ΗΛΙΑΚΗ, ΣΕΛΗΝΙΑΚΗ ΑΛΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΩΑΚΟ ΟΥΡΑΝΟ

ΗΛΙΑΚΗ, ΣΕΛΗΝΙΑΚΗ ΑΛΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΩΑΚΟ ΟΥΡΑΝΟ

Σε μια πεζοπορία στον Άγιο Φωκά, πολύ κοντά στον Άγιο Γεώργιο τον Καμαρίτη, παρατήρησα ένα εντυπωσιακό φαινόμενο στον ουρανό, ένα κυκλικό "ουράνιο τόξο" γύρω από τον ήλιο. Ρώτησα τους υπόλοιπους πεζοπόρους αν είχαν ξαναδεί κάτι παρόμοιο και πήρα για απάντηση μια παροιμία που έλεγαν οι παλιοί για τον κύκλο που σχηματίζεται γύρω από τον ήλιο αλλά και γύρω από το φεγγάρι: "Του ήλιου κύκλος άνεμος, του φεγγαριού χειμώνας".

Μόλις σήμερα διαπίστωσα ότι πρόκειται για ένα μάλλον ασύνηθες αλλά όχι σπάνιο οπτικό φαινόμενο με το όνομα "ηλιακή άλως".
Στη Μετεωρολογία Άλως (στ'αγγλικά: solar halo) ονομάζεται το οπτικό φαινόμενο που προκαλείται από τη διάθλαση και ανάκλαση του ηλιακού ή σεληνιακού φωτός πάνω στους παγοκρυστάλλους των νεφών. Συνεπώς απαντώνται δύο είδη άλω, οι ηλιακές και οι σεληνιακές. Επειδή βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη παγοκρυστάλλων, τα νέφη που μπορούν να προκαλέσουν το φαινόμενο αυτό βρίσκονται σε ύψος πάνω από 6.000μ. Τέτοια νέφη είναι τα λεγόμενα ανώτερα ή θυσανοστρώματα (Cirrostratus).

Με τον όρο «άλως» παρατηρούνται πολλά φαινόμενα ατελή, κύρια όμως εικόνα της άλω είναι εκείνη που παρατηρείται ως μέγας κύκλος σε απόσταση (ακτίνα) 22° έως 46° από το κέντρο της πηγής (Ηλίου ή Σελήνης). Στη πρώτη περίπτωση ο κύκλος έχει χρώμα λευκό, όταν όμως είναι έντονο το φαινόμενο το εσωτερικό είναι ερυθρό με διάφορες χρωματικές ζώνες (πορτοκαλί, κίτρινη και σπανίως πράσινη) προς το εσωτερικό. Πολύ σπάνια παρατηρείται και κυανή εξωτερική άλως.

Το μέρος του Ουρανού που περικλείει η άλως είναι πάντα ασθενέστερα φωτιζόμενο σε σχέση με την υπόλοιπη έκταση. Στη περίπτωση της ακτίνας των 46° οι παραπάνω χρωματισμοί είναι έντονα ευδιάκριτοι. Αλλά συνήθως η άλως αυτή δεν διακρίνεται ολόκληρη, παρά μόνο μέρος της πάνω από τον ορίζοντα. Σε σπάνια περίπτωση απέχει 90°, οπότε και παρατηρούνται δύο τόξα.
Ανάλογα όμως της θέσης του Ήλιου ή της Σελήνης, το φαινόμενο της άλω μπορεί να συνοδεύεται και με άλλα συναφή φαινόμενα όπως στήλες, φωτεινός σταυρός, περιζενιθιακό τόξο κ.ά.

Στη Μετεωρολογία η μεν "άλως η ηλιακή" συμβολίζεται με κύκλο στον οποίο φέρεται κάθετος και οριζόντια διάμετρος ως σταυρός, ενώ η "σεληνιακή άλως" με άνω ημικύκλιο με οριζόντια διάμετρο και κάθετη ακτίνα (δηλαδή το μισό του συμβόλου της ηλιακής).
Γενικά το φαινόμενο αυτό ανήκει στις «υφεσιακές» καταστάσεις δηλαδή όταν ακολουθεί ύφεση χωρίς αυτό όμως να αποτελεί και ασφαλές προγνωστικό κριτήριο καιρού, παρότι συνήθως το ακολουθούν θύελλες.
Στα γεωγραφικά πλάτη όπως της Ελλάδας, περίπου 35° - 41° το φαινόμενο αυτό κρίνεται μάλλον ασύνηθες αλλά όχι και σπάνιο.

Το φαινόμενο της σεληνιακής άλω (lunar halo) όπως το κατέγραψα στις 24/11/15 στο ουρανό της Κω.

Επίσης άλλο ένα περίεργο φαινόμενο που καταγράψαμε στα Θερμά σ'έναν καταγάλανο ουρανό και σχετίζεται με την άλω είναι το εξής: Ένα οριζόντιο ουράνιο τόξο, το οποίο επιστημονικά ονομάζεται Circumhorizontal arc ή CΗΑ, αλλά όλοι το ονομάζουν το ουράνιο τόξο της φωτιάς! Πολλοί το αποκαλούν έτσι επειδή μοιάζει σαν να καίγεται ένα ουράνιο τόξο καθώς ταξιδεύει στον ουρανό. Καταγράφεται ως μάλλον σπάνιο φαινόμενο!

Πηγή: wikipedia

Φωτογραφίες: Sophia Karagianni