Σάββατο 30 Μαΐου 2015

CASA ROMANA, ΡΩΜΑΪΚΗ ΟΙΚΙΑ, ΚΩΣ

CASA ROMANA, ΡΩΜΑΪΚΗ ΟΙΚΙΑ, ΚΩΣ
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Κω είναι το αναστηλωμένο Ρωμαϊκό σπίτι (Casa Romana) ή η Ρωμαϊκή οικία όπως είναι γνωστή.
Επιτέλους, μετά από πάρα πολλά χρόνια η Casa Romana άνοιξε ξανά τις πόρτες της στο κοινό και μάλιστα με δωρεάν είσοδο για αυτό το καλοκαίρι. Με σιγουριά μπορώ να πω ότι άξιζε η αναμονή και ότι ο αρχαιολογικός αυτός χώρος αποτελεί στολίδι για το νησί μας!
Η Ρωμαϊκή οικία ανασκάφηκε το 1933 μετά το μεγάλο σεισμό που ισοπέδωσε σχεδόν την Κω και έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς που τότε κατείχαν το νησί, να ξανασχεδιάσουν πολεοδομικά την πόλη της Κω και να προχωρήσουν σε εκτεταμένες αρχαιολογικές ανασκαφές καθώς όλες οι αρχαιότητες βρίσκονταν κάτω από τα γκρεμισμένα από το σεισμό σπίτια. Την ανασκαφή έκανε ο Ιταλός αρχαιολόγος Laurenzi και σχεδόν αμέσως η ιταλική διοίκηση προχώρησε στην πλήρη αναστήλωση της οικίας η οποία ολοκληρώθηκε το 1940.
Η πρώτη οικοδομική φάση της ρωμαϊκής οικίας ή Casa Romana, όπως είναι ευρύτερα γνωστή, ανάγεται στους ελληνιστικούς χρόνους (δείγμα της ελληνιστικής τοιχοποιίας φαίνεται ακόμη στην εξωτερική βόρεια πλευρά του κτιρίου), ενώ η ζωή της με διάφορες επισκευές και αναδιαρρυθμίσεις διήρκεσε τουλάχιστον μέχρι τον 3ο αι. μ.X. Το ασυνήθιστα μεγάλο μέγεθος και ο πλούσιος διάκοσμος συνετέλεσαν ώστε το κτιριακό συγκρότημα να θεωρηθεί ότι ανήκε σε κάποιον πλούσιο Kώο αξιωματούχο. 
ένα από τα πολλά πηγάδια
ο φούρνος
H μορφή στην οποία σώζεται σήμερα το κτίριο χρονολογείται στους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους. H ρωμαϊκή οικία οργανώνεται γύρω από τρία αίθρια, εκ των οποίων τα δύο δημιουργούν περιστύλια ροδιακού τύπου (δηλ. περιβάλλονται από διώροφες στοές με κίονες). Τα αίθρια διακοσμούν εξαιρετικά ψηφιδωτά δάπεδα. Η οικία αποτελείται από 36 δωμάτια και τρεις εσωτερικές περίστυλες αυλές (αίθρια). 
το δεύτερο εντυπωσιακό περιστύλιο με την "πισίνα" με τα νούφαρα
Απέναντι από την είσοδο βρέθηκε βάση αγάλματος ή στήλης με την επιγραφή «AΠAΛEΞIKAKOΣ? (=αυτός που διώχνει το κακό). Τα παράθυρα στον τοίχο πίσω από την είσοδο βλέπουν στην πρώτη αυλή, όπου υπάρχει δεξαμενή νερού και ψηφιδωτό δάπεδο με παράσταση πάνθηρα που κατασπαράζει ελάφι. Γύρω από την αυλή ανοίγονται δωμάτια που κοσμούνται με ψηφιδωτά δάπεδα, ανάμεσά τους το ψηφιδωτό με παράσταση θαλασσίου βυθού που εκτίθεται στο αρχαιολογικό Μουσείο, και τοιχογραφία με παράσταση ανδρός. 
Στο μεγάλο νότιο περιστύλιο με τη μικρή δεξαμενή νερού στο κέντρο βλέπει ο ανδρώνας (κύριο δωμάτιο της οικίας) και άλλα δωμάτια με ίχνη ορθομαρμάρωσης και ψηφιδωτά δάπεδα με γεωμετρικά κοσμήματα, παραστάσεις τίγρης, πάνθηρα κτλ. Στη βορειοδυτική γωνία του περιστυλίου, κοντά στη σκάλα που οδηγεί στον όροφο ήταν οι βοηθητικοί χώροι (μαγειρείο κ.ά.). Ο ανδρώνας επικοινωνεί μέσω μιας θύρας στο δυτικό τοίχο του με μεγάλη αίθουσα (τρικλίνιο) με μαρμαροθέτημα στο δάπεδο και ορθομαρμάρωση στους τοίχους. Στη βόρεια πλευρά της ανοίγεται το τρίτο αίθριο του σπιτιού με δεξαμενή νερού και ψηφιδωτό δάπεδο με παράσταση Νηρηίδας σε ιππόκαμπο. H κεντρική παράσταση πλαισιώνεται από πάνθηρες και δελφίνια. 
Όλα τα ψηφιδωτά που βρέθηκαν στην Casa Romana χρονολογούνται στον 3ο αι. μ.X.. Στο κτίριο βρέθηκαν όμως και αγάλματα Νυμφών, Αθηνάς κλπ., καθώς και το ψηφιδωτό δάπεδο με παράσταση θαλασσίου βυθού που χρονολογούνται στο τέλος της ελληνιστικής εποχής. 

