ΝΕΡΑΚΙΖΙΑ, ΟΙ ΚΩΑΚΟΙ ΝΑΡΚΙΣΣΟΙ
Στην Κω τα λέμε νερακίζια, ίσως γιατί ανθίζουν κοντά ή και μέσα στο νερό, κυρίως μετά από βροχές. Η μυρωδιά τους είναι μεθυστική, ελαφρά ναρκωτική, ίσως γι'αυτό τους λένε νάρκισσους.
Οι νάρκισσοι περιλαμβάνουν περί τα 50 είδη. Στην Ελλάδα συναντώνται 6 με πιο δημοφιλή την γνωστή και από τους αρχαίους μύθους αμαρυλλίδα: Narcissus tazetta (Νάρκισσος ο Ταζέττιος).
Είναι πολυετές βολβώδες φυτό, ενδημικό της μεσογείου και ανθίζει νωρίς τον χειμώνα, τα δε άνθη του είναι ερμαφρόδιτα, (έχει αρσενικά και θηλυκά άνθη), που γονιμοποιούνται από μέλισσες. Το άρωμα των ανθέων είναι σχεδόν μεθυστικό. Μεγάλη ποσότητα ανθέων νάρκισσου σε κλειστό χώρο μπορεί να προκαλέσει ελαφρά νάρκωση.
Προτιμά τα βαριά και υγρά εδάφη αλλά δεν αποκλείεται να τα βρούμε και σε βραχώδεις εκτάσεις. Ο βολβός του κυρίως, (που μοιάζει με κρεμμύδι), αλλά και τα φύλλα περιέχουν ένα δηλητηριώδες αλκαλοειδές, τη Lycorine, η κατανάλωση της οποίας σε μεγάλες ποσότητες την καθιστά θανατηφόρο.
Το όνομα του προέρχεται από τον ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, τον Νάρκισσο, το δε tazetta σημαίνει μικρή κούπα, από το σχήμα της κίτρινης κορόνας του άνθους.
Ενώ για τη δύση είναι ένα σύμβολο ματαιοδοξίας, ένεκα του μύθου του νάρκισσου, στην Κίνα είναι σύμβολο καλοτυχίας.
Ο νάρκισσος, σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν ένας θαυμαστής ομορφιάς, νέος της Βοιωτίας. Μια εκδοχή του μύθου λέει, ότι απασχολημένος τόσο πολύ να θαυμάζει την ομορφιά του, δεν άκουγε την ερωτευμένη μαζί του νύμφη Ηχώ που τον καλούσε συνέχεια και έτσι η Νέμεσις αποφάσισε να τον τιμωρήσει, έτσι τον έκανε να δει την αντανάκλαση του στα νερά του ποταμού, να την ερωτευτεί και να πεθάνει από τη λύπη του που δεν μπορούσε να ζήσει τον τρελό έρωτα του με τον εαυτό του.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο νάρκισσος αρνήθηκε τον έρωτα του Αμεινία ο οποίος αυτοκτονεί, και έτσι η Νέμεσις, αποφάσισε να τον τιμωρήσει με το ίδιο νόμισμα, και τον οδήγησε να δει το είδωλο του στο νερό της πηγής, να το ερωτευτεί και να αυτοκτονήσει και αυτός, μη μπορώντας να ανταποκριθεί στον έρωτα με το είδωλο του.
Από τους μύθους αυτούς βγήκε και ο όρος της ψυχολογίας: ναρκισσισμός.
Ανήκει στην κατηγορία με πρωτεύουσα προτεραιότητα προστασίας γιατί τα τελευταία χρόνια τον νάρκισσο αυτόν τον βρίσκουμε όλο και πιο σπάνια. Η μεγάλη απειλή του είναι μια και μοναδική: η συλλογή. Λόγω του αρώματος του και της ομορφιάς του είναι περιζήτητο στη συλλογή από νέους, γέρους και παιδιά. Για χόρτα ξεκινάνε μερικοί και γυρίζουν και με ένα ματσάκι με νάρκισσους για το ανθοδοχείο.
