ΠΗΓΗ ΤΟΥ ΦΩΤΗ, ΑΝΤΙΜΑΧΕΙΑ

ΠΗΓΗ ΤΟΥ ΦΩΤΗ, ΑΝΤΙΜΑΧΕΙΑ

Η πρώτη μας επαφή με την πηγή ήταν οπτική, ψηλά από το Κάστρο της Αντιμάχειας. Διακρίναμε μία κατασκευή που έμοιαζε με δεξαμενή νερού, όταν ρωτήσαμε, μας είπαν ότι πρόκειται για την πηγή του Φώτη αλλά κανείς δεν μπορούσε να μας διαφωτίσει ως προς το πώς να πάμε.

η πηγή με τηλεφακό από το Κάστρο της Αντιμάχειας

Αυτό συνέβη το Νοέμβριο του 2012. Ένα χρόνο μετά πέντε "γενναίοι" αποφασίσαμε χωρίς να γνωρίζουμε αν υπήρχε πρόσβαση και ποια ήταν, να αναζητήσουμε την πηγή του Φώτη. Όλα τα χωράφια στην περιοχή είναι περιφραγμένα και γνωρίζαμε ότι μάλλον η πηγή βρισκόταν μέσα στη χαράδρα. Μετά από πολύωρη περιπλάνηση στα τυφλά, εντοπίσαμε το αντικείμενο του ενδιαφέροντός μας, χωμένο μέσα σε άγρια βάτα, και πυκνή βλάστηση.

Μόλις πλησιάσαμε περήφανα γιατί είχαμε πια ανακαλύψει την πηγή του Φώτη, αναρωτηθήκαμε αν άξιζε αυτή την ταλαιπωρία γιατί το ορθογώνιο κτίσμα που συναντήσαμε δεν είχε κάτι το εντυπωσιακό, ούτε έμοιαζε ιδιαίτερα με πηγή. Κατεβαίνοντας όμως στη μπροστινή πλευρά αποζημιωθήκαμε με το παραπάνω.

το κεντρικό κτίσμα της πηγής

Σύμφωνα με το Γ. Μαστορόπουλο και το "Αντιμάχεια Κώα" (2002) στην αναφορά του για τις πηγές, σημειώνει: "Τα πιο ενδιαφέροντα κτίσματα βρίσκονται στην πηγή του Φώτη η οποία είχε άμεση σχέση με το υπερκείμενο ιπποτικό κάστρο της Αντιμάχειας. Η πηγή που, ως μαρτυρείται, συνδέεται μέσω ιδιότυπου υπόγειου αγωγού με το εσωτερικό του κάστρου, σχηματίζει εξωτερικά αγωγό, ο οποίος καταλήγει σε καλοκτισμένη καμαροσκεπή κιστέρνα εσωτερικών διαστάσεων, περ. 3.50Χ4μ. και ύψος 3.50 μ.

περιμετρικά της κιστέρνας υπήρχε αυλάκι-αγωγός που μετέφερε το νερό

Η άντληση του νερού γινόταν από ένα μεγάλο παραθυροειδές άνοιγμα. Το κτίσμα ανηκει στην εποχή της Ιπποτοκρατίας. Στα επιχρίσματα των εσωτερικών επιφανειών διακρίνονται χαράγματα παλαιών πλοίων αδιευκρίνιστης εποχής.

Σε απόσταση δύο περίπου μέτρων βρίσκεται μια μικρότερων διαστάσεων αλλά κομψότερης όψης καμαροσκεπής δεξαμενή-βρύση με δύο κρουνούς.

Εδώ έχουμε χαρακτηριστικά στοιχεία της μουσουλμανικής μάλλον τέχνης, όπως είναι το οξυκόρυφο σχήμα της καμάρας κυρίως όμως η η μορφή  δύο αβαθών πώρινων τοξωτών αψιδωμάτων στα οποία εγγράφονται οι επίσης χαρακτηριστικοί κρουνοί του ύδατος.
Το νερό ερχόταν εδώ από τη μεγάλη κιστέρνα μέσω ενός στενότερου αγωγού. Ένα ορθογώνιο διάχωρο στο κέντρο προδίδει την ύπαρξη εκπεσούσης ενεπίγραφης πλάκας.

