοίχοι να διαρθρώνονται πλαστικά και το αισθητικό αποτέλεσμα να είναι ικανοποιητικό.

Στο εσωτερικό του ναού διατηρούνται λείψανα από τοιχογραφίες σε δύο στρώματα, ασφαλώς δε κάτω από τα επιχρίσματα θα υπάρχουν και άλλες τοιχογραφίες.

 Ι. Ιερό Βήμα

Αψίδα: Αρχικά εικονίζονταν στη θέση αυτή έξι Άγιοι Ιεράρχες συλλειτουργούντες, φέροντες αρχιερατικά άμφια και κρατώντας ανεπτυγμένα, ενεπίγραφα, λειτουργικά ειλητάρια. Από αυτούς διατηρούνται καλύτερα οι τρεις, που βρίσκονται στο βόρειο μισό της αψίδας και ανήκουν στο δεύτερο (νεότερο) στρώμα. Στο νότιο μισό της αψίδας διατηρούνται λείψανα από άλλους τρεις Άγιους Ιεράρχες συλλειτουργούντες, οι οποίοι ανήκουν στο πρώτο (παλαιότερο) στρώμα.

Ανατολικός τοίχος: Βόρεια της αψίδας εικονίζεται Άγιος Διάκονος. Πιθανώς πρόκειται για τον Άγιο Στέφανο τον Πρωτομάρτυρα. Νότια της αψίδας διακρίνονται λείψανα από άλλες τοιχογραφίες.
ΙΙ. Κυρίως ναός:
Νότιος τοίχος: Στο τύμπανο του ανατολικού τυφλού αψιδώματος διατηρούνται λείψανα τοιχογραφίας.

Βόρειος τοίχος:Στο τύμπανο του ανατολικού τυφλού αψιδώματος εικονίζεται δυτικά μεν ο Άγιος Μερκούριος και ανατολικά δε η Αγία Αικατερίνη. Κάτω και αριστερά, ως προς τον θεατή, υπάρχει μεγαλογράμματη επιγραφή, η οποία έχει ως εξής:
"ΔΕΕΙCIC THC ΔΟΥΛΗC
TOY ΘΥ ΝΙ ΚΥΤΕΙΑC NANHKO
ΛΑ ΧΡΟΥ CAΦΙ.
ΔΕΕΙCIC THC ΔΟΥΛΗC
TOY ΘΥ ΚΑ ΤΑΚΑΛΗC
K ΓΕΩΡ Κ Γ....Α....."
Ήτοι σε μεταγραφή:" Δέεισις της δούλης του Θ(εο)ύ Νικυτείας Νανηκόλα Χρουσάφι.Δέεισις της δούλης του Θ(εο)ύ Κατακαλής κ(αι) Γεωρ(γίου) κ(αι) γ(ονέων) α(υτών)"

 Οι τοιχογραφίες του πρώτου στρώματος είναι καλής ποιότητας και προέρχονται πιθανότατα από το 15ο αι. Οι τοιχογραφίες του δεύτερου στρώματος εμφανίζουν ξηρότητα και τυπικότητα, είναι μετρίας τέχνης και προέρχονται πιθανότατα από το 17ο αι.

Πηγή: "Χριστιανικά Μνημεία της Νήσου Κω"-Δρ. Ιωάννου Ηλ. Βολανάκη (ΚΩΑΚΑ-τόμος Γ' σελίδες 65-67)
"Τοπωνυμικά και Ονοματικά της Νήσου Κω"-Μιχ. Ευστ. Σκανδαλίδη
"Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) 
φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

SAINT CATHERINE, KOS

A chapel located amidst lush orchards, approximately 150 m from Saint John “Seven Steps” of the Cemetery and south of the town of Kos. It is a single-aisled structure with exterior dimensions of 9.70 × 6.50 m, with wall paintings probably dating to the 15th and 17th century. It was renovated after 1920 by the then Guild of Builders of Kos.

The courtyard of the church is used for the burial of unbaptized infants, stillbirths, or miscarriages.

Its name likely indicates a connection with the Holy Monastery of Mount Sinai.

Originally, it was covered by a built, semicylindrical roof with hollow tiles. When, at a later time, due to some destruction—possibly from an earthquake—the roof collapsed, the church was covered with wooden beams and patelia (a type of flat wooden roof). In recent years the flat roof was removed and replaced with a reinforced-concrete slab supported by square reinforced-concrete piers (the works were carried out without prior consultation with the Ephorate of Byzantine Antiquities of the Dodecanese; had there been consultation, the result of the interventions would evidently have been better), and it was subsequently plastered.

The long interior walls of the monument bear two blind arches each, which give the interior plasticity and also serve a static function, supporting the roof—especially in the initial period when it was semicylindrical.

The south exterior side of the church, which also forms the façade of the building, bears three blind arches, resulting in exterior walls articulated in a plastic manner and producing a pleasing aesthetic effect.

Inside the church, remnants of wall paintings are preserved in two layers; certainly, beneath the plaster there must be additional frescoes.

I. Sanctuary (Holy Bema)

Apse: Originally, six Holy Hierarchs concelebrating were depicted in this position, wearing episcopal vestments and holding open, inscribed liturgical scrolls. Of these, the three located in the northern half of the apse are better preserved and belong to the second (later) layer. In the southern half of the apse, remains of another three Holy Hierarchs concelebrating are preserved, belonging to the first (older) layer.

East wall: North of the apse a Holy Deacon is depicted. It is likely Saint Stephen the Protomartyr. South of the apse traces of other wall paintings can be discerned.

II. Nave

South wall: In the tympanum of the eastern blind arch, remains of a wall painting are preserved.

North wall: In the tympanum of the eastern blind arch Saint Mercurius is depicted on the west side, and Saint Catherine on the east side. Below and to the left, from the viewer’s perspective, there is a majuscule inscription as follows:

“ΔΕΕΙCIC THC ΔΟΥΛΗC

TOY ΘΥ ΝΙ ΚΥΤΕΙΑC NANHKO

ΛΑ ΧΡΟΥ CAΦΙ.

ΔΕΕΙCIC THC ΔΟΥΛΗC

TOY ΘΥ ΚΑ ΤΑΚΑΛΗC

K ΓΕΩΡ Κ Γ....Α.....”

Transcribed:

“Prayer of the servant of God Nikyteia Nanikola Chrousafi.

Prayer of the servant of God Katakalis and Georgios and their parents.”

The frescoes of the first layer are of good quality and probably date to the 15th century.

The frescoes of the second layer display dryness and conventionality, are of mediocre artistry, and probably date to the 17th century.