ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ, ΠΥΛΙ

ΓΕΝΕΣΙΟ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, ΠΥΛΙ, ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ

Το παρεκκλήσι της Παναγίας (Γενέσιον Θεοτόκου) βρίσκεται στην οδό Περιπάτου στο Πυλί, ανήκει στην ενορία Αγίου Νικολάου Πυλίου και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Ο ίδιος ο συνοικισμός του Αγίου Νικολάου (ένας από τους 4 συνοικισμούς του Πυλίου), αναφέρεται και ως Περίπατος, όπως επίσης και το Κάστρο και ο περίβολος του Κάστρου Πυλίου αναφέρονται ως "Περίπατος", καθώς και η εκκλησία βρίσκεται στην οδό Περιπάτου. Δεν είναι εξακριβωμένο γιατί συνοικισμός-κάστρο-οδός πήραν την ονομασία αυτή.

Ίσως να θεωρείτο σαν τόπος κατάλληλος για περίπατο από τους κατοίκους του πρώτου συνοικισμού Αμανιού μετά τη μετοικεσία από το Παλιό Πυλί λόγω της πλούσιας βλάστησης της περιοχής αυτής, οφειλομένης στα άφθονα νερά των πηγών "Χαρμυλιού" και "Πηγής", γι'αυτό πήρε και το όνομα Περίπατος.

Σύμφωνα με τον Καρπαθιου, κατά τα τέλη του 18ου αιώνα, ο ιερέας Δημήτριος Οικονόμος,Εφημέριος του ναού Αγίου Νικολάου Πυλίου, κατά τη διάρκεια ασθένειάς του είδε στον ύπνο του την Παναγία, η οποία του είπε για να γίνει καλά να χτίσει εκκλησία στο όνομα του Γενεσίου της, υποδεικνύοντάς του και το χώρο. Μόλις έγινε καλά, έκτισε αυτό το ναΐδριο με δική του δαπάνη. 

Κατά μία άλλη εκδοχή, η χρονολογία οικοδομής φαίνεται να είναι το 1750 και κτήτορας ο Βασίλειος Χατζηβασιλείου. 
Το ναΐδριο λειτουργούσε από τους πιστούς, αλλά καθώς θεωρούνταν παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου Πυλίου, όλα τα έσοδα πήγαιναν στον Άγιο Νικόλαο. Την ίδια τακτική ακολούθησαν και οι κληρονόμοι του ιερέα, η κόρη του Χριστοφιλίνα και ο γαμπρός του Ανδρέας Καρπούζης, αλλά και μετέπειτα ο γιος τους Νικόλαος στον οποίο προίκισαν το κτήμα, μέσα στο οποίο βρισκόταν το παρεκκλήσι.

Ο γιος Νικόλαος, όμως, αναχώρησε οικογενειακώς για την Αμερική, κι έτσι ανέθεσε τη διαχείριση της περιουσίας του στον αδερφό του Δημήτριο Καρπούζη στις αρχές του 1933, και συνεπακόλουθα έγινε ο νέος ιδιοκτήτης και διαχειριστής. Σύμφωνα πάντα με τον Καρπαθιου, ο Δημήτριος Καρπούζης, "κινούμενος με ιδιοτέλεια", αρνήθηκε την παράδοση του παρεκκλησίου και αυθαίρετα καρπωνόταν κάθε σχετικό έσοδο.

Το αρχικό εκκλησάκι καταστράφηκε στο σεισμό του 1933.
Οι ενορίτες του Αγίου Νικολάου Πυλίου, προσφέρθηκαν να ανοικοδομήσουν το σεισμόπληκτο ναΐδριο με κοινές συνεισφορές. Όμως, ο Δημήτριος Καρπούζης ματαίωσε αυτήν την προσπάθεια. Ζήτησε χρήματα από τη χήρα του αδερφού του στην Αμερική, Δομνίτσα,η οποία και του τα έστειλε κι έτσι έγινε η ανοικοδόμηση του καινούριου παρεκκλησιού.

Πηγή: "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω)
Νικολάου Αθ. Ζάρακα-Τοπωνύμια της Νήσου Κω (Κωακά, τόμοι Α+Β')
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

NATIVITY OF THE THEOTOKOS, PYLI, PERIPATOS

The chapel of Panagia (Nativity of the Theotokos) is located on Peripatos Street in Pyli, belongs to the parish of Saint Nicholas of Pyli, and celebrates its feast on September 8.

The settlement of Saint Nicholas itself (one of the four settlements of Pyli) is also referred to as Peripatos, as are the Castle and the enclosure of the Pyli Castle, and the church is likewise located on Peripatos Street. It is not certain why the settlement, the castle, and the street all took this name.

Perhaps it was considered a suitable place for a walk (peripatos) by the inhabitants of the first settlement of Amanios, after their relocation from Old Pyli, due to the rich vegetation of the area, which was owed to the abundant waters of the “Charmylio” and “Pigi” springs. For this reason, it may have taken the name Peripatos.

According to Karpathios, towards the end of the 18th century, the priest Dimitrios Oikonomos, parish priest of the church of Saint Nicholas of Pyli, during an illness, saw the Virgin Mary in his sleep. She told him that in order to be cured, he should build a church in honor of her Nativity, also indicating the location. Once he recovered, he built this small church at his own expense.

According to another version, the date of construction seems to be 1750, and the founder was Vasileios Chatzivasileiou.

The small church was in use by the faithful, but since it was considered a chapel of Saint Nicholas of Pyli, all revenues went to Saint Nicholas. The same practice was followed by the priest’s heirs—his daughter Christofilina and her husband Andreas Karpouzis—and later by their son Nikolaos, to whom they bequeathed the estate in which the chapel stood.

However, their son Nikolaos emigrated with his family to America, and thus entrusted the management of his property to his brother Dimitrios Karpouzis at the beginning of 1933, who subsequently became the new owner and administrator. According to Karpathios, Dimitrios Karpouzis, “moved by self-interest,” refused to hand over the chapel and unlawfully appropriated all related revenues.

The original chapel was destroyed in the earthquake of 1933.

The parishioners of Saint Nicholas of Pyli offered to rebuild the earthquake-damaged chapel with collective contributions. However, Dimitrios Karpouzis obstructed this effort. He requested money from his brother’s widow in America, Domnitsa, who sent him the funds, and thus the new chapel was built.