ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΕΦΑΛΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΠΑΛΑΤΙΑ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΕΦΑΛΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΠΑΛΑΤΙΑ

Γνωστό και ως Θέατρο Δήμου Ισθμιωτών, το ελληνιστικό θέατρο της Κεφάλου με θέα το Καμάρι, βρίσκεται σε περίοπτη θέση στην παλιά ακρόπολη της αρχαίας πρωτεύουσας του νησιού στη θέση Παλάτια (Η Κέφαλος, στην αρχαιότητα, ονομαζόταν Αστυπάλαια και μέχρι το 366 π.Χ. ήταν η πρωτεύουσα του νησιού)

Το αρχαίο θέατρο της Κεφάλου, περιτριγυρισμένο από χαμηλούς λόφους, είναι ένα από τα τρία σημεία στη θέση Παλάτια που πρέπει να επισκεφτεί κάποιος, Τα άλλα δύο είναι τα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης και τα ερείπια ναού δωρικού ρυθμού αφιερωμένου στον Ασκληπιό και την Υγεία.

Ανακαλύφθηκε το 1928 από τον Ιταλό Αρχαιολόγο Laurenzi. Η σκηνική του κατασκευή ήταν αναγνωρίσιμη σε επίπεδο θεμελίωσης. Διατηρούσε λίγες σειρές καθισμάτων, παλιότερα φαίνονταν τρεις ολόκληρες σειρές (σε φωτογραφία του Aldo Neppi Modona λίγο αφού ανακαλύφθηκε), ενώ τώρα μόλις οι δύο. Ίσως γιατί το δάσος που βρίσκεται ακριβώς από πάνω, "κατεβαίνει" σιγά σιγά.

Στο κέντρο βρισκόταν η Διονυσιακή κυκλική "θυμέλη" (το κεντρικό μέρος της ορχήστρας που απήγγειλαν οι ηθοποιοί και συνήθως ο κορυφαίος του χορού. Ήταν διαμορφωμένο βήμα σε σχήμα βωμού).

Η σκηνή είχε μήκος 13,25 μ. και διατηρούνταν τα θεμέλια από 4 κολόνες δωρικού ρυθμού, καθώς και αρχιτεκτονικά μέλη δωρικού, επίσης, "θριγκού". Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του θεάτρου στη φυσική κλίση του λόφου καθώς και η απουσία "λογείου" (μέρος της σκηνής του θεάτρου όπου έπαιζαν οι ηθοποιοί (τραγωδοί, κωμωδοί κλπ)

Στις πεζοπορίες μας προς περιοχές μετά το χωριό της Κεφάλου, συνηθίζουμε να σταματάμε για μια περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο της θέσης Παλάτια και βγάζουμε μια αναμνηστική φωτογραφία στις θέσεις του θεάτρου.

Πηγή: Αρχαία Ιστορία της Κω (Από τα προϊστορικά μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια)
Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδ/σου Επαρχείο Κω 1998
φωτογραφίες: Sophia Karagianni

ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ (στην Κω, πού αλλού?)

Οι ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ που ξεχώρισα στην ΚΩ

Στη θέση Νο 10: "Η πινακίδα των γενεθλίων"
Η οδός 3ης Σεπτεμβρίου βρίσκεται στην Καρδάμαινα και η πινακίδα φωτογραφήθηκε καθώς στις 3 Σεπτεμβρίου είναι τα γενέθλιά μου και άρα συμπεριλαμβάνεται στη λίστα μου λόγω συναισθηματικής αξίας..(για να μη σχολιάσω τη μετάφραση 3th!! Septemvriou)

Στη θέση Νο 9: " Οι πινακίδες οι φτιαγμένες με αγάπη"
Όλες οι πινακίδες που διαφημίζουν το cafe-gallery "Η Ωραία Ελλάς"  (Beautiful Greece) -αλλά και το σπίτι των ιδιοκτητών στο Λαγούδι- είναι πολύχρωμες, πρωτότυπες, παραδοσιακές, ζωγραφισμένες στο χέρι, γεμάτες από ταλέντο, μεράκι και Ελλάδα.