τα πλυντήρια
μία παλαιά φωτο από τη δεκαετία του '90
και μια πανοραμική του τρίτου περιστυλίου
Πηγή:http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1757 (Συντάκτης: Δ.Μποσνάκης, αρχαιολόγος, E. Σκέρλου, αρχαιολόγος
http://www.kwsinfo.gr/kwsplirofories/kwsaksiotheata/kwsromaikioikiacasaromana/index.html
φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΣΙΓΟΚΡΕΒΑΤΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΣΙΓΟΚΡΕΒΑΤΑΣ
Τι περίεργο όνομα γι' αυτό το μικρό εκκλησάκι μέσα στο κέντρο της πόλης που είμαι σίγουρη πως σχεδόν κανείς δεν ξέρει...
Άγνωστο πώς κληρονόμησε αυτό το παράδοξο επώνυμο, εκτός κι αν σχετιζόταν με κάποιο επονομαζόμενο κτήτορα (αναφέρεται και ως Σιγοκρεβαττάς).
Το εκκλησάκι βρίσκεται σε ερειπιώδη μορφή από το σεισμό του 1933 στο κέντρο της Κω στην οδό Ιπποκράτους, απέναντι από την παλιά Μητροπολιτική Οικία.
Συνορεύει με την Ανατολική Αρχαιολογική Ζώνη του λιμένα, για την ακρίβεια, θα μπορούσε να θεωρήσει κάποιος ότι ανήκει σ'αυτήν.
Σύμφωνα με το Μητροπολίτη Μεσημβρίας Εμμανουήλ Καρπάθιο, από το 1947 που εγκαταστάθηκαν στο οίκημα της παλαιάς Μητρόπολης, άρχισαν έναν αγώνα για να περισώσουν τον υπάρχοντα χώρο του ναϊδρίου και τα "εν αυτώ" ιερά από τη βεβήλωση. Αναφέρει με αγανάκτηση ότι το ναΐδριο έχει οδυνηρή όψη εξαιτίας ενός κάκιστου γείτονα, τον οποίο κατονομάζει και φτάνει στο σημείο να αναφέρει ότι κάποιοι περίοικοι, μη έχοντας στα σπίτια τους μέσα αποχωρητήρια μάλλον χρησιμοποιούσαν κάποιον από τους χώρους ως ένα. Μέχρι το 1966 οι προσπάθειές του Καρπάθιου επέφεραν μόνο μια σχετική βελτίωση έξω από το Άγιο Βήμα.
Στο ιερό στη θέση της Αγίας Τράπεζας υπάρχει ορθογώνιος ενεπίγραφος βωμός που στηρίζεται πάνω σε κυλινδρικό βωμό με βουκράνια.
μεταξύ άλλων... η επιγραφή .."Υιού του Πελεγρίνου.." αναγράφεται στον μαρμάρινο βωμό
Τότε το ναΐδριο προσονομαζόταν "Άγιος Γεώργιος ο φτωχός" προς διάκριση από το ναό Αγίου Γεωργίου, Μητροπολιτικού Ναού. (?)
Παραθέτει δε, επιστολή προς την Εκκλησιαστική Επιτροπή του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου που την υπογράφει ο ίδιος (ο Κώου Εμμανουήλ), στις 20-10-1964, με την οποία ζητά να σταματήσει η οικογένεια.... να καταπατά και να βεβηλώνει το ναΐδριο του Αγίου Γεωργίου, να διαχωριστεί το όποιο κομμάτι τους ανήκει με πλίνθινο τοίχο έτσι ώστε να εξασφαλιστεί με τρόπο απαραβίαστο το ιστορικό αυτό μνημείο και να παραμένει αβεβήλωτο και καθαρότατο. Ζητά, επιπλέον να του αναφέρουν αν η εν λόγω οικογένεια μετακίνησε και την Αγία Τράπεζα.
το εικονοστάσι
Πολλά αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη βρίσκονται στο χώρο του ναϊδρίου αλλά και αρκετά σπαράγματα τοιχογραφιών.
το υποστεγασμένο ναΐδριο όπως φαίνεται από το μπαλκόνι της παλιάς μητροπολιτικής οικίας 
Ελάχιστοι γνωρίζουν αυτό το ναΐδριο αν και βρίσκεται σε κεντρικότατο σημείο, ακόμη λιγότεροι γνωρίζουν την ονομασία του, κανείς απ'όσο ξέρω δεν γνωρίζει την προέλευση της ονομασίας αλλά το καντηλάκι ανάβει κάποιες φορές.
Πηγή: "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969-Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω)
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni