ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΗΤΑΣ, ΠΥΡΓΟΣ, ΚΕΦΑΛΟΣ

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΗΤΑΣ, ΠΥΡΓΟΣ, ΚΕΦΑΛΟΣ

Δυτικά του χωριού της Κεφάλου και σε απόσταση 3 χλμ. περίπου απ' αυτό, στη θέση Πύργος και στην κορυφή γηλόφου κείνται τα ερείπια αρχαίου οικισμού. Διακρίνεται εκτεταμένος χώρος, που περιβάλλεται με τείχος (πάχους 1.00 μ. περίπου), κτισμένο από αργολιθοδομή και ασβεστοκονίαμα και ενισχύεται με ορθογωνίου σχήματος πύργους. Εντός και εκτός του τείχους διατηρούνται λείψανα αρχαίων κτισμάτων τα οποία προέρχονται από διάφορες εποχές.

Πρόκειται πιθανότατα για τη θέση αρχαίου οικισμού, ο οποίος υπήρχε κατά τα προχριστιανικά χρόνια και συνέχισε τη ζωή του τουλάχιστον μέχρι τα μεσαιωνικά χρόνια.

Νοτιοανατολικά του περιτειχισμένου περιβόλου και σε επαφή με το τείχος, κείται το ερειπωμένο ναΰδριο του Αγίου Νικήτα. Ο χώρος του ναού καθαρίστηκε πριν δέκα περίπου χρόνια από κάτοικο της Κεφάλου και τοποθετήθηκε μικρό προσκυνητάριο. 

Λίγες κατεστραμμένες εικόνες, ένα θυμιατό κ κάποια μικροαντικείμενα, είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας πως εκεί βρίσκονται τα ερείπια του Αγίου Νικήτα, που είναι πραγματικά δυσεντόπιστα μιας και ουσιαστικά έχει απομείνει το περίγραμμα του ναού που προεξέχει ελάχιστα πάνω από το έδαφος. Εμείς χωρίς τη βοήθεια του οδηγού μας, πιθανόν να το είχαμε προσπεράσει αν και προσπαθούσαμε ώρα πολλή να το εντοπίσουμε.

ο οδηγός μας, Δημήτρης Αντωνούρης, στα ερείπια του Αγίου Νικήτα

Πρόκειται για μικρών διαστάσεων μονόχωρο, καμαροσκέπαστο οικοδόμημα, το οποίο εμφανίζει ορθογωνίου σχήματος κάτοψη (εσωτ. διάστ. 4.85Χ2.53 μ.). Η ανατολική πλευρά του περατούται σε μια ημικυκλική αψίδα (χορδής 2.08 και βέλους 1.00 μ.).

Στο μέσον της δυτικής πλευράς θα έκειτο η είσοδος (πλάτους 1.00 μ. περίπου). Ο ναός φαίνεται ότι χτίστηκε στη θέση παλιότερου, όπως μαρτυρείται από την ύπαρξη τοίχων και μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών (κολώνες κ.ά)

Κατά την ανέγερσή του χρησιμοποιήθηκαν δόμοι και κεραμίδια προερχόμενα από αρχαιότερα οικοδομήματα. Στις εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων του ναού υπήρχαν τοιχογραφίες, όπως φαίνεται από δόμους με γραπτά κονιάματα και σπαράγματα τοιχογραφιών με λείψανα παραστάσεων.

Δυτικά του ναού του Αγίου Νικήτα περισυνελέγη όστρακο, πάνω στο οποίο υπάρχει η εξής εγχάρακτη επιγραφή: IC XC NIKA
Ήτοι, σε μεταγραφή: Ιησούς Χριστός Νικά
Πρόκειται για επιγραφή με αποτροπαϊκό χαρακτήρα και πιθανώς προέρχεται από τάφο. Οι τοιχογραφίες προέρχονται πιθανώς από το 16ο αιώνα.

Πηγή:ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΩ
ΙΙ. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΙ ΝΑΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ & ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
-Δρ ΙΩΑΝΝΟΥ ΗΛ. ΒΟΛΑΝΑΚΗ (ΚΩΑΚΑ ΤΟΜΟΙ Γ'-Δ', σ. 97-98)
φωτογραφίες: Sophia Karagianni