Στη θέση Νο 8: "Οι πινακίδες "σχήμα οξύμωρο""
Ολοκαίνουριες αστραφτερές πινακίδες μπροστά σε εγκαταλελειμμένα κτίρια, γεφύρια κ.ά. Δείτε την πινακίδα για Ζια, τη Λεωφόρο 28ης Οκτωβρίου στην Αντιμάχεια, και την οδό Οικουμενικού Πατριάρχη Γερμανού. "Βαρύγδουπες" πινακίδες σε πιθανώς ακατάλληλα σημεία.  

Στη θέση Νο 7: "Πινακίδες με χιούμορ"

-προς "Πρόεδρο του Βουνού"

-προς "τη δίγλωσση ταβέρνα-30 μ. πιο πέρα"

Στη θέση Νο 6: "Πινακίδα παραπλάνηση"
Ο Παναγιώτης Καταπόδης είναι πολύ γνωστός αγιογράφος στο νησί. Η πινακίδα, όμως, που υπάρχει έξω από το σπίτι του, προς Παν. Καταπόδη μαζί με την καμπάνα που υπάρχει δίπλα στ' όνομά του αλλά και την εικόνα της Αγίας Τριάδας, παραπλάνησαν την ομάδα του ΣΚΑΪ, κι έτσι έγινε μια μικρή παρεξήγηση και τοποθέτησαν πάνω στον καλύτερο πεζοπορικό χάρτη του νησιού μας, στο σημείο της οικίας του αγιογράφου την Παναγία Κατωπόδης (Panaghia Katopodhis)!!.

Στη θέση Νο 5: "Πινακίδες με πόνο ψυχής-Επιτρέπεται η ρίψη- ΑπαγΩρεύεται η απόριψη"

Στη θέση Νο 4: "Πινακίδα Μυρίζω τα νύχια μου"
Πινακίδες τόσο φθαρμένες και δυσανάγνωστες που ξέρεις μόνο προς τα που, αλλά όχι προς τι, δείχνουν. Η συγκεκριμένη έπρεπε να γράφει "προς Άγιο Γεώργιο Καμαρίτη στο βουνό του Άγιου Φωκά.

Στη θέση Νο 3: "Πινακίδα με θρησκευτικό υπότιτλο"
Στο Πλατάνι..

Στη θέση Νο 2: "Πινακίδα ανορθόγραφη" 
Στο κέντρο της πόλης, ένας μικρός δρόμος, η Παναγή Τσαλδάρη, "βαφτίστηκε" Λεωφόρος και τι Λεωφόρος? "Λεοφόρος!!"

Στη θέση Νο 1:"Πινακίδα Ιστορική"
Το θερινό σινεμά των παιδικών μας χρόνων, το ιστορικό "Κεντρικόν" μεγάλωσε γενιές κινηματογραφόφιλων. Τώρα στέκει εγκαταλελειμμένο, αμπαρωμένο κρύβοντας μνήμες και μυρωδιές. Κι εκείνο που βλέπω να μένει τελικά, που είπε κι ο Λουκιανός:"Είναι κάτι νύχτες με φεγγάρι μες τα θερινά τα σινεμά, νύχτες που περνούν, που δε θα ξαναρθούν μ' αγιόκλημα και γιασεμιά".

-New entry: "Πινακίδες που σ'οδηγούν στον Παράδεισο" (Kavo Paradiso)

Κείμενο, Φωτογραφίες: Sophia Karagianni

ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ Α.ΒΙ.ΚΩ

ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ Α.ΒΙ.ΚΩ

Μόνο, άδειο, βρώμικο και εγκαταλελειμμένο έχει απομείνει το εργοστάσιο της τομάτας, η περίφημη Α.ΒΙ.ΚΩ στη Λάμπη. Ένας τεράστιος χώρος 14.000 τ.μ πωλείται ή ενοικιάζεται και μέχρι τότε παραμένει κλειστός έχοντας παράλληλα γίνει χώρος έκφρασης και δημιουργίας μιας και δεν υπάρχει τοίχος που να μην έχει ζωγραφιστεί με κάποιο εντυπωσιακό graffiti.

