ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ Ο ΘΥΜΙΑΝΟΣ Ή ΤΗΣ ΚΡΙΚΕΛΟΥ, ΚΕΦΑΛΟΣ

ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ Ο ΘΥΜΙΑΝΟΣ Ή ΤΗΣ ΚΡΙΚΕΛΟΥ, ΚΕΦΑΛΟΣ

Ο Άη Γιάννης της Κρουκέλλου (Κρικέλου ή Κρικέλλου), όπως πολλοί τον αναφέρουν,  βρίσκεται στην Κέφαλο, στη νότια πλευρά του όρους Λάθρα και απέναντι από το βουνό Θυμιανός. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου (Αποτομή του Προδρόμου) και ανήκει στην ενορία των Εισοδίων Θεοτόκου της Κεφάλου.

Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου βρίσκεται σε μια υπέροχη τοποθεσία και κατεβαίνοντας τα γραφικά σκαλάκια αντικρύζεις ένα από τα πιο παραδοσιακά σημεία στο νησί της Κω γεμάτο φως και γαλάζιο.

Στην τοποθεσία, δεξιά κι αριστερά της εκκλησίας, υπάρχουν κελιά που χτίστηκαν από τον Χα(τ)ζή Γεωργίου Μαρμούγκα (σύμφωνα με το Ζαρράφτη). 
Κατεβαίνοντας στο σημείο που βρίσκεται το μοναστήρι αριστερά συναντάς κελιά σε δύο ορόφους σε ερειπιώδη κατάσταση και με μεγάλες φθορές

η τεράστια φθορά του χρόνου-η πάνω φωτο τραβήχτηκε το 2014 και η κάτω το 2012-η δεύτερη σκάλα μέσα σε δύο μόλις χρόνια δεν υπάρχει πια

Νοέμβριος 2015 τα κελιά έγιναν πάλι "κουκλιά"

Το ναΐδριο επιδιόρθωσε ο Μοναχός από την Κέφαλο Χαράλαμπος Ρούσος. Στον Κώδικα 104, Αρχείου Δουλείας, συναντάμε σημειώματα λογαριασμών για τη "Μάντρα του Αγίου Ιωάννου" έτους 1945.
Αυτός ο ίδιος μοναχός (σύμφωνα με τον Καρπαθιου, "υπηρέτης χρηματίσας του Μητροπολίτου Κώου Ιωακείμ Βαξεβανίδου") οικοδόμησε το 1917 ένα μικρό δωμάτιο-κελί μέσα στον περίβολο του ναού του Αγίου Ιωάννη και με συνδρομές ίδρυσε και το μικρό Μοναστήρι.

Ο Κώδικας ΡΒ' (102) αναφέρει τα σχετικά της ιδρύσεως. Γι'αυτήν την ίδρυση κινήθηκαν οι "δημογεροντίες" Κεφάλου, Αντιμάχειας, Ασφενδιού, Καρδάμαινας και Πυλίου. Με κοινή τους αίτηση την 1η Σεπτεμβρίου του 1921 προς τον Μητροπολίτη Κώου Αγαθάγγελο ζητούσαν την εκκλησιαστική έγκριση της ίδρυσης του Μοναστηριού από τον Μοναχό Χαράλαμπο. Η έγκριση δόθηκε και το έργο ήρθε σε πέρας. 

Την 1η Φεβρουαρίου 1926 ο εκ Νισύρου, εγκατεστημένος στην πόλη της Κω, γιατρός Μιχαήλ Παρθενιάδης, δώρησε στο Μονύδριο "μανδροκάθισμα μετά συνεχομένων αυτώ χωραφίων" χωρητικότητας δύο κοιλών στη θέση "Χριστού-Λακκία" στην περιφέρεια της Κεφάλου.

Αριστερά από το εκκλησάκι υπάρχει πηγή, η οποία ξεκινά κάτω από το ιερό και τα τα λεγόμενα του Ζαρράφτη "εκρεούσης διαυγέστατον ύδωρ αγίασμα λεγόμενον".
Εγώ την πηγή την είδα στεγνή και τις τρεις φορές που επισκέφτηκα τον Άη Γιάννη. Δεν γνωρίζω αν τρέχει ακόμη το αγίασμα.

Στην αυλή του Άη Γιάννη υπάρχει ένας τεράστιος πλάτανος ηλικίας πάνω από 400 ετών, ο οποίος σε σημεία υποβαστάζεται για να μην καταρρεύσουν κλαδιά από το βάρος τους και κάτω από τη δροσερή του σκιά οι πιστοί πανηγυρίζουν την παραμονή της γιορτής του.

Επίσης, όλη η αυλή είναι στρωμένη με παραδοσιακό βοτσαλωτό δάπεδο, δείγμα υψηλής λαϊκής τέχνης.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: Το όνομά του "Θυμιανός" το πήρε από το διπλανό βουνό (450 μ.), δυτικά του παρακείμενου βουνού Λάθρα. το τοπωνύμιο είναι φυτώνυμο και φανερώνει τόπο κατάφυτο από θύμο (=θυμάρι).

Τη δεύτερη ονομασία κι εξίσου συχνή στη χρήση την πήρε από το ακρωτήρι Κρίκελος που βρίσκεται στο ΝΔ άκρο του νησιού και κατά το Ζάρακα οι ντόπιοι του έδωσαν αυτήν την ονομασία από το κυκλικό άνοιγμα βράχου που μοιάζει με κρικέλι. Επίσης στην Κω κρικέλλα ονομάζουν το μεγάλο ξύλινο κρίκο που περνούν στον ξύλινο πάσσαλο τ' αλωνιού πάνω στον οποίο δένονται τα ζώα που αλωνίζουν.

ΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ- Το καμπαναριό έχει υποστεί πολλές φθορές αλλά και αναστηλώσεις αλλά είναι πανέμορφο και σε αποζημιώνει η υπέροχη θέα.

σε φάση αναστήλωσης το 2012

..Και δύο φωτογραφίες από το εσωτερικό της εκκλησίας....

Πηγή: "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω)
Ιάκωβου Ζαρράφτη-Κώια
Μιχάλη Ευστ. Σκανδαλίδη-Τοπωνυμικά και Ονοματικά της Νήσου Κω
Κείμενο, Φωτογραφίες: Sophia Karagianni