το τοξωτό αψίδωμα

Επειδή εξαιτίας της πυκνής βλάστησης ήταν αδύνατο να φωτογραφήσω τα αψιδώματα από απόσταση, παραθέτω το σκίτσο του Γ. Μαστορόπουλου που δείχνει την κύρια όψη της θολωτής δεξαμενής στη ρεματιά πλησίον του Κάστρου. Αναφέρει επίσης ότι το τρεχούμενο νερό κοντινής πηγής πιστεύεται ότι δηλητηριάστηκε από τους αμυνόμενους (μέσω υφιστάμενης κρυφής γαλαρίας) κατά τη διάρκεια ισχυρής τουρκικής πολιορκίας το έτος 1457.

Μερικά μέτρα από την πηγή του Φώτη υπάρχει ένα ακόμη κτίσμα το οποίο μοιάζει με κρυφή γαλαρία κι ίσως είναι αυτή που αναφέρει ο Μαστορόπουλος.

η κατασκευή σχετίζεται σίγουρα με την πηγή του Φώτη, μοιάζει με κρυφή σήραγγα κι έχει μεγάλο βάθος

κόκκινο νερό

αδιάβατη σχεδόν όλη η περιοχή

Πηγή: Αντιμάχεια Κώα, 2002, Γ. Μαστορόπουλος
Κείμενο, Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

FOTIS SPRING, ANTIMACHIA

Our first encounter with the spring was visual, from high up at the Castle of Antimachia. We noticed a structure that looked like a water tank. When we asked, we were told it was the Fotis Spring, but no one could explain how to get there.

The spring photographed with a telephoto lens from the Castle of Antimachia

That was in November 2012. A year later, five of us, “brave” as we were, decided to set out and find Fotis Spring, without knowing if there was even access to it or where it was exactly. All the fields in the area are fenced, and we suspected the spring lay somewhere inside the ravine. After hours of wandering blindly, we finally located our object of interest—hidden in wild thorn bushes and dense vegetation.

When we approached, proud of having discovered Fotis Spring, we wondered whether all that effort had been worth it, as the rectangular structure we found didn’t look particularly impressive and didn’t really resemble a spring. But as we climbed down to the front side, we were more than rewarded.

*The central structure of the spring

According to G. Mastoropoulos and his book “Antimachia, Kos” (2002), referring to local springs, he writes:

“The most interesting structures are found at Fotis Spring, which was directly connected to the overlying Knight’s Castle of Antimachia. The spring, as attested, is linked by a peculiar underground conduit to the interior of the castle, forming an external channel that leads to a well-built, vaulted cistern with internal dimensions of approx. 3.50 x 4 m and a height of 3.50 m.”

Around the cistern there was a groove-channel that carried the water away.

The water was drawn through a large, window-shaped opening. The structure dates to the Knights’ period. On the plaster of the interior walls, carvings of old ships of uncertain age can still be seen.

About two meters away stands a smaller but more elegant vaulted reservoir–fountain with two spouts.

Here we find characteristic elements of Islamic craftsmanship — the pointed shape of the arch and, above all, the form of the two shallow porous stone arched niches into which the water spouts are set.

The water came here from the main cistern through a narrower conduit. A rectangular recess in the center suggests the existence of a now-missing inscribed plaque.

*The arched niche

Due to the dense vegetation, it was impossible to photograph the arches from a distance, so I include G. Mastoropoulos’ sketch showing the main façade of the vaulted reservoir in the ravine near the Castle. He also mentions that water from a nearby spring is believed to have been poisoned by the defenders (via a hidden underground gallery) during a fierce Turkish siege in 1457.

A few meters from Fotis Spring there is another structure, which looks like a hidden gallery and is likely the one Mastoropoulos refers to.

This structure is definitely related to Fotis Spring — it resembles a hidden tunnel and is very deep.

*Red water

*Almost the entire area is impassable.