To 1954 ιδρύεται ο "Συνεταιρισμός πωλήσεως και επεξεργασίας γεωργικών προϊόντων". Αγοράζεται από τον Οργανισμό Ακινήτου περιουσίας Δημοσίου το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται το κονσερβοποιείο και το εργοστάσιο ονομάζεται "Κονσερβοποιείο συνεταιρισμού επεξεργασίας προϊόντων νήσου Κω". Προσλαμβάνεται ο πρώτος γραμματέας και ορίζεται πενταμελής διοικούσα επιτροπή που αναλαμβάνει τη διαχείριση του εργοστασίου, το οποίο λειτουργεί με τη μορφή "άτυπης κοινοπραξίας" και ονομάζεται "Αγροτική Βιομηχανία Κω-Α.ΒΙ.ΚΩ".

Το 1957 η Α.ΒΙ.ΚΩ αναπτύσσεται κι επεκτείνεται σημαντικά με νέες κτιριακές εγκαταστάσεις και νέο μηχανολογικό εξοπλισμό αυξάνοντας τη δυναμικότητά της σε 40 τόνους τομάτας την ημέρα. (Όλες οι φωτογραφίες της ανάρτησης είναι από τη νέα Α.ΒΙ.ΚΩ.)

Το 1960 η τομάτα είναι το κυρίαρχο αγροτικό προϊόν.
Το 1965 σε γειτονικό δημόσιο οικόπεδο με σχέδια της Α.Τ.Ε κατασκευάζεται νέο εργοστάσιο δεκαπλάσιας ικανότητας επεξεργασίας τομάτας. Η παραγωγή ήταν τόσο μεγάλη, που η Α.ΒΙ.ΚΩ νοίκιασε ιδιωτικά φορτηγά που το καθένα μπορούσε να μεταφέρει μέχρι 1200-1500 καφάσια την ημέρα. Αυξάνονται κατακόρυφα και οι εξαγωγές προς Ευρώπη, Αφρική και Ασία.

Σ'αυτό το διάστημα το παλιό εργοστάσιο της Α.ΒΙ.ΚΩ και οι νέες εγκαταστάσεις λειτουργούν ενιαία, σαν μια μεγάλη μονάδα τοματοπολτού με δυναμικότητα 400 τόνους ημερησίως επεξεργασίας τομάτας.
Καλλιεργούνται πάνω από 10.000 στρέμματα τομάτας και στην Κω παράγεται το 50% του ελληνικού τοματοπολτού που διοχετεύεται και στις 5 ηπείρους.

Η δεκαετία 1965-1975 είναι η χρυσή εποχή της Α.ΒΙ.ΚΩ.
Η τουριστική βιομηχανία όμως μετασχηματίζει την τοπική οικονομία. Το 1990 η παραγωγή της τομάτας μειώνεται στα 1500 στρέμματα και στην Α.ΒΙ.ΚΩ. δημιουργείται πρόβλημα από την έλλειψη πρώτης ύλης. Τα επόμενα 4 χρόνια είναι αρκετά για να κλείσει η Α.ΒΙ.ΚΩ. Η στρεμματική καλλιέργεια μειώνεται στα 250 στρέμματα και το εργοστάσιο κλείνει το 1994.

Τα κτίριά της τώρα αποτελούν τμήμα της αρχαιολογικής βιομηχανίας του τόπου μας. Το 1995 και ενώ οι κτιριακές εγκαταστάσεις, ο μηχανολογικός εξοπλισμός και τα αρχεία της Α.ΒΙ.ΚΩ διατηρούνται σε άριστη κατάσταση, κατατίθεται πρόταση από το Δήμο Κω στο υπουργείο Αιγαίου, για να κηρυχθεί διατηρητέο μόνο το νέο εργοστάσιο της Α.ΒΙ.ΚΩ, όμως,για άγνωστους λόγους, η υπουργική απόφαση δεν εκδίδεται.

