ΚΟΚΚΙΝΟΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΚΩ, ΔΗΛΑΔΗ ΚΩΚΚΙΝΟΝΕΡΟ
Το 2011, λίγο πριν αρχίσουν οι ομαδικές πεζοπορίες, μια μικρή παρέα φίλων και συναδέλφων με τις οικογένειές μας, είχαμε αρχίσει δειλά δειλά να εξερευνούμε την Κω και να γνωρίζουμε τις κρυφές ομορφιές της. Με τον Θανάση, την Ελένη, την Χρυσούλα και τον Βασίλη αρχίσαμε να κάνουμε εκδρομές, να δείχνουμε ο ένας στον άλλον ό,τι ξέραμε, να μοιραζόμαστε γνώση με απώτερο σκοπό να μάθουμε καλύτερα το νησί που ζούμε. Έτσι, για πρώτη φορά,τότε, ο Θανάσης μας οδήγησε στο Κοκκινόνερο. Η πρώτη εικόνα μας εξέπληξε. Από τότε και μέχρι σήμερα, τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουμε βρεθεί δεκάδες φορές στο Κοκκινόνερο, κάτω από τελείως διαφορετικές καιρικές συνθήκες και το θέαμα παραμένει πάντα μαγικό. Η πρόσβαση γίνεται πολύ εύκολα από την Οσία Μελώ, μιας και είναι μόλις 150 μέτρα μακριά. Δυτικά της Βουρίννας και νότια της πηγής του Άη Σουλά συναντάμε τη μεταλλική πηγή του Κοκκινόνερου, που το σιδηρούχο ιαματικό νερό της, με θερμοκρασία 22 βαθμών, ρέει άφθονο. "Πινόμενον δε, δίδει τινα οσμήν θείου και γεύσιν υπόξυνον και καυσώδη {ή καυματώδη}". Έχει πάρει την ονομασία από τα κοκκινίζοντα μεταλλικά ψήγματα, που υπάρχουν σ' αυτό. "Αι επισκέψεις προς πόσιν του ιαματικού τούτου ύδατος", γράφει ο Ζαρράφτης, "άρχονται περί τα μέσα Μαΐου και τελευτώσιν τον Αύγουστον συνήθως, ότε διακόπτονται αύται υπό των εργασιών του τρυγητού και σπανίως αργοί τινες εξακολουθούσι μέχρι τέλος Αυγούστου". Οι επισκέψεις αυτές είχαν πριν από χρόνια πανηγυρικό χαρακτήρα και γίνονταν ομαδικά, "εξ' ών πολλαί των γυναικών εν τη επιστροφή αυτών ποιούσιν έτι χρήσιν της μετά σεβασμού συνηθιζόμενης εξής ευχής, προς ον αν απαντήσωσιν εκ των γνωστών αυτών, "Σου πέμπ' υγείαν και χαράν το Κοκκινόνερον" . Υπήρχε, μάλιστα, η συνήθεια, οι κάτοικοι της "Χώρας" να προμηθεύονται το νερό αυτό σε φιάλες, που το έπιναν σχεδόν καθημερινά. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες φαίνεται πως ήταν γνωστές και στον Ιπποκράτη, γιατί βρέθηκαν πήλινοι σωλήνες (διακλαδώσεις υδραγωγείου), μέσω των οποίων διοχετευόταν ως το Ασκληπιείο. Ο Βαυαρός αρχαιολόγος Ludwig Ross, ο οποίος διετέλεσε πρώτος Καθηγητής της Αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, επισκέφτηκε την Κω τον Αύγουστο του 1841 και τον Μάιο του 1844 και μεταξύ άλλων σπουδαίων έγραψε πως "η άρδευση της πόλης γίνεται με καλό πόσιμο νερό, που αναβλύζει από μια πλούσια πηγή, τη Βουρίννα. Το νησί είναι επίσης πλούσιο σε μεταλλικές πηγές. Υπάρχει ακόμη και το νερό της πηγής Κοκκινόνερον, που είναι ξινό στη γεύση κι έχει διουρητική δράση. Θερμές πηγές για λουτρά υπάρχουν στη νότια ακτή, που εικάζεται ότι αποτελούν μέρος της ηφαιστειογενούς φύσης της Νισύρου". Ο
Άγγλος αρχαιολόγος W.R Paton που ήρθε στην Κω το 1888, αναζητώντας
επιγραφές, θεωρούσε ότι στην τοποθεσία του Κοκκινόνερου βρισκόταν το Ασκληπιείο. Η γειτνίαση, άλλωστε, της πηγής της Βουρίννας με την ιαματική πηγή του Κοκκινόνερου, που βρίσκεται στους λόφους πάνω από την εκκλησία της "Παναγίας του Τάρσου", ενίσχυσε την άποψη του Paton ότι στην περιοχή εκείνη πρέπει να ήταν η θέση του Ασκληπιείου κι έγραψε: "I am almost tempted to suppose that this is the site of the Asklepieion". Φυσικά, διαψεύστηκε αργότερα από τον Rudolf Herzog. Ο Ζαρράφτης περιγράφει την περιοχή γύρω από το Κοκκινόνερο, όπως ακριβώς είναι και σήμερα:"Η τοποθεσία αυτού κατασκιαζομένη υπό πολλών πλατάνων υψηλών και μεγάλων παρέχει θέα θελξίνουν, ελκύουσαν εν μεν ταις καρδίαις των θεατών το τερπνόν μετά του μεγαλοπρεπούς, εν δε ταις ψυχαίς των επισκεπτών αυτής φυσικήν τινα εξαίρετον ηδονήν και αγαλλίασιν, μετά διεγέρσεως ευθύμου διαθέσεως και ορέξεως ου σμικράς". Όπως προτείνει ο Βασίλης Χατζηβασιλείου στο άρθρο του "Οι Ιαματικές Πηγές της Κω", μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί και η ποσιθεραπεία με το σιδηρούχο οξυανθρακικό νερό της πηγής του Κοκκινόνερου, που είναι κατάλληλο, όπως πληροφορούν οι ειδήμονες, τόσο για την τόνωση του μυϊκού συστήματος του εντερικού σωλήνα όσο και για τη διευκόλυνση των απορροφήσεων των τροφών, ενώ θεραπεύει ακόμη και αδενοπάθειες μικρών κυρίως παιδιών. Ο Σκανδαλίδης μιλάει για το Κοκκινόνερο, ως ιαματική πηγή δυτικά του Ασκληπιείου με πλούσια μεταλλικά νερά και παραθέτει τον Ιάκωβο Ζαρράφτη "απομένοντα κατακαθισμένα εν τη κοίτη πλείστα μεταλλικά ψίγματα κοκκινίζοντα, παριστάνουσι το νερόν ως κόκκινον, διό και καλείται Κοκκινόνερον καθώς και όλη η τοποθεσία". Ο Ζαρράφτης πίστευε ότι η πηγή είναι αρχαία, κοντά στην οποία υπήρχε "ναός προστατευτικός, ίσως της υγείας...ος αντικατεστάθη δια του εκκλησιδίου Αγία Μελού"(άποψη που μέχρι σήμερα δεν έχει επαληθευτεί). Ο Μυλωνάς αποκαλύπτει ότι σε απόσταση 110 μέτρων περίπου πάνω από την πηγή του Κοκκινόνερου, ανάμεσα σε βράχους, φαίνονταν ίχνη δεξαμενής κάποιας άλλης με τα ίδια συστατικά πηγής, ενώ στην ίδια τοποθεσία ανάβλυζε ακόμα μία όμοια πηγή και διακρίνονταν ίχνη παλαιών κτισμάτων καθώς και πήλινοι σωλήνες διοχέτευσης του νερού (όπως είπαμε-κατά πάσα πιθανότητα) προς το Ασκληπιείο. Στο σημείο που εκδηλώνεται η πηγή συναντούνται νεογενείς αποθέσεις (μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι), ενώ στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν μεσοζωικοί ασβεστόλιθοι, φλύσχες και ηφαιστειακά πετρώματα (τραχείτης, τραχειανδεσίτης). Η πηγή σύμφωνα με τις χημικές αναλύσεις, χαρακτηρίζεται ως υδροανθρακική οξυπηγή, με θερμοκρασία 22 βαθμούς Κελσίου και ραδιενέργεια της τάξης του 1 Mache. Πρώτος ο καθηγητής Χημείας και Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Δρ.Χ.Landerer (1809-1885) έκανε ανάλυση του ιαματικού νερού του Κοκκινόνερου, στην οποία επιβεβαιώνεται η ύπαρξη 15 τουλάχιστον χημικών συστατικών αυτού του πολύτιμου σιδηρούχου νερού, το οποίο κρίθηκε κατάλληλο για τη θεραπεία πολλών παθήσεων, γι' αυτό και ο προσωπικός γιατρός του Όθωνα, ο Berer, το συνιστούσε για πόση στους ασθενείς του. Κατά τον Landerer, το νερό από την πηγή του Κοκκινόνερου ήταν ωφέλιμο στις ακόλουθες περιπτώσεις: - Επί των αιματοφόρων οργάνων, καθότι ερεθίζει, ζωογονεί, μεταβάλλει την ποιότητα και μίξιν του αίματος, ενεργεί δε ιδίως επί του της μήτρας οργανικού συστήματος
- Επί των εκκριτικών οργάνων, εξόχως επί των βλεννομεμβρανών, διότι ενδυναμοί και συστέλλει αυτάς, ελαττώνει τας νοσηράς εκκρίσεις.
