ΗΛΙΑΚΗ, ΣΕΛΗΝΙΑΚΗ ΑΛΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΩΑΚΟ ΟΥΡΑΝΟ

ΗΛΙΑΚΗ, ΣΕΛΗΝΙΑΚΗ ΑΛΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΩΑΚΟ ΟΥΡΑΝΟ

Σε μια πεζοπορία στον Άγιο Φωκά, πολύ κοντά στον Άγιο Γεώργιο τον Καμαρίτη, παρατήρησα ένα εντυπωσιακό φαινόμενο στον ουρανό, ένα κυκλικό "ουράνιο τόξο" γύρω από τον ήλιο. Ρώτησα τους υπόλοιπους πεζοπόρους αν είχαν ξαναδεί κάτι παρόμοιο και πήρα για απάντηση μια παροιμία που έλεγαν οι παλιοί για τον κύκλο που σχηματίζεται γύρω από τον ήλιο αλλά και γύρω από το φεγγάρι: "Του ήλιου κύκλος άνεμος, του φεγγαριού χειμώνας".

Μόλις σήμερα διαπίστωσα ότι πρόκειται για ένα μάλλον ασύνηθες αλλά όχι σπάνιο οπτικό φαινόμενο με το όνομα "ηλιακή άλως".

Στη Μετεωρολογία Άλως (στ' αγγλικά: solar halo) ονομάζεται το οπτικό φαινόμενο που προκαλείται από τη διάθλαση και ανάκλαση του ηλιακού ή σεληνιακού φωτός πάνω στους παγοκρυστάλλους των νεφών. Συνεπώς απαντώνται δύο είδη άλω, οι ηλιακές και οι σεληνιακές. Επειδή βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη παγοκρυστάλλων, τα νέφη που μπορούν να προκαλέσουν το φαινόμενο αυτό βρίσκονται σε ύψος πάνω από 6.000μ. Τέτοια νέφη είναι τα λεγόμενα ανώτερα ή θυσανοστρώματα (Cirrostratus).

Με τον όρο «άλως» παρατηρούνται πολλά φαινόμενα ατελή, κύρια όμως εικόνα της άλω είναι εκείνη που παρατηρείται ως μέγας κύκλος σε απόσταση (ακτίνα) 22° έως 46° από το κέντρο της πηγής (Ηλίου ή Σελήνης). Στη πρώτη περίπτωση ο κύκλος έχει χρώμα λευκό, όταν όμως είναι έντονο το φαινόμενο το εσωτερικό είναι ερυθρό με διάφορες χρωματικές ζώνες (πορτοκαλί, κίτρινη και σπανίως πράσινη) προς το εσωτερικό. Πολύ σπάνια παρατηρείται και κυανή εξωτερική άλως.

Το μέρος του Ουρανού που περικλείει η άλως είναι πάντα ασθενέστερα φωτιζόμενο σε σχέση με την υπόλοιπη έκταση. Στη περίπτωση της ακτίνας των 46° οι παραπάνω χρωματισμοί είναι έντονα ευδιάκριτοι. Αλλά συνήθως η άλως αυτή δεν διακρίνεται ολόκληρη, παρά μόνο μέρος της πάνω από τον ορίζοντα. Σε σπάνια περίπτωση απέχει 90°, οπότε και παρατηρούνται δύο τόξα.

Ανάλογα όμως της θέσης του Ήλιου ή της Σελήνης, το φαινόμενο της άλω μπορεί να συνοδεύεται και με άλλα συναφή φαινόμενα όπως στήλες, φωτεινός σταυρός, περιζενιθιακό τόξο κ.ά.

Στη Μετεωρολογία η μεν "άλως η ηλιακή" συμβολίζεται με κύκλο στον οποίο φέρεται κάθετος και οριζόντια διάμετρος ως σταυρός, ενώ η "σεληνιακή άλως" με άνω ημικύκλιο με οριζόντια διάμετρο και κάθετη ακτίνα (δηλαδή το μισό του συμβόλου της ηλιακής).

