ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΝΑΥΚΛΗΡΟΣ

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΝΑΥΚΛΗΡΟΣ

Πλεύσας θάλασσαν εν πυρί την του βίου,
Nαύκληρ’ έφθασας εις γαληνούς λιμένας.

Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος ή Ναύκληρος
Aνήκει στον τύπο του μονόχωρου, καμαροσκέπαστου ναού με τρίπλευρη εξωτερικά αψίδα και δύο εισόδους, μία στη δυτική και μία στη βόρεια όψη. Ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη, προστάτη των Ιωαννιτών Ιπποτών και χρονολογείται στον 15ο αι.. Στις αρχές του 19ου αιώνα, και πριν την οικοδόμηση του Αγίου Νικολάου, είχε τη θέση του μητροπολιτικού ναού της Χώρας. Στα μέσα του 19ου αι. αιώνα το Κοινό της Κω ορίζει ως υπεύθυνο για τη συντήρηση και την επισκευή του τον Αναστάσιο Πλατανίστα. 

Ο ναός είχε υποστεί μεγάλες ζημιές πριν το σεισμό του 1933, και ήταν σε ερειπιώδη μορφή πριν από το 1861 και φαίνεται πως η επισκευή που ανέλαβε να κάνει ο Πλατανίστας δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Αμέσως μετά το σεισμό ξεκίνησαν οι ανασκαφές εντός της Χώρας (Πόλη της Κω). Απομακρύνθηκαν τα μπάζα από 400 περίπου σπίτια και κατεδαφίστηκαν τρεις από τις εννέα εκκλησίες της Χώρας. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην Χώρα από την Ιταλική Αρχαιολογική Αποστολή διαπιστώθηκε ότι ήταν κτισμένος επάνω από Ιερό της Aφροδίτης.

Tον Iούνιο του 1943 αποφασίστηκε η μεταφορά του στο ΒΔ τμήμα της Χώρας, σημαντικό τεχνικό έργο για την εποχή εκείνη, για να ολοκληρωθεί η ανασκαφή του ιερού. αποκαλυφθεί το ιερό. Κατά την αναστήλωση, για τις συμπληρώσεις των πλευρικών τοίχων και την κατασκευή της καμάρας χρησιμοποιήθηκε μαλακός λίθος Κεφάλου. Η συμπλήρωση έγινε σε εσοχή και μία ευδιάκριτη πατούρα διαχωρίζει τα δύο τμήματα. Η στεγανοποίηση της καμάρας έγινε με κουρασάνι (υδραυλικό κονίαμα). 

Το 1947 ο Μητροπολίτης Κώου, Εμμανουήλ Καρπάθιος, αφιερώνει την εκκλησία σε ένα Νεομάρτυρα της Κω, τον Άγιο Ιωάννη το Ναύκληρο και ο Δήμος Κω, μετά από σχετικό αίτημα του Μητροπολίτη, μετονομάζει την οδό που οδηγεί σε αυτόν σε οδό Ναυκλήρου.
Ο Κώος αυτός ναύκληρος εξισλαμίστηκε με τη βία από τους Τούρκους στην Κω. Αυτός όμως, πέταξε τα Τούρκικα ρούχα και ζούσε χριστιανικά. Οι Τούρκοι τον αντελήφθησαν, τον συνέλαβαν και τον μαστίγωσαν ανελέητα, και κατόπιν τον φυλάκισαν. Μέσα στη φυλακή, οι Τούρκοι προσπαθούσαν να τον μεταπείσουν στον μουσουλμανισμό, αλλά ο νεομάρτυρας απαντούσε: «Εγώ στον Κύριο μου Ιησού Χριστό πιστεύω και αυτόν ομολογώ για Θεό αληθινό, με όλη μου την ψυχή και την καρδιά. Τη δε δική σας θρησκεία αποστρέφομαι και είμαι έτοιμος να υπομείνω όσα βασανιστήρια και αν μου κάνετε για την αγάπη του Χριστού μου».

Βλέποντας το αμετάθετο της γνώμης του οι βασανιστές του, τον οδήγησαν με βασανισμούς στον κριτή, που διέταξε τον ανηλεή δαρμό του και τον καταδίκασε να καεί ζωντανός. Έτσι, μ' αυτόν τον τρόπο, στις 8 Απριλίου 1669 μ.Χ., μαρτύρησε ο Άγιος αυτός νεομάρτυρας της Κω. Ακολουθία του Αγίου συνέταξε ο Γεράσιμος Μοναχός Μικραγιαννανίτης. Επίσης, το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, μετονομάστηκε επονόματι του Νεομάρτυρα αυτού, καθώς και η οδός που οδηγεί στο Ναΰδριο αυτό φέρει το όνομα του.

Η εκκλησία είναι μόνιμα κλειστή παρά το αρχαιολογικό, ιστορικό και τοπικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει για τους ντόπιους αλλά και τους τουρίστες. Στάθηκα τυχερή και επισκέφτηκα το εσωτερικό της κατά τη διάρκεια γαμήλιας τελετής μία από τις λίγες, που σπάνια τελούνται στην εκκλησία αυτή. Υπάρχουν παντού στο ναό διάσπαρτα κομμάτια τοιχογραφιών τα οποία μοιάζουν έτοιμα να τοποθετηθούν πίσω στα αντίστοιχα αριθμημένα τμήματα του τοίχου.Στην πραγματικότητα όμως η αρίθμηση μάλλον σχετίζεται με τη μεταφορά τον ναού από την ανατολική αρχαιολογική ζώνη στη θέση που είναι σήμερα.

Στο ναό βρίσκονται εντοιχισμένα αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη στην πρόσοψή του αλλά και περιμετρικά του ναού, όπως επίσης και στον αύλειο χώρο. Η εκκλησία βρίσκεται σε πολύ όμορφο σημείο ανάμεσα στην Αστυνομία και την Ιπποκράτους, το Ακταίο και την Ανατολική Αρχαιολογική Ζώνη, ανάμεσα στον Άγιο Γεώργιο του Αρρεναγωγείου και την Παναγία Γοργοεπήκοο. 

Πηγή:   http://www.kosinfo.gr/
Περισσότερες πληροφορίες: Βασίλης Σ. Χατζηβασιλείου

• Ο Νεομάρτυρας Άγιος Ιωάννης ο Ναύκληρος. Ιστορικό Υπόμνημα-Ιερή Ακολουθία. Κως 2011. Διατίθεται αποκλειστικά από την Ιερά Μητρόπολη Κώου & Νισύρου.

Περισσότερες πληροφορίες για το βίο του Αγίου: http://www.saint.gr/210/saint.aspx
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni