Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ

Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ

Ο πλάτανος του Ιπποκράτη βρίσκεται σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία μέσα στην πόλη της Κω, πίσω ακριβώς από το Διοικητήριο (Επαρχείο) και δίπλα στο Κάστρο της Νεραντζιάς. Για την ακρίβεια, μια γέφυρα χωρίζει την πλατεία Πλατάνου και τον Πλάτανο από το Κάστρο.

η γέφυρα του Κάστρου ή γέφυρα των Φοινίκων που ενώνει τον Πλάτανο με το Κάστρο Νεραντζιάς (στο βάθος ο Πλάτανος)

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ
Η έκταση στην οποία φύεται ο "πλάτανος του Ιπποκράτη" αποτελεί πλατεία (πλακόστρωτη), περιμετρικά της οποίας υπάρχουν μονώροφα και διώροφα κτήρια (το Διοικητήριο, το Τζαμί της Λότζιας κλπ) τα οποία χρησιμοποιούνται ως γραφεία, για τις ανάγκες του Επαρχείου της Κω και ως εμπορικά καταστήματα. Αν και η περιοχή βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, υπάρχει αρκετή ησυχία και ένα δροσερό περιβάλλον. Στη σκιά των δέντρων απέναντι από τον "πλάτανο του Ιπποκράτη" υπάρχει παλιά βρύση με πόσιμο νερό.

η μαρμάρινη κρήνη με την οθωμανική επιγραφή που λέει ότι το νερό είναι από την πηγή του Ιπποκράτη

Στη βόρεια πλευρά του περιτοιχίσματος του Πλατάνου του Ιπποκράτη, απέναντι από το Φρούριο των Ιπποτών, υπάρχει κρήνη τοποθετημένη σε μιαν αρχαία και ανάγλυφη λάρνακα από λευκό μάρμαρο. Πάνω στην κρήνη είναι χαραγμένη με παλιά τούρκικη γραφή η φράση: "Ανέστησε την κρήνη κι έτρεξε το νερό από την πηγή του Ιπποκράτη", ο Γαζή Χασάν Πασάς το 1200" έτος εγίρας που αντιστοιχεί με το χριστιανικό 1786.
Η πλατεία είναι υπερυψωμένη στρωμένη με βοτσαλωτό και η κυκλοφορία τροχοφόρων (αυτοκίνητα, μοτοποδήλατα κ.λ.π.) μέσα σ' αυτήν και στο κεκλιμένο πλακόστρωτο, που την ενώνει με τον περιμετρικό δρόμο απαγορεύεται. Ο θόρυβος από την κίνηση των οχημάτων από τον περιμετρικό δρόμο, λόγω της πυκνής βλάστησης και των λιθόκτιστων με λαξευμένο πωρόλιθο, τοίχων αντιστήριξης είναι ελάχιστος.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Ο πλάτανος του Ιπποκράτη αποτελεί ιστορικό αξιοθέατο το οποίο επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι από την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Επίσης πολλοί είναι ειδικά οι γιατροί, απ' όλο τον πλανήτη, που έρχονται στην Κω για να δουν και να θαυμάσουν τον πλάτανο στην σκιά του οποίου δίδασκε ο πατέρας της Ιατρικής επιστήμης, ο Ιπποκράτης.

Το είδος του πλατάνου είναι Πλάτανος ο ανατολικός (Platanus orientalis L.) και η ηλικία του, αν και δεν έχει επακριβώς καθοριστεί, θεωρείται ότι υπερβαίνει τα 2.300 χρόνια. Η διάμετρος κορμού, στη βάση του, είναι 4,70 μέτρα και η περίμετρός του 10,50 μέτρα.

ο πλάτανος σε πλήρη άνθιση

Το εγκάρδιο ξύλο του κορμού και των μεγάλων σε ηλικία κλάδων, με την πάροδο των αιώνων, έχει σαπίσει από προσβολές διαφόρων μυκήτων και ξυλοφάγων εντόμων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μεγάλη κουφάλα στο εσωτερικό του. Έτσι ο ζωντανός κορμός έχει περιοριστεί σε έναν κατά τμήματα περιμετρικό δακτύλιο, πάχους από μηδέν (0) μέχρι δέκα με δεκαπέντε (10-15) εκατοστά.

Μετά το 1975 η Δασική Υπηρεσία υπέδειξε και εφαρμόστηκαν μέτρα προστασίας, που αύξησαν την ζωτικότητα του δέντρου, σταθεροποίησαν την φθίνουσα πορεία του και την σήψη του ξύλου και από τότε το πάχος του περιμετρικού δακτυλίου άρχισε σιγά σιγά να αυξάνει. Έγινε επίσης υποστύλωση των πλάγιων κλάδων, οι οποίοι κινδύνευαν να καταρρεύσουν κάτω από την πίεση του βάρους τους και τις τάσεις που δημιουργούνται από την επίδραση των ανέμων.

μπροστά η μαρμάρινη κρήνη και πίσω το Τζαμί της Λότζιας

Τέθηκε κάτω από καθεστώς απόλυτης προστασίας ύστερα από την με αριθμό 180324/6701/30 Αυγ.1985 (ΦΕΚ 589 τ.Β 2-10-85) Απόφαση του τέως Υπουργού Γεωργίας και νυν Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την οποία κηρύχτηκε ο "πλάτανος του Ιπποκράτη" μαζί με την γύρω από αυτόν έκταση, που είναι βιολογικά και οικολογικά αναγκαία για την αποτελεσματική προστασία του, ως Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης.

Πολλές ιατρικές σχολές, ιατρικές βιβλιοθήκες και ινστιτούτα έχουν, ή υποστηρίζουν ότι έχουν, δέντρα τα οποία προέρχονται από το αρχικό δέντρο στην Κω.

Το Διεθνές Οικολογικό Ίδρυμα COLAS σε πρόσφατο κατάλογό του περιλαμβάνει τον Πλάτανο μεταξύ των 70 μακροβιότερων δέντρων της υφηλίου.

πίσω από τον Πλάτανο η Μαυριτανική Κρήνη

Δυτικά της μαυριτανικής κρήνης στέκει αρχαία μαρμάρινη κολόνα με κορινθιακό κιονόκρανο

Ο Γάλλος περιηγητής Jean Thevenot, το 1655 περιγράφει την εντύπωση που του προκάλεσε κοντά στο κάστρο της Κω ένα πελώριο δέντρο, που έδινε σκιά σε 2000 άτομα και γύρω του υπήρχαν πολλά καταστήματα, κουρεία και καφενεία. Ο Ιάκωβος Ραγκαβής το 1854 τονίζει στο Γ΄τόμο των Ελληνικών του ότι: «υποκάτωθεν του υπερφυούς το μέγεθος Πλατάνου ήσαν ωκοδομημένα πολλά εργαστήρια».

ο πλάτανος μέσα από τη στοά του Τζαμιού της Λότζιας

Λέγεται ότι ο Πλάτανος έπαθε κατά καιρούς μεγάλες καταστροφές που προήλθαν από εκπυρσοκρότηση της πυριτιδαποθήκης του Φρουρίου το 1816. Στα 1900, πάλι, ο Άγγλος λόρδος W.H.D Rouse έκοψε ένα κλώνο του, ξεσηκώνοντας σάλο. Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης διασώζει δύο νεότερες παραδόσεις για το δέντρο. Σύμφωνα με την πρώτη, τον Πλάτανο φύτεψε η μητέρα του Μ. Κωνσταντίνου, Αγία Ελένη, κατά την επιστροφή της από τα Ιεροσόλυμα. Σύμφωνα με τη δεύτερη, τον φύτεψε κάποιος Σουλτάνος, που περνώντας με το καράβι του από την Κω, γοητεύτηκε από την ομορφιά της.

ο πλάτανος και η Μαυριτανική κρήνη

ο Πλάτανος και το Τζαμί της Λότζιας

Την πρώτη του Σεπτέμβρη, το έθιμο της Ινδίκτου (της αρχιχρονιάς), μεταξύ άλλων περιλαμβάνει  το εξής: "Στο δρόμο για το σπίτι να σταματούν στον πλάτανο και να αγκαλιάζουν τον κορμό του για να πάρουν τα χρόνια του και τη δύναμή του".

στην είσοδο του Δημαρχείου υπάρχει "Κλάδος εκ της Πλατάνου του Ιπποκράτους"

Πηγή:http://users.otenet.gr/~theonik/peribal/pipokr.htm
Διπλωματική εργασία Ιωάννη Κυρίτση-ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΠΙΓΕΙΟΥ ΣΑΡΩΤΗ LASER
 Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

THE PLANE TREE OF HIPPOCRATES

The Plane Tree of Hippocrates stands in one of the most central spots in the town of Kos, directly behind the Governor’s Palace (the former Prefecture) and next to the Castle of Neratzia. In fact, a bridge separates Platani Square and the Plane Tree from the Castle.

the Castle bridge, also known as the Bridge of the Phoenicians, which connects the Plane Tree to the Castle of Neratzia (the Plane Tree visible in the background)

SURROUNDING AREA

The area where the “Plane Tree of Hippocrates” grows is a paved square, surrounded by one- and two-storey buildings (the Governor’s Palace, the Loggia Mosque, etc.), which are used as public offices for the needs of the Prefecture of Kos and as commercial shops.

Although the square is in the heart of the town, it is surprisingly quiet and cool. In the shade of the trees opposite the Plane Tree stands an old fountain with drinking water.

the marble fountain with the Ottoman inscription saying that the water comes from the spring of Hippocrates

On the northern side of the enclosure of the Plane Tree, opposite the Knights’ Fortress, there is a fountain placed on an ancient marble sarcophagus carved in relief. Inscribed on the fountain, in old Turkish script, is the phrase:

“He restored the fountain and water flowed from the spring of Hippocrates,”

attributed to Gazi Hassan Pasha in the year 1200 of the Hijra, which corresponds to 1786 AD.

The square is elevated and paved with pebbles, and the circulation of vehicles (cars, motorbikes, etc.) within the square and on the sloped paved walkway connecting it to the ring road is prohibited. Noise from surrounding traffic is minimal thanks to the dense vegetation and the stone retaining walls made of carved porolithos.

CHARACTERISTICS

The Plane Tree of Hippocrates is a historic landmark visited by thousands of people from Europe and around the world. Many of them are doctors who come to Kos specifically to see and admire the tree under whose shade the father of Medicine, Hippocrates, is said to have taught.

The species is the Oriental Plane (Platanus orientalis L.), and although its exact age is unknown, it is believed to be more than 2,300 years old. At its base, the trunk’s diameter is 4.70 meters and its circumference 10.50 meters.

the plane tree in full bloom

The heartwood of the trunk and of its older branches has, over the centuries, decayed due to fungi and wood-boring insects, creating a large hollow inside. As a result, the living part of the trunk survives only as a partially continuous ring, with a thickness ranging from zero (0) to ten–fifteen (10–15) centimeters.

After 1975, the Forestry Service recommended and implemented protective measures which increased the tree’s vitality, stabilized its decline, and slowed the wood decay. Since then, the thickness of the living ring has gradually increased. Supporting structures were also added to the side branches, which were in danger of collapsing under their own weight and the force of the wind.

the marble fountain in front, and behind it the Loggia Mosque

The tree was placed under strict protection by Decision no. 180324/6701/30 Aug. 1985 (Government Gazette 589, vol. B’, 2–10–85), by the former Minister of Agriculture (now Ministry of Rural Development and Food), declaring the “Plane Tree of Hippocrates,” along with its surrounding biologically and ecologically necessary area, a Preserved Natural Monument.

Many medical schools, medical libraries, and institutes claim to have trees grown from cuttings of the original plane tree in Kos.

The International Ecological Foundation COLAS includes the Plane Tree among the 70 longest-living trees in the world.

behind the Plane Tree stands the Moorish Fountain

West of the Moorish Fountain stands an ancient marble column with a Corinthian capital.

The French traveller Jean Thevenot, in 1655, described being impressed by a huge tree near the Castle of Kos that provided shade for 2,000 people, around which many shops, barber stalls, and cafés were clustered.

Iakovos Rangavis, in the third volume of his Hellenic Anthology (1854), noted that “beneath the enormous Plane Tree many workshops had been built.”

the Plane Tree as seen through the portico of the Loggia Mosque

It is said that the Plane Tree suffered great damage at various times, including from the explosion of the Castle’s gunpowder store in 1816. Around 1900, the English lord W.H.D. Rouse cut a branch from it, causing public outrage.

Iakovos Zarraftis records two later traditions about the tree: according to the first, the Plane Tree was planted by Saint Helen, mother of Constantine the Great, on her return from Jerusalem; according to the second, it was planted by a Sultan who, passing by Kos on his ship, was enchanted by its beauty.

the Plane Tree and the Moorish Fountain

the Plane Tree and the Loggia Mosque

On the first of September, the custom of the Indiction (the beginning of the new year), includes, among other things, the following:

“On their way home, people stop by the plane tree and embrace its trunk to receive its years and its strength.”

At the entrance of the Town Hall there is a display of a “Branch from the Plane Tree of Hippocrates.