Γενικά το φαινόμενο αυτό ανήκει στις «υφεσιακές» καταστάσεις δηλαδή όταν ακολουθεί ύφεση χωρίς αυτό όμως να αποτελεί και ασφαλές προγνωστικό κριτήριο καιρού, παρότι συνήθως το ακολουθούν θύελλες.

Στα γεωγραφικά πλάτη όπως της Ελλάδας, περίπου 35° - 41° το φαινόμενο αυτό κρίνεται μάλλον ασύνηθες αλλά όχι και σπάνιο.

Το φαινόμενο της σεληνιακής άλω (lunar halo) όπως το κατέγραψα στις 24/11/15 στο ουρανό της Κω.

Επίσης άλλο ένα περίεργο φαινόμενο που καταγράψαμε στα Θερμά σ'έναν καταγάλανο ουρανό και σχετίζεται με την άλω είναι το εξής: Ένα οριζόντιο ουράνιο τόξο, το οποίο επιστημονικά ονομάζεται Circumhorizontal arc ή CΗΑ, αλλά όλοι το ονομάζουν το ουράνιο τόξο της φωτιάς! Πολλοί το αποκαλούν έτσι επειδή μοιάζει σαν να καίγεται ένα ουράνιο τόξο καθώς ταξιδεύει στον ουρανό. Καταγράφεται ως μάλλον σπάνιο φαινόμενο!

Πηγή: wikipedia

Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

SOLAR HALO, LUNAR HALO & THE FIRE RAINBOW IN THE SKY OF KOS

During a hike in Agios Fokas, very close to Agios Georgios Kamaritis, I noticed a striking phenomenon in the sky: a circular “rainbow” around the sun. I asked the other hikers whether they had ever seen something similar, and their answer was an old saying about the circle that forms around the sun or the moon:

“When the sun has a halo, expect wind; when the moon has a halo, expect winter.”

Only today did I discover that this is a rather uncommon—though not rare—optical phenomenon known as a solar halo.

In Meteorology, a halo (solar or lunar) is the optical effect produced by the refraction and reflection of sunlight or moonlight on ice crystals within clouds. Therefore, two types of halos occur: solar halos and lunar halos. Since ice crystals are required, the clouds capable of producing the phenomenon must be at altitudes above 6,000 meters—these are the high-level cirrostratus clouds.

Under the term halo, many incomplete forms are observed, but the primary image is the large circle seen at a distance (radius) of 22° to 46° from the center of the light source (Sun or Moon). In the first case, the circle is white, but when the effect is strong, its inner part appears red, with colored bands (orange, yellow, and rarely green) toward the interior. Very rarely, a bluish outer halo may be observed.

The part of the sky enclosed by the halo is always less brightly lit than the surrounding sky. In the case of the 46° radius halo, the color bands are distinctly visible, although this halo is usually visible only in part—typically the section above the horizon. In rare cases it spans 90°, producing two arcs.

Depending on the Sun’s or Moon’s position, halos can also be accompanied by other optical phenomena such as light pillars, a light cross, circumzenithal arcs, and more.

In Meteorology, the solar halo is symbolized by a circle with a vertical and horizontal diameter (a cross), whereas the lunar halo is marked by the upper half of that symbol—an upper semicircle with a horizontal diameter and a vertical radius. The phenomenon is associated with depression-type weather systems; although it is not a reliable forecast on its own, it is often followed by storms.

In latitudes such as Greece (approximately 35°–41°), this phenomenon is considered unusual but not rare.

The lunar halo

Here is the lunar halo (lunar halo) I photographed on 24/11/15 in the sky of Kos.

The Fire Rainbow

Another unusual phenomenon we recorded at Thermes, under a clear blue sky and related to halos, was the following: a horizontal rainbow, scientifically known as a Circumhorizontal Arc (CHA), but commonly called the fire rainbow.

Many call it that because it looks like a rainbow blazing across the sky as it drifts overhead. It is considered a rather rare phenomenon!