Στις λαϊκές αυτή την εποχή τα ματσάκια με νάρκισσους πωλούνται με το κιλό. Ευτυχώς τελευταία καλλιεργούνται και πωλούνται και ήμερες ποικιλίες του. Επίσης από καλλιεργούμενες ποικιλίες βγαίνει το αιθέριο έλαιο του, που χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοποιία.
Οικογένεια: Amaryllidaceae, Αμαρυλλίδες
Γένος: Narcissus, νάρκισσος
Είδος: Narcissus tazetta
Στην Κρήτη τα λένε μανουσάκια ή μανούσα, στην Κω νερακίζια, στην Αμοργό Μαρτακούδια
άλλες ονομασίες: Κινέζικο ιερό κρίνο ή ζουμπούλι ή Bunchflower daffodil ή Polyanthus narcissus ή Chinese Sacred Lily ή Bunch-flowered Narcissus ή Joss flower.
Μπορείτε να τα βρείτε μόνα τους, στην άκρη του δρόμου, ή χωράφια γεμάτα απ' αυτά!
φωτογραφίες: Sophia Karagianni
Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:
NERAKIZIA – THE NARCISSI OF KOS
On Kos we call them nerakizia, perhaps because they bloom near or even in water, mostly after rainfall. Their scent is intoxicating, slightly narcotic—perhaps this is why they are called narcissi. There are around 50 species of narcissus. In Greece, six species are found, the most well-known being the amaryllis of ancient myths: Narcissus tazetta.
It is a perennial bulbous plant, native to the Mediterranean, and it blooms early in winter. Its flowers are hermaphroditic (having both male and female organs) and are pollinated by bees. The scent of the flowers is almost intoxicating; a large quantity of narcissus flowers in an enclosed space may cause light narcosis.
It prefers heavy and moist soils, but can also be found in rocky areas. Its bulb (which resembles an onion) and its leaves contain a poisonous alkaloid, lycorine; consumed in large quantities, it can be fatal.
Its name comes from the hero of Greek mythology, Narcissus, while tazetta means “small cup,” referring to the shape of the flower’s yellow corona. Whereas in the West the flower symbolizes vanity—due to the myth of Narcissus—in China it is considered a symbol of good luck.
According to mythology, Narcissus was an extraordinarily handsome youth from Boeotia. One version of the myth says that he was so absorbed in admiring his own beauty that he ignored the nymph Echo, who was in love with him and called out to him constantly. Nemesis decided to punish him by making him see his reflection in the river’s waters, fall in love with it, and die from grief when he realized he could not fulfill this impossible love for himself.
Another version says that Narcissus rejected the love of Ameinias, who then took his own life. As punishment, Nemesis led Narcissus to see his reflection in a spring, to fall in love with it, and ultimately to commit suicide as well, as he could not reciprocate the love he felt for his own image. From these myths comes the psychological term narcissism.
This flower belongs to the category of species requiring priority protection, as in recent years it has become increasingly rare. Its greatest threat is a single one: collection. Because of its fragrance and beauty, it is highly sought after by young and old alike. Some people go out to gather greens and return home with a bundle of narcissi for the vase. At the markets during this season, bunches of narcissi are sold by the kilo. Fortunately, cultivated varieties are now available as well. Essential oil extracted from cultivated forms is widely used in perfumery.
Family: Amaryllidaceae (Amaryllids)
Genus: Narcissus
Species: Narcissus tazetta
In Crete they are called manousakia or manousa, in Kos nerakizia, in Amorgos martakoudia.
Other names: Chinese sacred lily, zambouli, bunch-flower daffodil, polyanthus narcissus, Chinese Sacred Lily, bunch-flowered narcissus, Joss flower.
You may find them on their own by the roadside—or entire fields filled with them!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου