ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΣΤΑΔΙΟ ΣΤΗΝ ΚΩ

ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΣΤΑΔΙΟ ΣΤΗΝ ΚΩ

Το Ιερό Παρεκκλήσιο της Αγίας Άννας βρίσκεται κοντά στο κέντρο της πόλης της Κω (Μεγ. Αλεξάνδρου και 25ης Μαρτίου) μέσα σε ένα μεγάλο αρχαιολογικό χώρο. Η ανέγερσή του έγινε ανάμεσα στο 13ο και 14ο αιώνα μ.Χ και φυσικά, ήταν μία από τις εκκλησίες που υπήρχαν κατά την Τουρκοκρατία στην πόλη της Κω.

Το 1842, ο Μητροπολίτης Κύριλλος και η Συνέλευση των προκρίτων αποφάσισαν να διαθέσουν ομολογίες ως δάνεια "δια τα κοινά πράγματα" και όρισαν "τα περιβόλια της Αγίας Άννης και Αγίας Μαρίνης, το αμπέλιον του Αγίου Γεωργίου και το χωράφιον του Αγίου Γαβριήλ να ανήκουν εις το σχολείον, να θεωρούνται και να είναι κτήματα αυτού, προς εξοικονόμησιν των εξόδων του εις διδασκάλους και λοιπά" (Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου)

  

Η Αγία Άννα βρίσκεται στη συνοικία "Ταμπά-Χανέ" της πόλης της Κω, προς το βορειοδυτικό μέρος.

Σύμφωνα με τον Εμμανουήλ Ι. Καρπάθιου (Μητροπολίτου Μεσημβρίας της επί Ευξείνω) στο "Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου"-Τόμος Πρώτος, βιβλίον Δεύτερον, Αθήνα 1969, το 1900 ο Εβραιογερμανός Αρχαιολόγος Ροδόλφος Χέρτζογκ ενεργήσας στην περιοχή του παρεκκλησίου ανασκαφές, ανακάλυψε το μωσαϊκό του Ορφέως.

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΣΤΑΔΙΟ

Το στάδιο, που βρίσκεται μπροστά στο παρεκκλήσι της Αγίας Άννας (ΝΔ των ερειπίων των βόρειων Θερμών), ανήκει στο πρώτο μισό του 2ου π.Χ αιώνα.Το 1900 ο Herzog ανακάλυψε, αρχικά τη λεγόμενη "άφεσιν" του σταδίου, τα υπολείμματα δηλαδή, επτά τουλάχιστον κολονών, υποστηλωμάτων,

ενώ ο Laurenzi βρήκε αργότερα κατά μήκος της δυτικής κλίσης του εδάφους κάποιον αριθμό καθισμάτων από τραβερτίνη, τοποθετημένων σε διάφορες σειρές, που επιβεβαίωσε την ταύτιση των ευρημάτων αυτών με το Στάδιο. Κατά τις ανασκαφές του Morricone (1939-1940) δεν βρέθηκε κανένα κάθισμα επιτόπου, βρέθηκαν όμως χωμένες οι μεγάλες πλάκες του στυλοβάτη από μαυρογάλανο μάρμαρο, πάνω στο οποίο στηρίζονται οι βάσεις των κολονών.

"Άφεσις" Αρχαίου Σταδίου 2ου αι. π.Χ. Με ειδικό μηχανισμό που λεγόταν "ύσπληγξ" έπεφταν τα στερεωμένα σχοινιά στις κολόνες και γινόταν ταυτόχρονα η εκκίνηση των αθλητών.

Διαπιστώθηκε τότε το μήκος του στίβου του Σταδίου, που δεν μπορούσε να είναι μεγαλύτερο των 180 μέτρων, το δε πλάτος του 30 περίπου μέτρων, σύμφωνα με τις διαστάσεις της "αφέσεως". Στην αρχιτεκτονική του Σταδίου συνδυάζονται στοιχεία δωρικά και ιωνικά, η δε κατασκευή του σίγουρα πρέπει να άρχισε από την πρώτη οικοδομική περίοδο (4ος-3ος π.Χ αιώνας)

Βόρεια της άφεσης του αρχαίου Σταδίου, ο Laurenzi είχε ανακαλύψει αρχιτεκτονικά μέλη Δωρικού ρυθμού, κομμάτια από κολόνες, επιστύλια και κιονόκρανα από άσπρο μάρμαρο.

Η παρακάτω επιγραφή βρέθηκε κοντά στην Αγία Άννα στο χώρο του Αρχαίου Σταδίου. Αναφέρεται στο {Χαι}ρύλο που σαν "παιδονόμος" φρόντιζε την υγεία και την καλή διαγωγή των νέων. Η επιγραφή ήταν προς το Δία Άλσειο και την Αθηνά Αλσεία σε βάση αναθηματικού αγάλματος.

{Χαι}ρύλος Νικομάχου νεώ(τερος)
{παιδο}νομών υπέρ τας των
{παίδων} υγείας και ευταξίας
{Διί Αλσεί}ωι και
Αθάνα Αλσεία
κείμενο: Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου, Αρχαία Ιστορία της Κω-Ο. Ασπετάκη-Κυρίτση, Μ.Τουλαντά-Παρισίδη (Α΄ τόμος) 

φωτογραφίες: Sophia Karagianni

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά:

SAINT ANNA AND THE ANCIENT STADIUM IN KOS

The Holy Chapel of Saint Anna is located near the centre of the town of Kos (Meg. Alexandrou & 25th Martiou Streets), within a large archaeological site. Its construction dates between the 13th and 14th centuries AD and, naturally, it was one of the churches that existed in the town during the Ottoman period.

In 1842, Metropolitan Kyrillos and the Assembly of Elders decided to issue bonds as loans “for public needs,” and designated “the orchards of Saint Anna and Saint Marina, the vineyard of Saint George, and the field of Saint Gabriel as belonging to the school—these to be considered and remain its properties—to secure its expenses for teachers and other needs” (History of the Island of Kos – V. Chatzivasileiou).

Saint Anna is located in the district of “Tampa-Hané,” in the northwestern part of the town of Kos. According to Emmanouil I. Karpathios (Metropolitan of Mesimbria on the Black Sea) in The Church of Kos – Dodecanese, Volume I, Book II, Athens 1969, in the year 1900 the Jewish-German archaeologist Rudolf Herzog conducted excavations in the area of the chapel and discovered the mosaic of Orpheus.

THE ANCIENT STADIUM

The stadium, situated directly in front of the chapel of Saint Anna (southwest of the ruins of the Northern Baths), dates to the first half of the 2nd century BC. In 1900, Herzog uncovered what is known as the afesis—the starting mechanism of the stadium—which included the remains of at least seven columns or pillars.

Later, Laurenzi discovered along the western slope of the terrain a number of travertine seats arranged in several rows, confirming the identification of the site as the ancient Stadium. During Morricone’s excavations (1939–1940), no seats were found in place, but large slabs of the stylobate made of bluish-black marble were unearthed, on which the bases of the columns once stood.

The “Afesis” of the Ancient Stadium (2nd century BC)

Using a special mechanism called the “hysplex,” the ropes tied to the columns would drop simultaneously, allowing all athletes to start the race at the same moment.

It was determined that the length of the Stadium track could not have exceeded 180 meters, while its width was approximately 30 meters, based on the dimensions of the afesis. The architecture of the Stadium combines Doric and Ionic elements, and its construction likely began during the first building period (4th–3rd centuries BC). North of the afesis, Laurenzi had found architectural elements of the Doric order—pieces of columns, architraves, and capitals made of white marble.

The following inscription was found near Saint Anna, within the area of the Ancient Stadium. It refers to Chairylos, who as a paidonomos (youth supervisor) was responsible for the health and proper conduct of the young men. The inscription was dedicated to Zeus Alseios and Athena Alseia on the base of a votive statue:

{Chai}rylos, son of Nicomachos, the younger

Paidonomos, for the health and good discipline

of the youths,

(to) Zeus Alseios and

Athena Alseia