Παράλληλα, ο Δήμος Κω κάνει πρόταση προς την Α.Τ.Ε για παραχώρηση του εργοστασίου της Α.ΒΙ.ΚΩ και το 1998 καταθέτει και πρόταση ανταλλαγής για να περιέλθει στην ιδιοκτησία του το νέο εργοστάσιο της Α.ΒΙ.ΚΩ και το Οινοποιείο. Όμως, και αυτή η πρόταση έμεινε αναπάντητη και χωρίς συνέχεια.

Η Α.Τ.Ε γίνεται ιδιοκτήτρια του 100% το 2001. Τότε επίσης αδειάζει το χώρο από τα μηχανήματα για να μειώσει ακόμη περισσότερο την ιστορική αξία του κτιρίου.

Τελικά, το 2006 παραχωρούνται στο Δήμο το Οινοποιείο και η παλιά Α.ΒΙ.ΚΩ εκτός όμως της νέας Α.ΒΙ.ΚΩ. Ο Δήμος της Κω και η επιτροπή πολιτών που έχει δημιουργηθεί ζητάνε το κτίριο της νέας Α.ΒΙ.ΚΩ, όμως η Α.Τ.Ε αρνείται.

Το 2009 η Α.Τ.Ε πάλι ξαφνικά αναγγέλει την πώληση του άδειου πλέον κτιρίου, η κινητοποίηση όμως των,τότε, δήμων του νησιού και των πολιτών αποτρέπουν αυτήν την ενέργειά της. Ακόμη και σήμερα δεν έχει τελειώσει ο αγώνας για να επιστρέψει το έρημο πλέον κτίριο εκεί όπου ανήκει, στους πολίτες της Κω.

Η γεφυροπλάστιγγα, η γέφυρα-ζυγαριά όπου ζύγιζαν τα φορτηγά με τις τομάτες.
Υπάρχει μέσα στο δωματιάκι το εργαλείο που χρησιμοποιούσαν για το ζύγισμα. 

Ό,τι έχει απομείνει από τις συσκευασίες του τοματοπελτέ....απομεινάρια μιας χρυσής εποχής για το νησί μας.

Η Α.ΒΙ.ΚΩ αποτέλεσε το μεγαλύτερο βιομηχανικό συγκρότημα που λειτούργησε ποτέ στο νησί της Κω. Μας έκανε όλους υπερήφανους και όλες οι οικογένειες του νησιού είχαν κάποια σχέση μαζί της. Το κλείσιμό της το 1994 σήμανε το τέλος μιας εποχής, της εποχής της τομάτας και της αγροτικής οικονομίας της Κω.

Αυτή τη στιγμή πολλοί νέοι εκφράζονται μέσα από την τέχνη του graffiti και όλοι οι τοίχοι του πάλαι ποτέ εργοστασίου είναι διακοσμημένοι είτε με δεκάδες μικρά και μεγάλα graffiti, είτε με συνθήματα, κάποια απ'αυτά τα θεωρώ μικρά "εικαστικά διαμαντάκια" .

Όλοι οι εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι έχουν γίνει πολύχρωμοι, από γνωστούς νεαρούς Κώους που υπογράφουν τα έργα τους και που φαντάζομαι θα μπορούσαν να έχουν πληρωθεί πολλά χρήματα για να ζωγραφίσουν κάποια απ'αυτά τα έργα που είναι τεράστια σε μέγεθος.

*'Ο,τι είχε απομείνει από το εργοστάσιο κατεδαφίστηκε ολοσχερώς το Νοέμβριο του 2019
Πηγή: Κωνσταντίνου Κογιόπουλου-Η Κως της εργασίας-Επαγγέλματα,Βιομηχανία, Παραγωγή
Σχετική ανάρτηση: ΠΑΛΙΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΚΩ
φωτογραφίες: Sophia Karagianni