Ο Άϊ Γιάννης της Σκάλας – περιοχή Robinson
Στον δρόμο από την πόλη της Κω προς την Καρδάμενα, στην περιοχή που οι ντόπιοι αποκαλούν «Η Ξέρα του Άϊ Γιάννη», ένα τοπωνύμιο που οι κάτοικοι κουβαλούν σαν μνήμη χρόνων, αλλά που είναι γνωστό στους περισσότερους ως «Robinson» (από την ονομασία του ξενοδοχείου ROBINSON DAIDALOS), ξεπροβάλλει ένα μικρό εκκλησάκι με μεγάλη ιστορία: ο Άϊ Γιάννης της Σκάλας, ή αλλιώς «του Γιαλού της Σκάλας». Το σημερινό ξωκλήσι χτίστηκε το 2019, με πρωτοβουλία και δαπάνη του Σπύρου Κέντρου, πάνω στα ερείπια ενός παλιότερου ναΐσκου αφιερωμένου στον Άγιο Ιωάννη. Πολύ κοντά στο εκκλησάκι βρίσκεται κρυμμένη καλά η πηγή με το όνομα "ΤΟΥ ΆΙ-ΓΙΑΝΝΗ Η ΣΚΑΛΑ". Η ονομασία "σκάλα" προκύπτει από το γεγονός ότι η πηγή-κρήνη βρίσκεται σε ύψωμα, το οποίο κατέβαιναν οι γυναίκες του χωριού σα σκάλα για να ξεπλύνουν στη θάλασσα τα λουμπούνια τους και τις κρεμμύδες τους, καθώς το νερό της πηγής δεν αρκούσε, μιας και θεωρούσαν το νερό της θάλασσας να έχει απολυμαντική δράση. Το παλιό εκκλησάκι βρισκόταν σε μια δύσβατη τοποθεσία, «σε δαμάκια»* – έναν ξερολιθένιο στίχο χτισμένο από πέτρες – εκεί όπου η γη γίνεται άγρια και ο γκρεμός αγγίζει τη θάλασσα. Σήμερα, το εκκλησάκι στέκει λευκό και φροντισμένο, κρατώντας ζωντανή την παράδοση του τόπου. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου, ημέρα της Αποτομής της Κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου, και τότε οι ντόπιοι και οι επισκέπτες συναντιούνται εδώ, συνεχίζοντας μια ιστορία που δεν ξεθωριάζει. *δαμάκι (το) - 1. σαν δαμάκι εμείς λέμε τον τοίχο από ξερολιθιά που δημιουργεί ένα μικρό επίπεδο κομμάτι γης. Πιθ.όμως από την ετυμολογία του, η αρχική του έννοια να ήταν ένα μικρό τμήμα γης, ένα μικρό τμήμα αγρού σε πλαγιά που έχει ισοπεδωθεί και συνήθως το χώμα του υποστηρίζεται με τοίχο χτισμένο με πέτρες χωρίς λάσπη, ξερολιθιά και έτσι να έμεινε σαν δαμάκι το τοιχάκι
Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:
St. John of Skala – Robinson Area
On the road from the town of Kos towards Kardamena, in the area locals call “The Islet of St. John” (Η Ξέρα του Άϊ Γιάννη), a toponym carried as a memory for generations but better known to most as “Robinson” (from the name of the hotel ROBINSON DAIDALOS), there stands a small chapel with a long history: St. John of Skala, also known as “of the Shore of Skala”.
The present-day chapel was built in 2019, through the initiative and expense of Spyros Kentros, on the ruins of an older shrine dedicated to St. John. Very close to the chapel, well hidden, is the spring called “The Skala of St. John”. The name “skala” (literally, “stair” or “ladder”) comes from the fact that the spring-fountain is located on a higher ground, which the village women descended like a staircase to rinse their loumounia (woolen clothes) and onions in the sea, since the water of the spring was not sufficient. They believed that sea water had a disinfecting effect.
The old chapel stood in a rough, hard-to-reach location, “in damakia” – a dry-stone terrace wall built of stones – where the land becomes wild and the cliff meets the sea.
Today, the chapel stands white and well cared for, keeping alive the tradition of the place. Its feast day is on August 29, the commemoration of the Beheading of St. John the Baptist, when locals and visitors gather here, continuing a story that never fades.
Damakia (sing. damaki): a local word used for a terrace wall of dry stonework that creates a small flat piece of land. Possibly, by its etymology, its original meaning referred to a small section of a field on a slope, leveled and supported with a dry-stone wall (built without mortar), and over time the wall itself came to be called damaki.
