ΜΙΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ, ΚΕΦΑΛΟΣ

ΜΙΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ, ΚΕΦΑΛΟΣ

Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι υπάρχει τόσο μεγάλο ποτάμι στο νησί της Κω. Είδα πρώτη φορά φωτογραφία του από το Γεωδίφη, με την ονομασία Μέγας ή Μίας-ένας ''νεκρός'' ποταμός.

Το "Μέγας" το κατάλαβα από το μέγεθος, αλλά το "Μίας" (Μείας κατά το Ζαρράφτη) και το "νεκρός" μου δημιούργησαν πολλές απορίες κι άρχισα να το ψάχνω.

,

Κατ'αρχήν, η λέξη Μίας μάλλον προκύπτει ετυμολογικά από τη λέξη Μέγας, δηλαδή μεγάλος. Υπάρχει ακόμη ένας Μίας ποταμός, μικρότερος σε μέγεθος, στην Καρδάμαινα.

Στην Κέφαλο υπάρχουν αρκετοί μικροί χείμαρροι. Στη βόρεια πλευρά της από του Ατσά ως το Κοχυλάρι χύνονται έντεκα, κατά το Ζαρράφτη, στην υπόλοιπη περιφέρειά της είκοσι πέντε, που ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Μίας, ο μεγαλύτερος, που σχηματίζεται από ρυάκια στα δυτικά του χωριού και εκβάλλει βόρεια στη θάλασσα, στον όρμο μεταξύ Βουνάρας και Πρασονησιών.

Σύμφωνα με το Γεωδίφη, ο Μέγας Ποταμός μαζί με τον Κάλαμο αποτελούν τα σημαντικότερα υδάτινα συστήματα της Κεφάλου. Πηγάζει από το μικρό ύψωμα του Αυγερινού(181 μέτρα από την στάθμη της θάλασσας) που βρίσκεται βορειοδυτικά του αρχαίου θεάτρου της τοποθεσίας Παλάτια. Έχει μήκος περίπου 4,3 χιλιόμετρα και η διαδρομή που ακολουθεί περνά κοντά από την κοινότητα της Κεφάλου.

Όταν διάβασα αναλυτικά το άρθρο του Γεωδίφη κατάλαβα επίσης γιατί αναφερόταν στο Μία σα νεκρό ποταμό. Επί χρόνια το νερό του Μέγα Ποταμού ακολουθούσε μία συγκεκριμένη διαδρομή προς τα χαμηλότερα τοπογραφικά σημεία. Με την ανάπτυξη και την επέκταση του χωριού οι γηγενείς άρχισαν να το βλέπουν σαν ένα μέσο διάθεσης αποβλήτων. Ήταν βολικός και το εγχείρημα απλό. Τα απόβλητα μέσα στο νερό δεν μπορούμε να τα δούμε. Σιγά-σιγά άρχισε να μετατρέπεται σε ένα τεράστιο αγωγό αποχέτευσης. Με τον καιρό το ολέθριο λάθος του Μεγάλου Ποταμού, να βρεθεί κοντά σε κατοικημένη περιοχή , αποτελεί ένα πρόβλημα το οποίο πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί.

Στις 22/10/2010, ο Κώστας Κωστογλάκης παρουσίασε το πρόβλημα το οποίο εξακολουθεί να υφίσταται , χαρακτηριστικά ανέφερε ''σε μία πανέμορφη παραλία νοτιοδυτικά της Κεφάλου, ανακαλύψαμε που καταλήγουν όλα ή αν όχι όλα - τα περισσότερα απόβλητα της. Λύματα όλων των ειδών και κυρίως επικίνδυνης φύσεως χημικά απόβλητα να ρέουν ασταμάτητα σε μία απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων καταλήγοντας στη θάλασσα. Η δυσωδία έντονη σε μία περιοχή κατά τ' άλλα προστατευόμενη...''

Παρ' όλ' αυτά το τοπίο είναι μοναδικής ομορφιάς κι εμείς το έχουμε προσεγγίσει με δυο διαφορετικούς τρόπους με διαφορετικές καιρικές συνθήκες. Την πρώτη φορά, μας οδήγησε από την Κέφαλο ο Δημήτρης Αντωνούρης με δυνατό αέρα και από μια σχετικά σύντομη διαδρομή κατεβαίνοντας από ψηλά προς τη θάλασσα στην παραλία τσέπης (pocket beach) του Βίτσικου.

Στη μίνι παραλία είχαμε να αντιμετωπίσουμε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα, με άγρια κύματα να χτυπάνε στα απόκρημνα βράχια. 

Τη δεύτερη φορά που πήγαμε στο Μία ποταμό, ξεκινήσαμε παραλιακά από το Λιμνιώνα σε μια ηλιόλουστη μέρα που δεν κουνιόταν φύλλο. Τα χρώματα και οι αντανακλάσεις ήταν μοναδικά.

Και στις δύο περιπτώσεις ο Μίας ήταν μία υπέροχη εικόνα, που είμαι σίγουρη πως ελάχιστοι Κώοι έχουν απολαύσει και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τη χαλάει η ανθρώπινη παρέμβαση. 

Πηγή: Ιστορία της Νήσου Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου

http://www.geodifhs.com/kappaomegaiotaalpha/megaspotamos1
Τοπωνύμια της Νήσου Κω, Νικολάου Ζάρακα (Κωακά-Τόμοι Α' & Β' σ. 157)
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

MIAS RIVER, KEFALOS

I could not have imagined that there is such a large river on the island of Kos. I first saw a photograph of it by Geodifis, under the name Megas or Mias—a “dead” river.
The “Megas” I understood from its size, but the “Mias” (or Meias, according to Zarraftis) and the term “dead” raised many questions for me, so I began to look into it.

First of all, the word Mias probably derives etymologically from the word Megas, meaning large. There is another Mias river, smaller in size, in Kardamaina.
In Kefalos there are several small torrents. On its northern side, from Atsa to Kochylari, eleven flow into the sea, according to Zarraftis, and on the rest of its perimeter twenty-five, among which the Mias stands out as the largest. It is formed by streams to the west of the village and empties north into the sea, into the bay between Vounara and the Prasonisia islets.

According to Geodifis, the Megas River together with the Kalamos are the most important water systems of Kefalos. It springs from the small hill of Avgerinos (181 meters above sea level), located northwest of the ancient theater at the site of Palatia. It is about 4.3 kilometers long, and its course passes close to the community of Kefalos.

When I read Geodifis’ article in detail, I also understood why the Mias was referred to as a dead river. For years, the water of the Megas River followed a specific course toward lower topographical points. With the growth and expansion of the village, the locals began to see it as a convenient means of waste disposal. It was practical and simple: waste in the water cannot be seen. Gradually, it began turning into a huge sewage conduit. Over time, the fatal mistake of the Megas River—being located near an inhabited area—became a problem that must be immediately addressed.

On 22/10/2010, Kostas Kostoglákis presented the issue, which still persists. He specifically noted: “On a beautiful beach southwest of Kefalos, we discovered where all—or if not all, most—of its waste ends up. Sewage of all kinds, and mainly hazardous chemical waste, flowing ceaselessly over a distance of about 3 kilometers, ending in the sea. The stench is intense in an otherwise protected area…”

Nevertheless, the landscape is of unique beauty, and we approached it on two different occasions under different weather conditions. The first time, Dimitris Antonouris led us from Kefalos, in strong wind, along a relatively short route descending from above toward the sea at the pocket beach of Vitsikos.

On the small beach we were faced with a stormy sea, with wild waves crashing against the steep rocks.

The second time we went to the Mias River, we started along the coast from Limnionas, on a sunny day when not a leaf was moving. The colors and reflections were unique.

In both cases, the Mias was a magnificent sight, which I am certain very few people of Kos have enjoyed—and which should by no means be spoiled by human intervention.