- Ενεργεί επί του των μυών και των οστέων συστήματος και ενδυναμώνει τας ίνας.
- Αυξάνει την πλαστικήν δύναμιν εν γένει, την γονιμότητα των γυναικών και ανδρών.
- Ενδυναμώνει τα αισθητήρια, καταπραϋνει την νοσηρώς αυξανόμενην ερεθιστικότητα και αυξάνει την ενέργεια των νεύρων.
- Με μεγίστην επιτυχίαν δυνάμεθα να το μεταχειρισθώμεν εις εκείνας τας νόσους, αίτινες προέρχονται από γενικήν ατονίαν π.χ επί της ατονίας του των μυών και των οργάνων συστήματος, αποτέλεσμα ούσης αλλεπαλλήλων τοκετών και πολυχρονίου θηλάσεως, μεγάλων κενώσεων του αίματος, ιδίως δε εις την χλώρωσιν, την ραχίτιδα και εις άλλας νόσους προερχομένας από αδυναμίαν του νευρικού συστήματος.
- Εις ασθενείας προερχομένας από αδυναμίαν του νευρικού συστήματος, ως από υπέρμετρον ερεθιστικότητα μόνην ή επομένην μετά μεγίστην έκκρισιν των χολών, από κατάχρησιν των αφροδισίων, από ψυχικά πάθη, μελαγχολίαν, παράλυσιν, ατονία των γεννητικών οργάνων, σπασμούς, επιληψίαν.
- Εις ασθενείας του στομάχου και των εντοσθίων προερχομένας από αδυναμίαν, από σπασμούς του στομάχου, διάρροιαν και ελμινθίασιν.
- Εις βλεννορροίας, αιμορραγίας, ιδίως αιμορραγίας της μήτρας, εις υπέρμετρον έκκρισιν του αίματος εκ του των αιμορροϊκών οργάνων συστήματος προερχομένην, εις την λευκόρροιαν, εις κλίσιν προς εξάμβλωσιν και εις βλεννήρησιν.
- Εις τις εμφράξεις της και του των αιμορροίκών οργάνων συστήματος, προερχομένας από αδυναμίαν των ρηθέντων οργάνων.
Ο Χημικός
Δρ. Λάνδερερ
Μία πιο σύγχρονη ανάλυση του νερού της πηγής Κοκκινόνερο, που έγινε από τον Γεωλόγο κ.Σωτήρη Βαρνάβα (στοιχεία από την εργασία του μαζί με τον D.Cronan "Γεωχημεία υδροθερμικών ιζημάτων και νερών από τις περιοχές Νίσυρος-Γυαλί-Κως), έδωσε τα εξής αποτελέσματα, σε NG/ML: Fe (Σίδηρος):1220, Ni (Νικέλιο):0,67, Cu (Χαλκός):0,93, Ag (Άργυρος):1,9, Zn (Ψευδάργυρος):0,52, Cd (Κάδμιο):0,20, Β (Βόριο):1,35, S (Θείο): 320, Mn (Μαγγάνιο):2,5, Al (Αργίλιο): 26, Si (Πυρίτιο): 280, Pb (Μόλυβδος):2,2, P (Φώσφορος):1,54, As (Αρσενικό):0,64, Na (Νάτριο):4, Ti (Τιτάνιο):2, Mg (Μαγνήσιο):17, Ca (Ασβέστιο):82, Sr (Στρόντιο):0,20, V (Βανάδιο):0,81, Cr (Χρώμιο):0,81
*Πρόσφατα στο χώρο του Κοκκινόνερου (στη μάντρα του Θ. Κώστογλου) ανεγέρθηκε μνημείο που επιμελήθηκε και έστησε ο Δαυίδ Χατζηδαυίδ στην μνήμη των: Θεόκριτου Κώστογλου, Ανεζούλας Πατάκου και Σταματίας Περή που εκτελέστηκαν με απαγχονισμό από τους Γερμανούς στις 16 Απριλίου 1945. Στο σημείο που τοποθετήθηκε το μνημείο έγινε η σύλληψη, ενώ η εκτέλεση έγινε στις καμάρες στην πλατεία Πλατάνου όπου υπάρχει μαρμάρινη πλάκα στην μνήμη τους.(Για όλη την ιστορία, δείτε εδώ)
Πηγή: Ιστορία της Νήσου Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου,
Οι ιαματικές πηγές της Κω-Βασίλη Σ. Χατζηβασιλείου (Κωακά-Τόμος Ζ', σ.69-72)
Τοπωνυμικά και Ονοματικά της Νήσου Κω- Μιχάλη Ευστ. Σκανδαλίδη (σ.165)
Φωτογραφίες: Sophia Karagianni
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου